Why is yawning contagious? - Claudia Aguirre

Translator: YSU romano.transl.dept. Lusine Reviewer: Kristine Sargsyan

Օհ, ներեցեք:

Oh, excuse me!

Have you ever yawned because somebody else yawned?

Երբևէ <<վարակվե՞լ եք>> ինչ-որ մեկի հորանջից:

You aren't especially tired,

Դուք առանձնապես հոգնած չեք,

yet suddenly your mouth opens wide

մինչդեռ Ձեր բերանը հանկարծ

լայն բացվում է,

and a big yawn

և Դուք մի լավ հորանջում եք:

comes out.

This phenomenon is known as contagious yawning.

Այս երևույթը հայտնի է որպես <<վարակիչ հորանջ>>:

And while scientists still don't fully understand

Եվ մինչ գիտնականները փորձում են լիովին պարզաբանել,

why it happens,

թե ինչն է դրա պատճառը,

there are many hypotheses currently being researched.

շատ վարկածներ դեռ ուսումնասիրման փուլում են:

Let's take a look at a few of the most prevalent ones,

Եկեք դիտարկենք գերիշխող վարկածներից մի քանիսը`

beginning with two physiological hypotheses

սկսելով երկու ֆիզիոլոգիականներից,

before moving to a psychological one.

մինչ հոգեբանականին անցնելը:

Our first physiological hypothesis

Համաձայն ֆիզիոլոգիական առաջին վարկածի`

states that contagious yawning is triggered by a specific stimulus,

վարակիչ հորանջի պատճառը մի հատուկ ազդակ է,

an initial yawn.

որ կոչվում է առաջնային հորանջ:

Սա կոչվում է գործողության պարտադիր պայման:

This is called fixed action pattern.

Think of fixed action pattern like a reflex.

Ենթադրենք` այս պարտադիր պայմանը բնազդ է:

Your yawn makes me yawn.

Ձեր հորանջն ինձ ստիպում է հորանջել:

Similar to a domino effect, one person's yawn triggers a yawn

Դոմինոյի սկզբունքով` ինչ-որ մեկի հորանջը ստիպում է հորանջել

in a person nearby that has observed the act.

մոտակայքում գտնվող ուրիշ մեկին, որ նկատել է դա:

Once this reflex is triggered, it must run its course.

Առաջին անգամից հետո այն բնազդաբար էլի կկրկնվի:

Have you ever tried to stop a yawn once it has begun?

Երբևէ փորձե՞լ եք դադարեցնել հորանջը:

Basically impossible!

Հիմնականում անհնար է:

Another physiological hypothesis

Մեկ այլ ֆիզիոլոգիական վարկած է

is known as non-conscious mimicry,

չգիտակցված միմիկրիան

or the chameleon effect.

կամ քամելեոնի էֆեկտը:

This occurs when you imitate someone's behavior

Սա կատարվում է, երբ Դուք անգիտակցաբար

without knowing it,

կրկնօրինակում եք ինչ-որ մեկին;

a subtle and unintentional copycat maneuver.

նմանակում եք աննկատ և չկանխամտածված:

People tend to mimic each other's postures.

Մարդիկ հակված են նմանակելու միմյանց դիրքերը:

If you are seated across from someone that has their legs crossed,

Եթե Ձեր դիմացինը նստած է ոտքը ոտքին գցած,

you might cross your own legs.

հնարավոր է, որ Դուք ինքներդ էլ այդ դիրքն ընդունեք:

This hypothesis suggests

Ըստ այս վարկածի`

that we yawn when we see someone else yawn

այն, որ մենք վարակվում ենք ինչ-որ մեկի հորանջից,

because we are unconsciously copying his or her behavior.

դիմացինի վարքագծի ակամա կրկնօրինակման արդյունքն է:

Scientists believe that this chameleon effect is possible

Գիտնականները հավատացած են, որ այս քամելեոնի էֆեկտը հնարավոր է

because of a special set of neurons known as mirror neurons.

ուղեղում առկա մի շարք հայելային նյարդային բջիջների պատճառով:

Mirror neurons are a type of brain cell

Հայելային նյարդային բջիջներն ուղեղի այն բջիջներն են,

that responds equally when we perform an action

որոնք պատասխանատու են այն բանի համար, որ մենք

as when we see someone else perform the same action.

կրկնում ենք գործողությունը մեկ ուրիշից հետո:

These neurons are important for learning and self-awareness.

Սրանք կարևոր են սովորելու և ինքնագիտակցության համար:

For example, watching someone do something physical,

Օրինակ` մեկի ֆիզիկական գործողությունը,

like knitting or putting on lipstick,

ինչպես շյուղագործությունը կամ շրթներկ քսելը,

can help you do those same actions more accurately.

