Plato’s best (and worst) ideas - Wisecrack

Platon'un en iyi (ve en kötü) fikirleri - Wisecrack

Çeviri: Gözde Zülal Solak Gözden geçirme: Yunus ASIK

Few individuals have influenced the world and many of today's thinkers like Plato.

Dünyayı ve günümüzün çoğu düşünürünü, Platon gibi çok az insan etkilemiştir.

One 20th century philosopher even went so far

Hatta, bir 20. yüzyıl düşünürü, daha ileriye giderek,

as to describe all of Western philosophy as a series of footnotes to Plato.

Batı felsefesinin tamamını, Platon'un bir dipnot serisi olarak tanımlamıştır.

He created the first Western university

Platon, ilk Batı üniversitesini yarattı ve

and was teacher to Ancient Greece's greatest minds,

Aristoteles de dâhil, Antik Yunan'ın zeki insanlarına

including Aristotle.

öğretmenlik yaptı.

But even one of the founders of philosophy wasn't perfect.

Fakat, felsefenin kurucularından bir tanesi bile kusursuz değildi.

Along with his great ideas,

Platon, muhteşem fikirleriyle birlikte,

Plato had a few that haven't exactly stood the test of time.

zamanın sınamasına tam olarak uymayan birkaç fikre sahipti.

So here are brief rundowns of a few of his best and worst ideas.

Şimdi, onun en iyi ve en kötü fikirlerinin kısa bir özetini sunacağız.

Plato argued that beyond our imperfect world

Platon, kusurlu dünyamızın ötesinde, mükemmel bir değişmeyen bir Formlar

was a perfect unchanging world of Forms.

dünyası olduğunu iddia ediyordu.

Forms are the ideal versions of the things and concepts we see around us.

Formlar, etrafımızda gördüğümüz şeylerin ve kavramların, ideal biçimleridir.

They serve as a sort of instruction manual to our own world.

Kendi dünyamız için bir tür kullanım kitapçığı olarak işlev görürler.

Floating around the world of Forms is the ideal tree,

Formlar dünyasının etrafında ideal ağaç,

and the ideal YouTube channel,

ideal YouTube kanalı

and even the ideal justice,

ve hatta ideal adalet

or ideal love.

ya da ideal sevgi yüzer.

Our own reality is comprised of imperfect copies of ideal Forms.

Kendi gerçekliğimiz, ideal Formlar'ın kusurlu kopyalarından oluşur.

Plato argued that philosophers should strive to contemplate

Platon, filozofların bu mükemmel Formlar'ı anlamak ve düşünmek için

and understand these perfect Forms

uğraşmalarını, böylece de bizi yanıltan

so that they may better navigate our misleading reality.

gerçekliğimizi daha iyi yönetebileceklerini iddia etmiştir.

While it may seem silly,

Bu saçma görünse de,

the disconnect between the world as it appears

göründüğü hâliyle dünya ve onun ardındaki büyük

and the greater truth behind it

gerçeklik arasındaki bağlantısızlık,

is one of philosophy's most vexing problems.

felsefenin en rahatsız edici konularından birisidir.

It's been the subject of thousands of pages by theologians,

Bu; teologların, filozofların ve benzer şekilde, senaristlerin yazdığı

philosophers,

yüzlerce sayfa yazının

and screenwriters alike.

konusu olmuştur.

It raises questions like should we trust our senses to come to the truth

Bu da ortaya şöyle soruları çıkarır; gerçeğe ulaşmak için hislerimize mi, yoksa

or our own reason?

aklımıza mı güvenmeli miyiz?

For Plato, the answer is reason.

Platon için, cevap akıl.

It alone provides us with at least the potential to contemplate the Forms.

Tek başına akıl, bizlere en azından Formlar'ı düşünebilme potansiyeli sağlar.

But reason didn't always pan out for Plato himself.

Fakat akıl, Platon'un kendisi için her zaman işe yaramamıştı.

When he sought to situate humankind amongst the animals,

Hayvanlar arasında insanları konumlandırmak istediğinde,

he lumped us in with birds.

bizleri kuşlarla aynı kefeye koydu.

"Featherless bipeds" was his official designation.

Orijinal adıyla, "kanatsız iki ayaklılar" dedi.

Diogenes the Cynic, annoyed by this definition,

Bu tanımdan rahatsız olan Kinik Diyojen, tüyleri yolunmuş bir

stormed into Plato's class with a plucked chicken,

tavuk ile Platon'un sınıfına girdi ve şöyle dedi;

announcing, "Behold. Plato's man."

