The surprising reason our muscles get tired - Christian Moro

5,232,976 views ・ 2019-04-18

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Gözde Alpçetin Gözden geçirme: Nevaz Mescioğlu
00:06
You're lifting weights.
0
6859
1380
Ağırlık kaldırıyorsunuz.
00:08
The first time feels easy,
1
8239
1860
İlk seferde kolay geliyor
00:10
but each lift takes more and more effort until you can’t continue.
2
10099
4780
ancak devam edemeyecek hâle gelene kadar her hareket daha çok çaba gerektiriyor.
00:14
Inside your arms,
3
14879
1305
Kollarınızın içindeki ağırlık kaldırmadan sorumlu kaslar kasılamaz hâle geliyor.
00:16
the muscles responsible for the lifting have become unable to contract.
4
16184
4890
00:21
Why do our muscles get fatigued?
5
21074
2237
Peki kaslarımız neden yoruluyor?
00:23
We often blame lactic acid or running out of energy,
6
23311
3680
Bunun için genelde laktik asidi veya enerjimizin bitmesini suçluyoruz
00:26
but these factors alone don’t account for muscle fatigue.
7
26991
3360
fakat bu faktörler kas yorgunluğu için tek başına yeterli değil.
00:30
There’s another major contributor:
8
30351
2020
Bir başka büyük sebep daha var:
00:32
the muscle’s ability to respond to signals from the brain.
9
32371
4300
Kasların beyinden gelen sinyallere cevap verme becerisi.
00:36
To understand the roots of muscle fatigue,
10
36671
2070
Kas yorgunluğunun kaynağını anlamak için
00:38
it helps to know how a muscle contracts in response to a signal from a nerve.
11
38741
4720
sinirlerden sinyal gelince bir kasın nasıl kasıldığını bilmek işe yarayacaktır.
00:43
These signals travel from the brain to the muscles in a fraction of a second
12
43461
4198
Bu sinyaller, motor sinir hücreleri denen uzun, ince hücreler aracılığı ile
00:47
via long, thin cells called motor neurons.
13
47659
3817
bir anda beyinden kaslara gidiyor.
00:51
The motor neuron and the muscle cell are separated by a tiny gap,
14
51476
4140
Motor sinir hücresi ve kas hücresi küçük bir açıklıkla ayrılmaktadır
00:55
and the exchange of particles across this gap enables the contraction.
15
55616
4614
ve bu açıklık boyunca parçacıkların değiş tokuşu kasılmayı sağlıyor.
01:00
On one side of the gap,
16
60230
1550
Aralığın bir tarafında
01:01
the motor neuron contains a neurotransmitter called acetylcholine.
17
61780
4240
motor sinir hücresi asetilkolin denen bir sinir taşıyıcısı içeriyor.
01:06
On the other side,
18
66020
1244
Diğer tarafta ise
01:07
charged particles, or ions,
19
67264
2500
yüklü parçacıklar veya iyonlar
01:09
line the muscle cell’s membrane:
20
69764
2090
kas hücresinin zarında sıralanıyorlar;
01:11
potassium on the inside, and sodium on the outside.
21
71854
4220
yani içeride potasyum, dışarıda sodyum oluyor.
01:16
In response to a signal from the brain,
22
76074
2150
Beyinden gelen bir sinyale karşılık
01:18
the motor neuron releases acetylcholine,
23
78224
2680
motor sinir hücresi, kas hücresinin zarındaki
01:20
which triggers pores on the muscle cell membrane to open.
24
80904
3810
gözeneklerin açılmasını tetikleyen asetilkolini salgılıyor.
01:24
Sodium flows in, and potassium flows out.
25
84714
3500
Sodyum içeri sızıyor ve potasyum da dışarı sızıyor.
01:28
The flux of these charged particles is a crucial step for muscle contraction:
26
88214
5150
Bu yüklü parçacıkların değişimi kas kasılması için çok önemli bir adım.
01:33
the change in charge creates an electrical signal called an action potential
27
93366
4940
Yükteki değişim, kas hücresi boyunca yayılan
aksiyon potansiyeli denen bir elektrik sinyali yaratıyor,
01:38
that spreads through the muscle cell,
28
98306
2040
01:40
stimulating the release of calcium that’s stored inside it.
29
100346
4070
böylelikle içeride depolanan kalsiyumun salınımını uyarıyor.
01:44
This flood of calcium causes the muscle to contract
30
104416
3050
Bu kalsiyum seli, kalsiyum liflerinde gömülü olan proteinlerin
01:47
by enabling proteins buried in the muscle fibers to lock together
31
107466
4308
birbirlerine doğru kenetlenmesini sağlayarak kası sıkı bir şekilde çekerek
01:51
and ratchet towards each other,
32
111774
1890
kasın kasılmasına neden oluyor.
01:53
pulling the muscle tight.
33
113664
1620
01:55
The energy used to power the contraction comes from a molecule called ATP.
34
115284
5630
Kasılmayı güçlendirmek için kullanılan enerji ATP denen bir molekülden geliyor.
02:00
ATP also helps pump the ions back across the membrane afterward,
35
120914
4780
ATP aynı zamanda iyonları daha sonra zar boyunca geri pompalamaya yardımcı oluyor,
02:05
resetting the balance of sodium and potassium on either side.
36
125694
4513
böylece her iki tarafta da sodyum ve potasyum dengesini kuruyor.
02:10
This whole process repeats every time a muscle contracts.