կարող է օգնել մեզ նույն բանն անել ավելի ճշգրիտ:

Neuroimaging studies using fMRI, functional magnetic resonance imaging,

Նյարդապատկերման բնագավառում ՖՄՌՊ-ի` ֆունկցիոնալ մագնիսական ռեզոնանսի պատկերման օգնությամբ

show us that when we seem someone yawn or even hear their yawn,

իմանում ենք, որ երբ մենք տեսնում ենք հորանջող մեկին կամ եթե անգամ լսում ենք,

a specific area of the brain housing these mirror neurons

ուղեղի այն հատվածը, որտեղ տեղակայված են հայելային նյարդային բջիջները,

tends to light up,

կարծես ակտիվանում է,

which, in turn, causes us to respond with the same action:

ինչն էլ իր հերթին ստիպում է կրկնել գործողությունը,

a yawn!

այսինքն՝ հորանջել:

Our psychological hypothesis also involves the work of these mirror neurons.

Մեր հոգեբանական վարկածը նույնպես առնչվում է այս հայելային նյարդային բջիջների աշխատանքի հետ:

We will call it the empathy yawn.

Մենք այն անվանում ենք ըմբռնողական հորանջ:

Empathy is the ability to understand what someone else is feeling

Ըմբռնումը ուրիշի զգացումները հասկանալու և

and partake in their emotion,

դրանք կիսելու կարողությունն է.

a crucial ability for social animals like us.

խիստ անհրաժեշտ կարողություն մեզ նման հասարակական կենդանիների` մարդկանց համար:

Recently, neuroscientists have found that a subset of mirror neurons

Վերջերս նյարդաբանները պարզել են, որ հայելային նյարդային բջիջների մի ենթախումբ

allows us to empathize with others' feelings

օգնում է ապրումակցել մյուսներին

at a deeper level.

ավելի խորը կերպով:

(Yawn)

(Հորանջում է)

Scientists discovered this empathetic response to yawning

Հորանջի հանդեպ այս <<կարեկցական>> արձագանքը գիտնականները հայտնաբերել են

while testing the first hypothesis we mentioned,

մեր կողմից հիշատակված առաջին`

fixed action pattern.

պարտադիր պայմանի վարկածի ուսումնասիրման ընթացքում:

This study was set up to show that dogs would enact a yawn reflex

Այս ուսումնասիրության նպատակն է` ցույց տալ, որ շները նույնպես ձեռք կբերեին այս բնազդը,

at the mere sound of a human yawn.

եթե ավելի հաճախ լսեին մարդկային հորանջի ձայներ:

While their study showed this to be true, they found something else interesting.

Մինչ նրանց ուսումնասիրությունը հաստատեց այս ամենի ճշմարտացիությունը, նրանք մի ուրիշ հետաքրքիր բան նկատեցին:

Dogs yawned more frequently at familiar yawns,

Շներն ավելի հաճախ էին վարակվում հորանջի ծանոթ ձայներից,

such as from their owners,

ինչպես օրինակ իրենց տերերի,

than at unfamiliar yawns from strangers.

քան օտարների հորանջներից:

Following this research, other studies on humans and primates

Սրա օրինակով մարդու և նախամարդու մասին այլ հետազոտություններ ևս

have also shown that contagious yawning

ցույց են տվել, որ առավել հաճախ վարակիչ է

occurs more frequently among friends than strangers.

ընկերների, քան անծանոթների հորանջը:

In fact, contagious yawning starts occurring

Իրականում վարակիչ հորանջը մարդու մոտ ձևավորվում է

when we are about four or five years old,

մոտ 4-5 տարեկան հասակում.

at the point when children

այն ժամանակ, երբ երեխաների մոտ առաջանում է

develop the ability to identify others' emotions properly.

ուրիշների հույզերը ճշգրիտ տարբերակելու կարողությունը:

Still, while newer scientific studies aim to prove that contagious yawning

Այնուամենայնիվ, մինչ նորագույն գիտական ուսումնասիրությունները նպատակ են հետապնդում ապացուցելու,

is based on this capacity for empathy,

որ վարակիչ հորանջը հիմնվում է հենց այդ կարողության վրա,

more research is needed to shed light on what exactly is going on.

պահանջվում է ավելի երկար հետազոտություն` պարզաբանելու համար, թե ինչ է իրականում կատարվում:

It's possible that the answer lies in another hypothesis altogether.

Հնարավոր է` պատասխանն ընկած է բոլորովին այլ վարկածի հիմքում:

The next time you get caught in a yawn,

Հաջորդ անգամ, երբ կհորանջեք,

take a second to think about what just happened.

մի պահ մտածեք, թե ինչ կատարվեց ճիշտ այդ պահին:

Were you thinking about a yawn?

Դուք մտածո՞ւմ էիք հորանջի մասին:

Did someone near you yawn?

Ձեր կողքին ինչ-որ մեկը հորանջե՞ց:

Was that person a stranger or someone close?

Ծանո՞թ էր նա, թե՞ անծանոթ:

And are you yawning right now?

Իսկ հիմա Դուք հորանջո՞ւմ եք:

(Yawn)

(Հորանջում է)

(Lip smacking)

(Շուրթերը ճպացնում է)