The three different ways mammals give birth - Kate Slabosky

6,847,510 views ・ 2017-04-17

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Ahmet Emre Şafak Gözden geçirme: Figen Ergürbüz
00:06
What do these animals have in common?
0
6990
2812
Bu hayvanların ortak özellikleri ne?
00:09
More than you might think.
1
9802
2140
Düşündüğünüzden çok daha fazlası.
00:11
Along with over 5,000 other species, they're mammals,
2
11942
3930
5000'den fazla diğer tür gibi, onlar da memeliler
00:15
or members of class mammalia.
3
15872
2981
yani memeliler sınıfına aitler.
00:18
All mammals are vertebrates, meaning they have backbones.
4
18853
3050
Tüm memeliler omurgalı hayvanlardır yani sırtlarında omurga bulundururlar.
00:21
But mammals are distinguished from other vertebrates
5
21903
2508
Ancak memeliler, diğer omurgalılardan
00:24
by a number of shared features.
6
24411
2872
bazı özellikleriyle farklıdır.
00:27
That includes warm blood,
7
27283
1670
Sıcakkanlılık,
00:28
body hair or fur,
8
28953
2220
kıl yada kürk,
00:31
the ability to breathe using lungs,
9
31173
2420
akciğerleriyle nefes alma yetenekleri
00:33
and nourishing their young with milk.
10
33593
2931
ve yavrularını sütle beslemek gibi.
00:36
But despite these similarities,
11
36524
1740
Tüm bu ortak özelliklerine rağmen
00:38
these creatures also have many biological differences,
12
38264
3288
bu varlıklar kendi aralarında biyolojik farklılıklar içerebilirler.
00:41
and one of the most remarkable is how they give birth.
13
41552
3271
Bunların en göze çarpanıysa doğum yapma şekilleridir.
00:44
Let's start with the most familiar, placental mammals.
14
44823
4021
Hadi memelilerin en tanınmışı olan plasentalı memelilerle başlayalım.
00:48
This group includes humans,
15
48844
1299
Bu grup insanları,
00:50
cats,
16
50143
721
00:50
dogs,
17
50864
720
kedileri,
köpekleri,
00:51
giraffes,
18
51584
808
zürafaları
00:52
and even the blue whale, the biggest animal on Earth.
19
52392
3962
ve hatta dünyanın en büyük hayvanı olan mavi balinayı kapsıyor.
00:56
Its placenta, a solid disk of blood-rich tissue,
20
56354
3079
Plasentaları -kan bakımından zengin dokudan oluşan katı bir disk-
00:59
attaches to the wall of the uterus to support the developing embryo.
21
59433
4551
gelişmekte olan embriyoyu desteklemek için dölyatağına bağlanır.
01:03
The placenta is what keeps the calf alive during pregnancy.
22
63984
3400
Plasenta hamilelik sürecince yavruyu hayatta tutan şeydir.
01:07
Directly connected to the mother's blood supply,
23
67384
2430
Annenin kan stoğuna direk bağlı olup,
01:09
it funnels nutrients and oxygen straight into the calf's body
24
69814
3522
göbek kordonu aracılığıyla yavrunun vücuduna
01:13
via the umbilical cord,
25
73336
1858
besin ve oksijen taşır.
01:15
and also exports its waste.
26
75194
3290
Hem de yavrunun atıklarını dışarı çıkartır.
01:18
Placental mammals can spend far longer inside the womb than other mammals.
27
78484
4461
Plasentalı memeliler diğer memelilere göre anne karnında daha uzun süre kalabilirler.
01:22
Baby blue whales, for instance, spend almost a full year inside their mother.
28
82945
5471
Örneğin yavru mavi balinalar annelerinin karnında neredeyse bir yıl kalırlar.
