What causes antibiotic resistance? - Kevin Wu

Çeviri: Figen Ergürbüz Gözden geçirme: berat güven

What if I told you there were trillions of tiny bacteria all around you?

Etrafınızda sizi saran trilyonlarca bakteri olduğunu söylesem ne yaparsınız?

It's true.

Bu doğru.

Microorganisms called bacteria were some of the first life forms

Bakteri denilen mikroorganizmalar yeryüzünde ortaya çıkan

to appear on Earth.

ilk yaşam formlarındandır.

Though they consist of only a single cell,

Yalnızca tek bir hücreden oluşmalarına rağmen

their total biomass is greater than that of all plants and animals combined.

toplam biyokütleleri tüm bitkiler ve hayvanların toplamından fazladır.

And they live virtually everywhere:

Ve gerçek anlamda her yerde yaşarlar:

on the ground, in the water,

Yerde, suyun içinde,

on your kitchen table, on your skin,

mutfak masanızın üzerinde, cildinizde

even inside you.

ve hatta içinizde.

Don't reach for the panic button just yet.

Ama hemen panik düğmesine uzanmayın.

Although you have 10 times more bacterial cells inside you

Vücudunuzda insan hücrelerinden 10 kat fazla bakteriyel hücre

than your body has human cells,

olmasına rağmen

many of these bacteria are harmless or even beneficial,

bu bakterilerin çoğu zararsızdır hatta bazıları faydalıdır,

helping digestion and immunity.

sindirim ve bağışıklığa yardımcı olurlar.

But there are a few bad apples that can cause harmful infections,

Ama aralarında, küçük rahatsızlıklardan ölümcül salgınlara kadar

from minor inconveniences to deadly epidemics.

bir çok zararlı enfeksiyona neden olabilen birkaç çürük elma vardır.

Fortunately, there are amazing medicines designed to fight bacterial infections.

Neyse ki, bakteriyel enfeksiyonla mücadele için tasarlanan harika ilaçlar var

Synthesized from chemicals or occurring naturally in things like mold,

kimyasallardan sentezlenen ya da küf gibi şeylerin içinde doğal olarak

these antibiotics kill or neutralize bacteria

oluşan bu antibiyotikler, hücre duvarı sentezini durdurarak

by interrupting cell wall synthesis

veya protein sentezi gibi hayati süreçlere müdahale ederek

or interfering with vital processes like protein synthesis,

insan hücrelerine zarar vermeksizin

all while leaving human cells unharmed.

bakterileri öldürür veya etkisiz hâle getirirler.

The deployment of antibiotics over the course of the 20th century

20. yüzyılda antibiyotiklerin yaygınlaşmasıyla, daha önceleri

has rendered many previously dangerous diseases easily treatable.

tehlikeli olan birçok hastalık kolayca tedavi edilebilir olmuştur.

But today, more and more of our antibiotics

Ama günümüzde, antibiyotiklerin etkisi

are becoming less effective.

gitgide azalmaktadır.

Did something go wrong to make them stop working?

Antibiyotiklerin işe yaramasını engelleyen bir sorun mu çıktı?

The problem is not with the antibiotics but the bacteria they were made to fight,

Sorun antibiyotiklerde değil, onların savaştığı bakterilerde

and the reason lies in Darwin's theory of natural selection.

ve bunun nedenini Darwin'in doğal seçilim teorisi açıklar.

Just like any other organisms,

Tıpkı diğer organizmalar gibi,

individual bacteria can undergo random mutations.

tek bir bakteri de rastgele mutasyon geçirebilir.

Many of these mutations are harmful or useless,

Bu mutasyonların çoğu zararlı ya da yararsızdır

but every now and then, one comes along that gives its organism

ancak arada sırada, organizmaya hayatta kalma avantajı sağlayan

an edge in survival.

bir mutasyon oluşur.

And for a bacterium,

Ve bir bakteri için

a mutation making it resistant to a certain antibiotic

onu antibiyotiğe karşı dirençli kılan bir mutasyon

gives quite the edge.

oldukça iyi bir avantajdır.

As the non-resistant bacteria are killed off,

Direnci olmayan bakteriler öldürülüp yok edilirken,

which happens especially quickly in antibiotic-rich environments,

bu hastaneler gibi antibiyotik bakımından zengin ortamlarda

like hospitals,

özellikle daha çabuk olur,

there is more room and resources for the resistant ones to thrive,

dirençlilerin hayatta kalıp gelişeceği daha çok boşluk ve kaynak oluşur

passing along only the mutated genes that help them do so.

ve yalnızca mutasyona uğramış işe yarar genlerini aktarırlar.

