Why is yawning contagious? - Claudia Aguirre

Dlaczego ziewanie jest zaraźliwe? - Claudia Aguirre

Tłumaczenie: Natalia Suta Korekta: Rysia Wand

Oh, excuse me!

Przepraszam!

Have you ever yawned because somebody else yawned?

Ziewałeś kiedyś

na widok ziewającej osoby?

You aren't especially tired,

Nie jesteś szczególnie zmęczony,

yet suddenly your mouth opens wide

a i tak raptem otwierasz szeroko usta,

and a big yawn

i pozwalasz sobie

comes out.

na wielkie ziewnięcie.

Zjawisko to znane jest jako zaraźliwe ziewanie.

This phenomenon is known as contagious yawning.

And while scientists still don't fully understand

Chociaż naukowcy nie do końca rozumieją,

why it happens,

dlaczego tak się dzieje,

there are many hypotheses currently being researched.

istnieje wiele hipotez, które są obecne badane.

Let's take a look at a few of the most prevalent ones,

Przyjrzyjmy się tym

najbardziej powszechnym.

beginning with two physiological hypotheses

Zaczniemy od dwóch hipotez fizjologicznych,

before moving to a psychological one.

a potem przyjrzymy się koncepcji psychologicznej.

Pierwsza hipoteza zakłada,

Our first physiological hypothesis

states that contagious yawning is triggered by a specific stimulus,

że konkretnym bodźcem,

wywołującym chęć ziewania,

an initial yawn.

jest pierwsze ziewnięcie.

This is called fixed action pattern.

Jest to zachowanie instynktowne.

Podobnie działa odruch.

Think of fixed action pattern like a reflex.

Your yawn makes me yawn.

Ziewamy, gdy robi to ktoś inny.

Similar to a domino effect, one person's yawn triggers a yawn

Tak jak efekt domina,

widok osoby ziewającej wywołuje chęć ziewania

in a person nearby that has observed the act.

u osoby obserwującej czynność.

Once this reflex is triggered, it must run its course.

Odruch ziewania

może ustąpić jedynie samoczynnie.

Have you ever tried to stop a yawn once it has begun?

Czy kiedyś próbowałeś

powstrzymać ziewanie?

Basically impossible!

Niemożliwe!

Another physiological hypothesis

Kolejna hipoteza

is known as non-conscious mimicry,

jest znana jako nieświadoma imitacja,

or the chameleon effect.

lub efekt kameleona.

This occurs when you imitate someone's behavior

Polega na bezwiednym naśladowaniu

without knowing it,

czyjegoś zachowania,

a subtle and unintentional copycat maneuver.

nieznacznym i mimowolnym "papugowaniu".

Ludzie mają tendencję do kopiowania postawy innych.

People tend to mimic each other's postures.

If you are seated across from someone that has their legs crossed,

Siedząc na przeciwko osoby,

która skrzyżowała nogi,

you might cross your own legs.

prawdopodobnie zrobisz to samo.

Hipoteza sugeruje, że ziewamy

This hypothesis suggests

that we yawn when we see someone else yawn

na widok ziewania innej osoby,

because we are unconsciously copying his or her behavior.

bo podświadomie imitujemy

jej lub jego zachowanie.

Naukowcy wierzą, że efekt kameleona

Scientists believe that this chameleon effect is possible

jest możliwy dzięki specjalnemu układowi neuronów,

because of a special set of neurons known as mirror neurons.

znanych jako neurony lustrzane.

Mirror neurons are a type of brain cell

To rodzaj komórek mózgowych,

that responds equally when we perform an action

uaktywnianych zarówno przez wykonywanie czynności,

as when we see someone else perform the same action.

jak i przy obserwowaniu jej

u kogo innego.

These neurons are important for learning and self-awareness.

Odgrywają ważną rolę

w uczeniu się i w samoświadomości.