01:28
The placenta keeps the calf alive right up until its birth,
29
88416
3259
Plasenta yavruyu, doğuma yani
01:31
when the umbilical cord breaks
30
91675
1641
göbek kordonunun koptuğu
01:33
and the newborn's own respiratory,
31
93316
1989
ve yavrunun kendi solunum
01:35
circulatory,
32
95305
1301
dolaşım
01:36
and waste disposal systems take over.
33
96606
3690
ve boşaltım sistemlerini kullanmaya başladığı ana kadar hayatta tutar.
01:40
Measuring about 23 feet, a newborn calf is already able to swim.
34
100296
4903
Yaklaşık 7m uzunluğundaki yeni doğmuş canlının yüzme yeteneği vardır.
01:45
It will spend the next six months
35
105199
1668
Gelecek altı ayını,
01:46
drinking 225 liters of its mothers thick, fatty milk per day.
36
106867
6610
annesinin yağlı ve yoğun sütünden günde 225 litre içerek geçirecek.
01:53
Meanwhile, in Australia, you can find a second type of mammal -
37
113477
3620
Bu arada Avusturalya'da memelilerin ikinci türü olan keseli memelileri
01:57
marsupials.
38
117097
2692
bulabilirsiniz.
01:59
Marsupial babies are so tiny and delicate when they're born
39
119789
3179
Keseli yavrular doğduklarında o kadar hassas ve küçüklerdir ki
02:02
that they must continue developing in the mother's pouch.
40
122968
4575
gelişimlerine annelerinin keselerinde devam etmek zorundadırlar.
02:07
Take the quoll, one of the world's smallest marsupials,
41
127543
3825
Dünyanın en küçük keselilerinden biri olan keseli kedileri alalım,
02:11
which weighs only 18 milligrams at birth,
42
131368
3100
doğduklarında sadece 18 miligram ağırlığındalardır
02:14
the equivalent of about 30 sugar grains.
43
134468
3739
ki bu da yaklaşık 30 şeker tanesinin ağırlığına denktir.
02:18
The kangaroo, another marsupial,
44
138207
2042
Diğer bir keseli olan kanguruysa,
02:20
gives birth to a single jelly bean-sized baby at a time.
45
140249
4248
bir seferde jöleli bir şeker boyutunda yavrular doğurur.
02:24
The baby crawls down the middle of the mother's three vaginas,
46
144497
3472
Yavru annesinin üç vajinasının ortasına doğru sürünür.
02:27
then must climb up to the pouch,
47
147969
2010
Daha sonra yaklaşık 6 ila 11 ayını süt emerek geçireceği
02:29
where she spends the next 6-11 months suckling.
48
149979
3820
keseye doğru tırmanmak zorundadır.
02:33
Even after the baby kangaroo leaves this warm haven,
49
153799
2710
Yavru kanguru bu sıcak sığınaktan ayrıldıktan sonra bile
02:36
she'll return to suckle milk.
50
156509
2389
süt emmek için geri döner.
02:38
Sometimes, she's just one of three babies her mother is caring for.
51
158898
4482
Bazen annesinin ilgilendiği üç yavrudan biridir.
02:43
A female kangaroo can often simultaneously support one inside her uterus
52
163380
4569
Dişi bir kanguru aynı anda, bir tane rahminin içerisinde
02:47
and another in her pouch.
53
167949
2411
diğeri kesesinde olmak üzere 2 yavru bulundurabilir.
02:50
In unfavorable conditions,
54
170360
1849
Uygun olmayan şartlarda,
02:52
female kangaroos can pause their pregnancies.
55
172209
3490
dişi kangurular hamileliklerini durdurabilirler.
02:55
When that happens, she's able to produce two different kinds of milk,
56
175699
3691
Bu durumda iki farklı türde süt üretebilir.
02:59
one for her newborn,
57
179390
1262
Bir tanesi yeni doğmuş için
03:00
and one for her older joey.
58
180652
3039
diğeriyse daha büyük yavrusu için.
