The three different ways mammals give birth - Kate Slabosky

Ba kiểu sinh sản ở các loài thú - Kate Slabosky

Translator: Quoc Huy Le Reviewer: Ai Van Tran

What do these animals have in common?

Những loài vật này có điểm gì chung?

More than you might think.

Nhiều hơn những gì bạn nghĩ đấy.

Along with over 5,000 other species, they're mammals,

Cùng với hơn 5000 loài sinh vật khác, chúng là động vật có vú,

or members of class mammalia.

hay nói cách khác, chúng thuộc lớp Thú.

All mammals are vertebrates, meaning they have backbones.

Toàn bộ các loài thú đều là động vật có xương sống,

But mammals are distinguished from other vertebrates

nhưng khác với những loài có xương sống khác,

by a number of shared features.

các loài thú có những điểm chung đặc thù:

That includes warm blood,

có máu nóng,

body hair or fur,

có lông mao phủ khắp cơ thể,

the ability to breathe using lungs,

hô hấp bằng phổi,

and nourishing their young with milk.

và nuôi con non bằng sữa.

But despite these similarities,

Bất chấp những điểm chung này,

these creatures also have many biological differences,

giữa các loài thú vẫn có những khác biệt sinh học;

and one of the most remarkable is how they give birth.

phương thức sinh sản là một trong số những khác biệt dễ thấy nhất.

Let's start with the most familiar, placental mammals.

Hãy bắt đầu với phương thức quen thuộc nhất: mang thai,

This group includes humans,

vốn xuất hiện ở loài người,

cats,

dogs,

mèo,

chó,

giraffes,

hươu cao cổ,

and even the blue whale, the biggest animal on Earth.

và cả cá voi xanh - loài động vật lớn nhất địa cầu.

Its placenta, a solid disk of blood-rich tissue,

Nhau thai là một mô tế bào có dạng đĩa cứng được máu nuôi dưỡng,

attaches to the wall of the uterus to support the developing embryo.

gắn liền với thành tử cung để giúp phôi phát triển,

The placenta is what keeps the calf alive during pregnancy.

và là phương tiện duy trì sự sống của con non trong thai kì.

Directly connected to the mother's blood supply,

Kết nối trực tiếp với nguồn máu từ cá thể mẹ,

it funnels nutrients and oxygen straight into the calf's body

nhau thai dẫn chất dinh dưỡng và khí oxy thẳng đến con non

via the umbilical cord,

thông qua dây rốn,

and also exports its waste.

đồng thời giúp đào thải cặn bã.

Placental mammals can spend far longer inside the womb than other mammals.

Với cách sinh sản này, con non có khoảng phát triển trong tử cung dài hơn.

Baby blue whales, for instance, spend almost a full year inside their mother.

Ví dụ, thời gian phát triển trong tử cung của cá voi xanh con là 1 năm.

The placenta keeps the calf alive right up until its birth,

Nhau thai giúp duy trì sự sống của con non cho đến lúc chào đời,

when the umbilical cord breaks

khi dây rốn đứt,

and the newborn's own respiratory,

đồng thời hệ hô hấp,

circulatory,

hệ tuần hoàn,

and waste disposal systems take over.

cũng như hệ bài tiết của con non bắt đầu hoạt động.

Measuring about 23 feet, a newborn calf is already able to swim.

Có chiều dài khoảng 7 met, con non mới sinh đã có thể bơi được.

It will spend the next six months

Trong 6 tháng liền sau khi chào đời,

drinking 225 liters of its mothers thick, fatty milk per day.

cá voi xanh con ngốn đến 225 lit sữa đặc và béo từ mẹ nó mỗi ngày.

Meanwhile, in Australia, you can find a second type of mammal -

Trong khi đó, loài thú với cách sinh sản thứ hai lại sống ở Úc,

marsupials.

và đó là cách thức sinh sản thông qua túi.

Marsupial babies are so tiny and delicate when they're born

Những con non còn quá nhỏ và yếu khi mới sinh ra

that they must continue developing in the mother's pouch.

đến mức chúng phải tiếp tục lớn lên trong túi của cá thể mẹ.

Take the quoll, one of the world's smallest marsupials,

Như loài cầy túi - một trong số những loài thú túi nhỏ nhất thế giới;

which weighs only 18 milligrams at birth,

lúc sinh ra, con non chỉ nặng 18 miligam,

the equivalent of about 30 sugar grains.

tương đương với khối lượng của 30 hạt đường.

