The surprising reason our muscles get tired - Christian Moro

5,215,596 views ・ 2019-04-18

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Ngoc Nguyen Reviewer: Hung Tran Phi
00:06
You're lifting weights.
0
6859
1380
Bạn đang nâng tạ.
00:08
The first time feels easy,
1
8239
1860
Lần đầu có vẻ dễ dàng,
00:10
but each lift takes more and more effort until you can’t continue.
2
10099
4780
nhưng càng về sau càng tốn sức, rồi bạn không thể nâng nổi nữa.
00:14
Inside your arms,
3
14879
1305
Bên trong cánh tay bạn,
00:16
the muscles responsible for the lifting have become unable to contract.
4
16184
4890
các cơ chịu trách nhiệm cho việc nâng tạ không còn có thể co lại.
00:21
Why do our muscles get fatigued?
5
21074
2237
Vì sao cơ bắp mệt mỏi?
00:23
We often blame lactic acid or running out of energy,
6
23311
3680
Ta thường đổ lỗi cho axit lactic hay thiếu năng lượng,
00:26
but these factors alone don’t account for muscle fatigue.
7
26991
3360
nhưng đó chưa phải là toàn bộ nguyên nhân gây mỏi cơ.
00:30
There’s another major contributor:
8
30351
2020
Còn một yếu tố quan trọng khác:
00:32
the muscle’s ability to respond to signals from the brain.
9
32371
4300
khả năng phản ứng của cơ với các tín hiệu thần kinh.
00:36
To understand the roots of muscle fatigue,
10
36671
2070
Để hiểu tường tận nguyên nhân gây mỏi cơ,
00:38
it helps to know how a muscle contracts in response to a signal from a nerve.
11
38741
4720
cần hiểu cách cơ bắp co lại khi phản hồi các tín hiệu thần kinh.
00:43
These signals travel from the brain to the muscles in a fraction of a second
12
43461
4198
Trong tích tắc, các tín hiệu được truyền từ não đến cơ
00:47
via long, thin cells called motor neurons.
13
47659
3817
qua các tế bào dài, mỏng gọi là tế bào thần kinh vận động.
00:51
The motor neuron and the muscle cell are separated by a tiny gap,
14
51476
4140
Có một khoảng nhỏ giữa tế bào thần kinh vận động và tế bào cơ,
00:55
and the exchange of particles across this gap enables the contraction.
15
55616
4614
và sự trao đổi ion trên vùng này khiến cơ có thể co lại.
01:00
On one side of the gap,
16
60230
1550
Ở một đầu,
01:01
the motor neuron contains a neurotransmitter called acetylcholine.
17
61780
4240
tế bào thần kinh vận động chứa chất dẫn truyền thần kinh acetylcholine.
01:06
On the other side,
18
66020
1244
Đầu còn lại,
01:07
charged particles, or ions,
19
67264
2500
các hạt mang điện hoặc ion
01:09
line the muscle cell’s membrane:
20
69764
2090
xếp dọc theo màng tế bào cơ:
01:11
potassium on the inside, and sodium on the outside.
21
71854
4220
kali bên trong màng, và natri ở ngoài.
01:16
In response to a signal from the brain,
22
76074
2150
Đáp lại tín hiệu từ não,
01:18
the motor neuron releases acetylcholine,
23
78224
2680
tế bào thần kinh vận động giải phóng acetylcholine,
01:20
which triggers pores on the muscle cell membrane to open.
24
80904
3810
kích hoạt các lỗ nhỏ trên màng tế bào mở ra.
01:24
Sodium flows in, and potassium flows out.
25
84714
3500
Natri đi vào và kali đi ra.
01:28
The flux of these charged particles is a crucial step for muscle contraction:
26
88214
5150
Dòng hạt tích điện này rất quan trọng đối với sự co cơ:
01:33
the change in charge creates an electrical signal called an action potential
27
93366
4940
sự thay đổi điện tích tạo ra tín hiệu điện gọi là điện thế hoạt động
01:38
that spreads through the muscle cell,
28
98306
2040
lan truyền khắp tế bào cơ,
01:40
stimulating the release of calcium that’s stored inside it.
29
100346
4070
kích thích làm giải phóng canxi lưu trữ trong tế bào.
01:44
This flood of calcium causes the muscle to contract
30
104416
3050
Dòng canxi này là nguyên nhân khiến cơ bắp co lại
01:47
by enabling proteins buried in the muscle fibers to lock together
31
107466
4308
do protein trong sợi cơ gắn chặt
01:51
and ratchet towards each other,
32
111774
1890
và xoắn lại với nhau,
01:53
pulling the muscle tight.
33
113664
1620
kéo cơ co lại.
01:55
The energy used to power the contraction comes from a molecule called ATP.
34
115284
5630
Năng lượng của sự co cơ đến từ một phân tử tên là ATP.
02:00
ATP also helps pump the ions back across the membrane afterward,
35
120914
4780
ATP cũng giúp đưa ion trở lại qua màng sau mỗi lần co cơ,
02:05
resetting the balance of sodium and potassium on either side.