03:03
The word mammalia means of the breast,
59
183691
3149
Memeli kelimesi, memeden gelir
03:06
which is a bit of a misnomer
60
186840
1371
ki bu yanlış bir adlandırmadır.
03:08
because while kangaroos do produce milk from nipples in their pouches,
61
188211
3400
Çünkü kangurular keselerindeki meme uçlarında süt üretseler de
03:11
they don't actually have breasts.
62
191611
2740
aslında memeleri yoktur.
03:14
Nor do monotremes, the third and arguably strangest example of mammalian birth.
63
194351
7040
Tıpkı yavrulamanın üçüncü ve en garip çeşidini sunan tek delikli memeliler gibi.
03:21
There were once hundreds of monotreme species,
64
201391
2910
Bir zamanlar yüzlerce tek delikli memeli türü vardı.
03:24
but there are only five left:
65
204301
2591
Şimdi ise sadece şu beşi var:
03:26
four species of echidnas and the duck-billed platypus.
66
206892
4679
Dikenli karınca yiyenlerden dört tür ve ornitorenkler.
03:31
The name monotreme means one hole
67
211571
2841
Tek delikli ismi bu hayvanların
03:34
referring to the single orifice they use for reproduction,
68
214412
2770
tek delikli olan borularından geliyor. Bu boruyu üremede,
03:37
excretion,
69
217182
1060
boşaltımda
03:38
and egg-laying.
70
218242
1910
ve yumurtlamada kullanıyorlar.
03:40
Like birds,
71
220152
800
03:40
reptiles,
72
220952
860
Kuşlar,
sürüngenler,
03:41
fish,
73
221812
851
balıklar,
03:42
dinosaurs,
74
222663
950
dinazorlar
03:43
and others,
75
223613
1000
ve başkaları gibi
03:44
these species lay eggs instead of giving birth to live young.
76
224613
4440
bu türler de doğurmak yerine yumurtluyor.
03:49
Their eggs are soft-shelled,
77
229053
2439
Yumurtaları yumuşak kabukludur
03:51
and when their babies hatch, they suckle milk from pores on their mother's body
78
231492
4513
ve yavrular yumurtadan çıkınca annelerinin vücutlarındaki gözeneklerden süt emerler.
03:56
until they're large enough to feed themselves.
79
236005
3689
Ta ki kendilerini besleyebilecek boyuta ulaşana kadar.
03:59
Despite laying eggs and other adaptations that we associate more with non-mammals,
80
239694
4300
Yumurtlamak ve diğer memelilerde olmayan bazı adaptasyonlara--
04:03
like the duck-bill platypus's webbed feet,
81
243994
2513
perdeli ayaklar,
04:06
bill,
82
246507
857
gagalar,
04:07
and the venomous spur males have on their feet,
83
247364
2810
ve erkeklerin ayaklarındaki zehirli çıkıntılar gibi-- rağmen
04:10
they are, in fact, mammals.
84
250174
2929
onlar gerçekten memeliler sınıfındalar.
04:13
That's because they share the defining characteristics of mammalia
85
253103
3691
Çünkü memelilerin belirleyici karakterlerini paylaşıyorlar
04:16
and are evolutionarily linked to the rest of the class.
86
256794
3710
ve sınıfın diğer üyeleriyle evrimsel olarak bağlantılılar.
04:20
Whether placental,
87
260504
1071
İster plasentalı olsun
04:21
marsupial,
88
261575
969
ister keseli olsun
04:22
or monotreme,
89
262544
1151
ister tek delikli
04:23
each of these creatures and its unique birthing methods, however bizarre,
90
263695
3685
bu varlıklar ve doğum çeşitleri her ne kadar farklı olsalar da
04:27
have succeeded for many millennia in bringing new life and diversity
91
267380
4627
binlerce yıl boyunca memeliler sınıfına yeni yaşam
04:32
into the mammal kingdom.
92
272007
2025
ve çeşitlilik getirmede başarılı oldular.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7