The kangaroo, another marsupial,

Hay loài chuột túi, một loài thú túi khác,

gives birth to a single jelly bean-sized baby at a time.

mỗi lứa chỉ đẻ duy nhất một con non nhỏ cỡ hạt đậu.

The baby crawls down the middle of the mother's three vaginas,

Con non sẽ bò xuống dọc theo phần âm đạo giữa của con mẹ,

then must climb up to the pouch,

sau đó sẽ bò ngược lên để vào túi

where she spends the next 6-11 months suckling.

và bú sữa mẹ ở đó trong 6 đến 11 tháng tiếp theo.

Even after the baby kangaroo leaves this warm haven,

Ngay cả khi chuột túi con đủ lớn và ra khỏi cái túi ấm áp,

she'll return to suckle milk.

nó vẫn trở lại bú sữa trong túi.

Sometimes, she's just one of three babies her mother is caring for.

Cũng có khi nó chỉ là một trong ba con non mà mẹ nó phải chăm sóc.

A female kangaroo can often simultaneously support one inside her uterus

Một con chuột túi cái có thể nuôi đồng thời một con non trong tử cung

and another in her pouch.

và một con non khác trong túi.

In unfavorable conditions,

Khi điều kiện sống không thuận lợi,

female kangaroos can pause their pregnancies.

chuột túi cái có thể tạm ngưng thai kì của con non trong tử cung.

When that happens, she's able to produce two different kinds of milk,

Khi điều đó xảy ra, con cái có khả năng tiết ra hai loại sữa khác nhau,

one for her newborn,

một cho con non trong túi,

and one for her older joey.

và loại còn lại dành cho con non đã ra khỏi túi.

The word mammalia means of the breast,

Thuật ngữ "mammalia" mang nghĩa "thuộc vú"

which is a bit of a misnomer

dường như không chuẩn xác,

because while kangaroos do produce milk from nipples in their pouches,

vì dù rằng chuột túi có tiết ra sữa từ núm vú trong túi,

they don't actually have breasts.

chúng thực sự không có vú.

Nor do monotremes, the third and arguably strangest example of mammalian birth.

Có chung đặc điểm trên là các loài Đơn huyệt với lối sinh sản có vẻ lạ nhất.

There were once hundreds of monotreme species,

Trước đây có lúc có đến hàng trăm loài động vật đơn huyệt,

but there are only five left:

nhưng giờ chỉ còn lại năm loài:

four species of echidnas and the duck-billed platypus.

bốn loài thú lông nhím và một loài thú mỏ vịt.

The name monotreme means one hole

Cái tên "đơn huyệt" có nghĩa là "một lỗ",

referring to the single orifice they use for reproduction,

ám chỉ lỗ huyệt duy nhất cho nhiều mục đích như sinh sản,

excretion,

bài tiết,

and egg-laying.

và đẻ trứng.

Like birds,

reptiles,

Giống như chim,

bò sát,

fish,

cá,

dinosaurs,

khủng long,

and others,

và các loài khác,

these species lay eggs instead of giving birth to live young.

động vật đơn huyệt đẻ trứng thay vì sinh con.

Trứng của chúng có vỏ mềm

Their eggs are soft-shelled,

and when their babies hatch, they suckle milk from pores on their mother's body

và khi trứng nở thì con non sẽ bú sữa từ tuyến sữa của mẹ

until they're large enough to feed themselves.

cho đến khi chúng đủ lớn để tự kiếm ăn.

Despite laying eggs and other adaptations that we associate more with non-mammals,

Dù động vật đơn huyệt đẻ trứng và có những đặc điểm không của lớp Thú,

like the duck-bill platypus's webbed feet,

như với loài thú mỏ vịt là chân màng,

bill,

mỏ vịt,

and the venomous spur males have on their feet,

và cựa có nọc độc trên chân thú mỏ vịt đực,

they are, in fact, mammals.

chúng thực sự thuộc lớp Thú.

That's because they share the defining characteristics of mammalia

Lí do là vì chúng có những đặc điểm riêng của lớp Thú

and are evolutionarily linked to the rest of the class.

và chúng cũng có mối quan hệ tiến hóa với các loài khác trong lớp này.

Whether placental,

Dù là nhau thai,

marsupial,

túi,

or monotreme,

hoặc lỗ huyệt,

each of these creatures and its unique birthing methods, however bizarre,

từng loài vật, cũng như cách thức sinh sản độc đáo của chúng, dù lạ đến đâu,

have succeeded for many millennia in bringing new life and diversity

cũng đã góp phần tạo nên sự sống mới và sự đa dạng trong nhiều thiên niên kỉ

cho thế giới các loài thú.

into the mammal kingdom.