37
130207
3780
Tüm bu süreç, kas her defasında kasıldığında tekrarlanıyor.
02:13
With each contraction,
38
133987
1230
Her kasılmayla birlikte
02:15
energy in the form of ATP gets used up,
39
135217
3220
ATP formundaki enerji kullanılıyor,
02:18
waste products like lactic acid are generated,
40
138437
2870
laktik asit gibi atıklar üretiliyor
02:21
and some ions drift away from the muscle’s cell membrane,
41
141307
3420
ve bazı iyonlar kasın hücre zarından uzaklaşıyor,
02:24
leaving a smaller and smaller group behind.
42
144727
3180
arkasında çok daha küçük bir grup bırakıyor.
02:27
Though muscle cells use up ATP as they contract repeatedly,
43
147907
3960
Kas hücreleri tekrar tekrar kasıldığında ATP'yi kullanmalarına rağmen
02:31
they are always making more,
44
151867
2050
her zamanda daha fazlasını yapıyorlar
02:33
so most of the time
45
153917
1010
bu yüzden çoğu zaman oldukça yorgun kaslar bile
02:34
even heavily fatigued muscles still have not depleted this energy source.
46
154927
4950
bu enerji kaynağını hâlâ tüketmiş olmuyor.
02:39
And though many waste products are acidic,
47
159877
2710
Çoğu atıklar asitik olmasına rağmen
02:42
fatigued muscles still maintain pH within normal limits,
48
162587
3850
yorgun kaslar hâlâ normal sınırlar içerisinde pH'ı koruyor,
02:46
indicating that the tissue is effectively clearing these wastes.
49
166437
3900
bu da dokunun etkili bir şekilde bu atıkları temizlediğini belirtiyor.
02:50
But eventually, over the course of repeated contractions
50
170337
3270
Ancak eninde sonunda tekrarlanan kasılmalar sırasında
02:53
there may not be sufficient concentrations of potassium, sodium or calcium ions
51
173607
5420
sistemi düzgün bir şekilde yeniden başlatmak için
kas hücresinin zarının yakınında anında uygun durumda bulunan
02:59
immediately available near the muscle cell membrane
52
179027
2730
potasyum, sodyum ve kalsiyum iyonlarının yeterli miktarda yoğunluğu olmayabilir.
03:01
to reset the system properly.
53
181757
2400
03:04
So even if the brain sends a signal,
54
184157
2030
Bu yüzden beyin bir sinyal yollasa bile
03:06
the muscle cell can’t generate the action potential necessary to contract.
55
186187
4870
kas hücresi kasılması için gerekli olan aksiyon potansiyelini gerçekleştiremez.
03:11
Even when ions like sodium, potassium or calcium
56
191057
3130
Sodyum, potasyum veya kalsiyum gibi iyonlar
03:14
are depleted in or around the muscle cell,
57
194187
2780
kas hücresinin içinde ya da etrafında tükendiğinde bile
03:16
these ions are plentiful elsewhere in the body.
58
196967
2990
bu iyonlar vüdudun başka yerinde bolca bulunuyor.
03:19
With a little time,
59
199957
890
Kısa bir zaman içinde
03:20
they will flow back to the areas where they’re needed,
60
200847
2580
ihtiyaç duyulan alanlara geri akın edeceklerdir,
03:23
sometimes with the help of active sodium and potassium pumps.
61
203427
4090
bazense aktif sodyum ve potasyum pompasının yardımı ile.
03:27
So if you pause and rest,
62
207517
1766
Bu yüzden ara verir ve dinlenirseniz
03:29
muscle fatigue will subside as these ions replenish throughout the muscle.
63
209283
5080
bu iyonlar kas boyunca doldukça kas yorgunluğu hafifler.
03:34
The more regularly you exercise,
64
214363
1827
Daha düzenli olarak egzersiz yaptıkça
03:36
the longer it takes for muscle fatigue to set in each time.
65
216190
3770
kas yorgunluğunun gerçekleşmesi her defasında daha uzun sürer.
03:39
That’s because the stronger you are,
66
219960
1830
Bunun nedeni ise siz daha güçlü oldukça
03:41
the fewer times this cycle of nerve signal from the brain
67
221790
3200
kasın kasılması için beyinden gelen bu sinir sinyal dönüşümünün
03:44
to contraction in the muscle has to be repeated
68
224990
2920
belli bir miktar ağırlığı kaldırmak için daha az tekrarlanması gerekmesi.
03:47
to lift a certain amount of weight.
69
227910
1920
03:49
Fewer cycles means slower ion depletion,
70
229830
3250
Daha az dönüşüm daha yavaş iyon tüketimi anlamına geliyor.
03:53
so as your physical fitness improves,
71
233080
2300
O hâlde fiziksel egzersiziniz geliştikçe
03:55
you can exercise for longer at the same intensity.
72
235380
3720
aynı yoğunlukta daha uzun süre egzersiz yapabilirsiniz.
03:59
Many muscles grow with exercise,
73
239100
2250
Birçok kas egzersiz ile büyür
04:01
and larger muscles also have bigger stores of ATP
74
241350
3810
ve daha geniş kasların ayrıca daha büyük ATP depoları
ve atıkları temizlemek için daha yüksek kapasiteleri vardır,
04:05
and a higher capacity to clear waste,
75
245160
2340
04:07
pushing fatigue even farther into the future.
76
247500
4000
böylelikle yorgunluğu bile daha uzak geleceğe iter.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7