"Bakın. Platon'un adamı."

But back to a few good ideas.

Şimdi birkaç güzel fikre dönelim.

Plato is one of the earliest political theorists on record,

Platon, kayda geçmiş en eski politik kuramcılardan birisidir ve

and with Aristotle, is seen as one of the founders of political science.

Aristoteles ile birlikte, politik bilimin kurucularından birisi olarak görülür.

He reasoned that being a ruler was no different than any other craft,

Bir yönetici olmanın, ister çömlekçilik olsun ister doktorluk, diğer zanaatlardan

whether a potter or doctor,

farklı olmadığını ve yalnızca bu zanaatta

and that only those who had mastered the craft were fit to lead.

ustalığa ulaşabilenlerin, yönetmeye uygun olduğunu belirtmiştir.

Ruling was the craft of contemplating the Forms.

Yönetmek, Formlar'ı tasarlama zanaatıdır.

In his Republic, Plato imagined a utopia where justice is the ultimate goal.

Platon, Devlet adlı kitabında, adaletin nihai amaç olduğu bir ütopya düşlemiştir.

Plato's ideal city seeks a harmonious balance between its individual parts

Platon'un ideal şehri, bireyleri arasında uyumlu bir denge arayışındadır ve

and should be lead by a philosopher king.

bu şehri, filozof bir kral yönetmelidir.

Millennia before his time,

Platon, aynı zamanda, bin yıl öncesinde,

Plato also reasoned that women were equally able to rule in this model city.

bu model şehirde kadınların da eşit olarak yönetebileceklerini belirtmiştir.

Unfortunately, Plato was inconsistent with women,

Ne yazık ki, Platon kadınlar konusunda tutarsızdı, başka yerlerde

elsewhere likening them to children.

onları çocuklara benzetiyordu.

He also believed that a woman's womb was a live animal

Ayrıca, bir kadının rahminin, vücutta dolaşıp hastalığa neden

that could wander around in her body and cause illness.

olabilecek, canlı bir hayvan olduğuna inanıyordu.

This bad idea, also espoused by other contemporaries of Plato,

Platon'un diğer çağdaşlarının da benimsediği bu kötü fikir,

was sadly influential for hundreds of years in European medicine.

Avrupa tıbbında, yüzyıllarca ilham kaynağı olmuştu.

Furthermore, he thought that society should be divided into three groups:

Ayrıca, toplumun üç gruba ayrılması gerektiğini düşünüyordu:

producers,

Üreticiler,

the military,

ordu

and the rulers,

ve yöneticiler

and that a great noble lie should convince everyone to follow this structure.

ve büyük asil bir yalan da herkesin bu yapıyı takip etmesini sağlamalıydı.

The noble lie he proposed

Ortaya koyduğu asil yalan;

was that we're all born with gold, silver, or a mixture of brass and iron

ruhlarımızda altın, gümüş ya da pirinç ve demir karışımı ile doğduğumuzu

in our souls,

ve bunların da, yaşamdaki

which determine our roles in life.

rollerimizi belirlediği idi.

Some thinkers have gone on to credit the idea of the noble lie

Bazı düşünürler, bu asil yalan fikrine, 20.yy'a ait prototip bir propaganda

as a prototype for 20th century propaganda,

olarak ve filozof kral fikrine de, onları kullanan

and the philosopher king as inspiration for the dictators that used them.

diktatörler için bir ilham olarak itibar etmeye devam etmiştir.

Should a few bad ideas

Birkaç kötü fikir,

tarnish Plato's status as one of the greatest philosophers in history?

Platon'un tarihteki en büyük filozoflardan birisi olarak statüsünü kirletebilir mi?

No!

Hayır!

Plato gave the leaders and thinkers who came after him a place to start.

Platon, kendisinden sonra gelen liderlere ve düşünürlere, bir başlangıç sundu.

Through the centuries,

Yüzyıllar boyunca,

we've had the chance to test those ideas through writing and experience,

bu fikirleri, yazım ve deneyim aracılığıyla test etme şansına sahip olduk

and have accepted some while rejecting others.

ve bazılarını reddederken, bazılarını da kabul ettik.

We are continuing to refine, amend, and edit his ideas

Platon'un, modern dünyanın temelleri hâline gelen fikirlerini düzeltmeye,

which have become foundations of the modern world.

iyileştirmeye ve düzenlemeye devam ediyoruz.