Inside the ant colony - Deborah M. Gordon

Çeviri: Eda Alparslan Gözden geçirme: Gülsüm Kuzulu

Think about all the things that need to happen

İnsanların yaşam alanlarının gelişmesi için

for a human settlement to thrive:

gerekenleri bir düşünün:

obtaining food,

yiyecek temin etmek,

building shelter,

barınaklar inşa etmek,

raising children and more.

çocuklar yetiştirmek ve daha fazlası.

There needs to be a way to divide resources,

Kaynakları bölmenin

organize major efforts

büyük çabaları organize etmenin ve

and distribute labor efficiently.

iş gücünü verimli şekilde dağıtmanın bir yolu olmalı.

Now imagine having to do this without any sort of planning

Şimdi, tüm bunları herhangi bir plan veya etkin bir

or higher level communication.

iletişim olmadan yaptığımızı düşünün.

Welcome to the ant colony.

Karınca kolonisine hoş geldiniz.

Ants have some of the most complex social organization

Karıncalar, hayvanlar aleminin en karmaşık sosyal örgütlenmelerinden

in the animal kingdom,

birine sahiptir.

living in structured colonies

Belirli görevleri olan

containing different types of members

farklı tiplerde bireylere ev sahipliği

who perform specific roles.

yapan yapılandırılmış kolonilerde yaşarlar.

But although this may sound similar to some human societies,

Bu, bazı insan topluluklarına tanıdık gelse de

this organization doesn't arise from any higher level decisions,

bu organizasyon, alınan kararlarla oluşmaz

but is part of a biologically programmed cycle.

biyolojik döngünün bir parçasıdır.

In many species,

Çoğu türde

all the winged males and winged virgin queens

çevre kolonilerden

from all the nearby colonies in the population

kanatlı erkekler ve bakire kraliçeler

each leave from their different nests

çiftleşmek üzere yuvalarından ayrılır

and meet at a central place to mate,

salgıladıkları feromonlarla

using pheromones to guide each other to a breeding ground.

birbirlerine bildirdikleri bir alanda toplanırlar.

After mating, the males die off,

Çiftleşmeden sonra, erkekler ölürken

while females try to establish a new colony.

dişiler yeni bir koloni kurma uğraşını verirler.

The few that are successful settle down in a suitable spot,

Uygun bir yere yerleşmeyi başaran az sayıdaki dişi,

lose their wings,

kanatlarını kaybedip

and begin laying eggs,

çiftleşmede depoladıkları spermleri

selectively fertilizing some using stored sperm they've saved up from mating.

seçerek yumurtlamaya başlarlar.

Fertilized eggs grow into female workers

Döllenmiş yumurtalar, kraliçe ve yumurtalarıyla

who care for the queen and her eggs.

ilgilenen dişi işçi karıncalar olurlar.

They will then defend the colony

Bu dişiler kovanı koruyup

and forage for food,

yiyecek ararken döllenmemiş

while unfertilized eggs grow into males

yumurtalar, tek görevi yuvadan ayrılıp döngüyü yeniden

whose only job is to wait until they are ready to leave the nest

başlatacakları günü beklemek olan

and reproduce, beginning the cycle again.

erkekleri oluşturur.

So how do worker ants decide what to do and when?

Peki işçi arılar neyi ne zaman yapacaklarına nasıl karar verirler?

Well, they don't really.

Aslında, vermezler.

Although they have no methods of intentional communication,

Bilinçli bir iletişim sistemleri olmasa da

individual ants do interact with one another

karıncalar birbirleriyle dokunsal, işitsel ve kimyasal

through touch, sound and chemical signals.

olarak iletişim kurarlar.

These stimuli accomplish many things

Bu uyaranlar çoğu şeyi iletir:

from serving as an alarm to other ants if one is killed,

bir karınca öldüğünde alarm vermekten

to signaling when a queen is nearing the end of her reproductive life.

kraliçenin doğurganlığının sonuna yaklaştığını bildirmeye kadar.

But one of the most impressive collective capabilities of an ant colony

Bir karınca kolonisinin en etkileyici yeteneklerinden biri,

is to thoroughly and efficiently explore large areas

önceden kararlaştırılmış bir plan olmadan

without any predetermined plan.

geniş alanları keşfedebilmeleridir.