36
125694
4513
thiết lập lại cân bằng kali và natri hai bên màng.
02:10
This whole process repeats every time a muscle contracts.
37
130207
3780
Quá trình này lặp lại mỗi lần co cơ.
02:13
With each contraction,
38
133987
1230
Mỗi khi cơ co,
02:15
energy in the form of ATP gets used up,
39
135217
3220
năng lượng dưới dạng ATP được dùng hết,
02:18
waste products like lactic acid are generated,
40
138437
2870
sinh ra axit lactic,
02:21
and some ions drift away from the muscle’s cell membrane,
41
141307
3420
ion bị tách ra khỏi màng tế bào,
02:24
leaving a smaller and smaller group behind.
42
144727
3180
lượng ion còn lại ngày càng ít đi.
02:27
Though muscle cells use up ATP as they contract repeatedly,
43
147907
3960
Dù co cơ sử dụng ATP,
02:31
they are always making more,
44
151867
2050
nhưng chúng luôn được tạo ra thêm,
02:33
so most of the time
45
153917
1010
nên thường thì, ngay cả khi cơ bắp rất mệt mỏi
02:34
even heavily fatigued muscles still have not depleted this energy source.
46
154927
4950
năng lượng này vẫn không được sử dụng hết.
02:39
And though many waste products are acidic,
47
159877
2710
Dù có nhiều chất thải có tính axit,
02:42
fatigued muscles still maintain pH within normal limits,
48
162587
3850
độ pH của cơ vẫn trong ngưỡng bình thường,
02:46
indicating that the tissue is effectively clearing these wastes.
49
166437
3900
cho thấy mô có khả năng loại bỏ các chất thải này.
02:50
But eventually, over the course of repeated contractions
50
170337
3270
Cuối cùng, sự co cơ liên tục
02:53
there may not be sufficient concentrations of potassium, sodium or calcium ions
51
173607
5420
làm giảm nồng độ ion kali, natri hoặc canxi
02:59
immediately available near the muscle cell membrane
52
179027
2730
hiện có trong màng tế bào
03:01
to reset the system properly.
53
181757
2400
để khôi phục toàn bộ hệ thống về trạng thái ban đầu.
03:04
So even if the brain sends a signal,
54
184157
2030
Vì vậy, ngay cả khi não gửi tín hiệu,
03:06
the muscle cell can’t generate the action potential necessary to contract.
55
186187
4870
tế bào cũng không có khả năng tạo ra hoạt động cần thiết để co cơ.
03:11
Even when ions like sodium, potassium or calcium
56
191057
3130
Dù bị cạn kiệt quanh tế bào cơ,
03:14
are depleted in or around the muscle cell,
57
194187
2780
các ion như natri, kali hoặc canxi
03:16
these ions are plentiful elsewhere in the body.
58
196967
2990
vẫn còn rất nhiều trong cơ thể.
03:19
With a little time,
59
199957
890
Chỉ trong thời gian ngắn,
03:20
they will flow back to the areas where they’re needed,
60
200847
2580
chúng sẽ di chuyển về lại các khu vực cần thiết,
03:23
sometimes with the help of active sodium and potassium pumps.
61
203427
4090
đôi khi với sự giúp đỡ của hoạt động bơm Natri-Kali.
03:27
So if you pause and rest,
62
207517
1766
Vì vậy, khi bạn dừng lại và nghỉ ngơi,
03:29
muscle fatigue will subside as these ions replenish throughout the muscle.
63
209283
5080
các ion được bù đắp, sự mỏi cơ sẽ giảm dần.
03:34
The more regularly you exercise,
64
214363
1827
Càng tập thể dục thường xuyên,
03:36
the longer it takes for muscle fatigue to set in each time.
65
216190
3770
cơ càng lâu mệt mỏi.
03:39
That’s because the stronger you are,
66
219960
1830
Vì khi bạn càng mạnh,
03:41
the fewer times this cycle of nerve signal from the brain
67
221790
3200
càng cần ít lần truyền tín hiệu thần kinh từ não
03:44
to contraction in the muscle has to be repeated
68
224990
2920
để thực hiện sự co cơ cần thiết
03:47
to lift a certain amount of weight.
69
227910
1920
để nâng một trọng lượng nhất định.
03:49
Fewer cycles means slower ion depletion,
70
229830
3250
Ít lần truyền tín hiệu tương đương với việc ion lâu bị suy giảm hơn,
03:53
so as your physical fitness improves,
71
233080
2300
vì vậy, khi thể lực tăng,
03:55
you can exercise for longer at the same intensity.
72
235380
3720
cùng một cường độ, thời gian tập có thể tăng lên.
03:59
Many muscles grow with exercise,
73
239100
2250
Nhiều cơ bắp phát triển khi tập thể dục,
04:01
and larger muscles also have bigger stores of ATP
74
241350
3810
cơ bắp càng lớn hơn, càng dự trữ được nhiều ATP,
04:05
and a higher capacity to clear waste,
75
245160
2340
làm tăng khả năng loại bỏ chất thải,
04:07
pushing fatigue even farther into the future.
76
247500
4000
và làm chậm quá trình mỏi cơ.
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7