For example, watching someone do something physical,

Obserwacja osoby wykonującej czynność fizyczną,

like knitting or putting on lipstick,

jak robienie na drutach

lub nakładanie szminki,

can help you do those same actions more accurately.

pomaga nam wykonywać je poprawnie.

Neuroimaging studies using fMRI, functional magnetic resonance imaging,

Badania neuroobrazowania za pomocą fMRI,

funkcjonalnego magnetycznego rezonansu jądrowego,

show us that when we seem someone yawn or even hear their yawn,

pokazują, że na widok ziewającego

lub na sam dźwięk ziewania

a specific area of the brain housing these mirror neurons

uaktywnia się

konkretny obszar mózgu,

tends to light up,

mieszczący neurony lustrzane,

which, in turn, causes us to respond with the same action:

co sprawia, że reagujemy

robiąc to samo - ziewamy.

a yawn!

Działanie neuronów lustrzanych

Our psychological hypothesis also involves the work of these mirror neurons.

pojawia się także w koncepcji psychologicznej,

We will call it the empathy yawn.

gdzie ziewanie jest oznaką empatii.

Empatia to zdolność rozumienia

Empathy is the ability to understand what someone else is feeling

odczuć drugiej osoby

and partake in their emotion,

i dzielenia jej emocji,

a crucial ability for social animals like us.

niezbędna dla społecznych zwierząt, takich jak my.

Niedawno neurobiolodzy stwierdzili,

Recently, neuroscientists have found that a subset of mirror neurons

że podzespół neuronów lustrzanych

allows us to empathize with others' feelings

pozwala nam wczuć się w sytuację innych

at a deeper level.

w głębszym stopniu.

(Yawn)

Scientists discovered this empathetic response to yawning

Empatyczna reakcja

została odkryta

while testing the first hypothesis we mentioned,

podczas badania hipotezy

fixed action pattern.

o zachowaniu instynktownym.

Badanie to miało pokazać,

This study was set up to show that dogs would enact a yawn reflex

że pies zacznie ziewać

at the mere sound of a human yawn.

na sam dźwięk ludzkiego ziewania.

Nie tylko udowodniono tę hipotezę,

While their study showed this to be true, they found something else interesting.

ale odkryto też interesującą zależność.

Dogs yawned more frequently at familiar yawns,

Psy naśladują znacznie częściej znajome ziewnięcia,

such as from their owners,

np. swoich właścicieli,

than at unfamiliar yawns from strangers.

niż ziewnięcia obcych.

Following this research, other studies on humans and primates

Podobnie badania na ludziach

i innych naczelnych pokazały,

have also shown that contagious yawning

że zaraźliwe ziewanie

occurs more frequently among friends than strangers.

ma miejsce częściej w gronie przyjaciół niż obcych.

Właściwie odruch ten pojawia się

In fact, contagious yawning starts occurring

when we are about four or five years old,

dopiero w wieku 4 lub 5 lat,

at the point when children

kiedy u dzieci

develop the ability to identify others' emotions properly.

rozwija się zdolność rozpoznawania cudzych emocji.

Still, while newer scientific studies aim to prove that contagious yawning

Choć najnowsze badania próbują dowieść,

że odruch ziewania

is based on this capacity for empathy,

wiąże się ze zdolnością do empatii,

more research is needed to shed light on what exactly is going on.

potrzebujemy więcej informacji,

by zrozumieć, co kryje się za tym zjawiskiem.

Możliwe, że odpowiedź znajduje się

It's possible that the answer lies in another hypothesis altogether.

w innej hipotezie.

Następnym razem gdy poczujesz chęć ziewania,

The next time you get caught in a yawn,

take a second to think about what just happened.

zastanów się, co cię do tego skłoniło.

Were you thinking about a yawn?

Czy myślałeś o ziewaniu?

Did someone near you yawn?

Czy ktoś obok ciebie właśnie ziewnął?

Was that person a stranger or someone close?

Ktoś obcy czy bliska ci osoba?

And are you yawning right now?

A może ziewasz właśnie teraz?

(Yawn)

(Lip smacking)