Reproduction isn't the only way to do this.

Bunun tek yolu üreme de değildir.

Some can release their DNA upon death to be picked up by other bacteria,

Bazıları öldüğünde, diğer bakterilerin alması için DNAlarını

while others use a method called conjugation,

serbest bırakır, diğerleri konjugasyon yöntemini kullanarak

connecting through pili to share their genes.

genlerini paylaşmak için pili ile birbirine bağlanır.

Over time, the resistant genes proliferate,

Zamanla dirençli genler hızla çoğalıp

creating entire strains of resistant super bacteria.

tamamen farklı türden süper dirençli bakteriler oluşturur.

So how much time do we have before these superbugs take over?

Peki, bu süper türlerin kontrolü ele geçirmesine ne kadar kaldı?

Well, in some bacteria, it's already happened.

Şey, bazı bakterilerde bu çoktan gerçekleşti.

For instance, some strands of staphylococcus aureus,

Örneğin deri enfeksiyonlarından zatürre ve septisemi (kan zehirlenmesi) gibi

which causes everything from skin infections to pneumonia and sepsis,

birçok hastalığa sebep olan staphylococcus aureusun bazı dizileri

have developed into MRSA,

gelişip MRSA' ya dönüşerek

becoming resistant to beta-lactam antibiotics,

penisilin, metisilin ve oxasilin gibi beta-laktam antibiyotiklere

like penicillin, methicillin, and oxacillin.

dirençli hâle gelmiştir.

Thanks to a gene that replaces the protein beta-lactams normally target and bind to,

Normalde beta-laktamların hedef aldığı ve bağlandığı proteinin yerini alan

MRSA can keep making its cell walls unimpeded.

bir gen sayesinde, MRSA engellenmeden hücre duvarı yapmaya devam edebiliyor.

Other super bacteria, like salmonella,

Salmonella gibi diğer süper bakteriler

even sometimes produce enzymes like beta-lactams

hatta bazen beta-laktam gibi enzimler üreterek

that break down antibiotic attackers before they can do any damage,

antibiyotik saldırılarını henüz kendilerine zarar vermeden durdururlar

and E. coli, a diverse group of bacteria

ve çok çeşitli bir bakteri grubu olan E. coli (koli basili)

that contains strains that cause diarrhea and kidney failure,

ishal ve böbrek bozukluklarına neden olan farklı türler içerir,

can prevent the function of antibiotics,

hücreye girmeyi başaran herhangi bir yabancıyı, etkin şekilde

like quinolones, by actively booting any invaders

dışarı atarak kinolon gibi antibiyotiklerin

that manage to enter the cell.

işlev göstermesini engelleyebilir.

But there is good news.

Ancak iyi bir haberim var.

Scientists are working to stay one step ahead of the bacteria,

Bilim insanları, bakterilerden bir adım önde olmak için çalışıyor

and although development of new antibiotics

ve son yıllarda yeni antibiyotiklerin

has slowed in recent years,

gelişimi yavaşlamış olsa da,

the World Health Organization has made it a priority to develop novel treatments.

Dünya Sağlık Örgütü, yeni tedaviler geliştirmeyi öncelik olarak belirledi.

Other scientists are investigating alternate solutions,

Diğer bilim insanları da, bakteriyofaj terapi veya

such as phage therapy or using vaccines to prevent infections.

enfeksiyon engelleyici aşı gibi alternatif çözümler araştırıyor.

Most importantly, curbing the excessive and unnecessary use of antibiotics,

En önemlisi ise, kendiliğinden iyileşebilen küçük enfeksiyon

such as for minor infections that can resolve on their own,

gibi vakalarda aşırı ve gereksiz antibiyotik kullanımını kısıtlamak

as well as changing medical practice to prevent hospital infections,

ve ayrıca hastane enfeksiyonlarını önlemek için tıbbi uygulamaları değiştirmek

can have a major impact

ve daha çok dirençsiz bakteriyi, dirençli türlerle

by keeping more non-resistant bacteria alive

rekabet unsuru olarak hayatta tutmak da

as competition for resistant strains.

büyük bir etki yapabilir.

In the war against super bacteria, deescalation may sometimes work better

Süper bakterilere karşı savaşta, onların hız ve gücünü azaltmak

than an evolutionary arms race.

bazen evrimsel silahlanma yarışından daha fazla işe yarayabilir.