Most species of ants have little or no sense of sight

Çoğu karınca türü görme yeteneğinden yoksundur

and can only smell things in their vicinity.

va etrafındakileri sadece koklayabilirler.

Combined with their lack of high level coordination,

Yüksek iletişim eksikliğiyle birlikte bu,

this would seem to make them terrible explorers,

karıncaların berbat kaşifler olduğunu düşündürebilir,

but there is an amazingly simple way

ancak karıncaların keşifleri daha etkin

that ants maximize their searching efficiency;

hale getirmek için kullandıkları çok basit bir yöntem var:

by changing their movement patterns

istikametlerini

based on individual interactions.

kişisel etkileşimlere göre değiştirmek.

When two ants meet,

İki karınca karşılaştığında

they sense each other by touching antennae.

antenlerini dokundurarak iletişim kurarlar.

If there are many ants in a small area this will happen more often

Eğer küçük bir alanda fazla sayıda karınca varsa

causing them to respond by moving

bu durum karmaşık ve rastgele yollar seçip

in more convoluted, random paths in order to search more thoroughly.

daha düzgün bir keşif yapılmasını sağlar.

But in a larger area, with less ants, where such meetings happen less often,

Ama eğer geniş bir alanda az karınca varsa buluşmalar daha az gerçekleşir.

they can walk in straight lines to cover more ground.

Daha fazla alana ulaşmak için düz bir çizgi üzerinde yürürler.

While exploring their environment in this way,

Bir karınca, çevreyi bu yolla keşfederken

an ant may come across any number of things,

tehditler veya düşmanlardan

from threats or enemies, to alternate nesting sites.

yeni yuva alanlarına kadar birçok şeyle karşılaşabilir.

And some species have another capability known as recruitment.

Bazı türler "iz bırakma" olarak bilinen bir yeteneğe sahiptir.

When one of these ants happens to find food,

Bu türlerden biri yemek bulduğunda

it will return with it, marking its path with a chemical scent.

geri dönüş yolunda kimyasal bir iz bırakır

Other ants will then follow this pheromone trail,

böylece diğer karıncalar izi takip ederek

renewing it each time they manage to find food and return.

yemeklerini alır, hala alınacak bir şey varsa izi yenilerler.

Once the food in that spot is depleted,

Bölgedeki yiyecek tükendiğinde

the ants stop marking their return.

karıncalar daha fazla iz bırakmazlar.

The scent dissipates and ants are no longer attracted to that path.

İzler kaybolur ve diğer karıncalar o yöne gitmezler.

These seemingly crude methods of search and retrieval

Bu basit ve tekrarlanabilen keşif yöntemi

are, in fact, so useful that they are applied in computer models

bilgisayarlara uygulandığında, merkezden gidilecek en iyi yolu bulmak,

to obtain optimal solutions from decentralized elements,

rastgele çalışmak ve basit bilgi iletmek konusunda

working randomly and exchanging simple information.

oldukça etkilidir.

This has many theoretical and practical applications,

Bu yöntemin teorik ve pratik birçok uygulaması var.

from solving the famous traveling salesman problem,

"Gezgin satıcı problemi"nin çözümünden

to scheduling computing tasks and optimizing Internet searches,

hesaplama görevlerini programlamaya, internet aramalarını iyileştirmekten

to enabling groups of robots to search a minefield

merkezden kontrol edilmeyen robotların bir mayın tarlasını

or a burning building collectively, without any central control.

veya yanan bir binayı ortaklaşa taramalarını sağlamaya birçok uygulama.

But you can observe these fascinatingly simple, yet effective, processes directly

Bu büyüleyici basitlikte ancak hala etkin süreci bazı kolay deneylerle

through some simple experiments,

gözlemleyebilirsiniz.

by allowing ants to enter empty spaces of various sizes

Mesela, karıncaların farklı büyüklüklerdeki boş alanlara

and paying attention to their behavior.

girmelerine izin verin ve davranışlarını inceleyin.

Ants may not be able to vote, hold meetings or even make any plans,

Karıncalar; oy vermeye, toplantılar düzenlemeye veya herhangi bir plan yapmaya

but we humans may still be able to learn something

yetkin olmayabilirler ancak biz insanlar bu basit

from the way that such simple creatures

yaratıkların karmaşık yollarla etkin bir

are able to function so effectively in such complex ways.

bir şekilde çalışabilmelerinden bir şeyler öğrenebiliriz.