The mysterious science of pain - Joshua W. Pate

Çeviri: Gözde Alpçetin Gözden geçirme: Suleyman Cengiz

In 1995, the British Medical Journal

1995 yılında İngiliz Tıp Dergisi

published an astonishing report about a 29-year-old builder.

29 yaşındaki bir inşaatçı hakkında hayret verici bir rapor yayımladı.

He accidentally jumped onto a 15-centimeter nail,

Doğrudan çelik tabanlı botu delip geçen

which pierced straight through his steel-toed boot.

15 santimetrelik bir çivinin üstüne kazara bastı.

He was in such agonizing pain that even the smallest movement was unbearable.

O kadar kahredici bir acı içindeydi ki küçücük bir hareket bile dayanılmazdı.

But when the doctors took off his boot, they faced a surprising sight:

Ancak doktorlar botunu çıkardığında şaşırtıcı bir görüntüyle karşılaştılar:

the nail had never touched his foot at all.

Çivi ayağına hiç değmemişti.

For hundreds of years,

Yüzyıllar boyunca

scientists thought that pain was a direct response to damage.

bilim insanları acının hasara karşı direkt bir tepki olduğunu düşünmüşlerdi.

By that logic, the more severe an injury is, the more pain it should cause.

Bu mantıkla daha şiddetli bir yaralanma daha fazla acıya neden olmalıydı.

But as we’ve learned more about the science of pain,

Ancak acı bilimi hakkında daha fazla şey öğrendikçe

we’ve discovered that pain and tissue damage don’t always go hand in hand,

vücudun tehdit sinyal mekanizması tamamıyla çalışıyor olsa bile

even when the body’s threat signaling mechanisms are fully functioning.

acı ve doku zedelenmesinin her zaman ilişkili olmadığını keşfettik.

We’re capable of experiencing severe pain out of proportion to an actual injury,

Gerçek bir yaralanmada orantısız, şiddetli bir acı deneyimleyebiliyoruz

and even pain without any injury,

ve hatta hiçbir yaralanma olmadan acı hissedebiliyoruz,

like the builder, or the well-documented cases of male partners

tıpkı inşaatçı gibi veya hamilelik ya da doğum sırasında

of pregnant women experiencing pain during the pregnancy or labor.

acı hisseden hamile kadınların erkek partnerlerinin acı hissetmesi gibi.

What’s going on here?

Peki, neler oluyor?

There are actually two phenomena at play:

Aslında iki olgu var:

the experience of pain, and a biological process called nociception.

acı deneyimi ve nosisepsiyon denen biyolojik bir süreç.

Nociception is part of the nervous system’s protective response

Nosisepsiyon, zararlı veya potansiyel olarak zararlı uyarıcılara karşı

to harmful or potentially harmful stimuli.

sinir sisteminin, koruyucu karşı koyma tepkisinin bir kısmıdır.

Sensors in specialized nerve endings

Sinir uçlarındaki algılayıcılar mekanik, termal ve kimyasal tehditleri algılıyor.

detect mechanical, thermal, and chemical threats.

If enough sensors are activated,

Eğer yeteri kadar algılayıcı harekete geçmişse

electrical signals shoot up the nerve to the spine and on to the brain.

elektrik sinyalleri sinire, omurgaya ve beyne gidiyor.

The brain weighs the importance of these signals

Beyin bu sinyallerin önemini tartıyor

and produces pain if it decides the body needs protection.

ve eğer vücudu koruma gerektiğine karar veriyorsa acı üretiyor.

Typically, pain helps the body avoid further injury or damage.

Genelde acı, vücudun daha fazla yaralanma veya hasarı önlemesine yardımcı oluyor.

But there are a whole set of factors besides nociception

Ancak nosisepsiyon dışında acı deneyimini etkileyebilecek—

that can influence the experience of pain— and make pain less useful.

ve acıyı daha az faydalı yapacak birçok faktör var.

First, there are biological factors that amplify nociceptive signals to the brain.

İlk olarak beyne giden nosisepsiyon sinyallerini arttıran

biyolojik faktörler var.

If nerve fibers are activated repeatedly,

Eğer sinir lifleri defalarca harekete geçirilirse

the brain may decide they need to be more sensitive

beyin vücudu, tehditlerden yeterince korumak için

to adequately protect the body from threats.

daha hassas olmaları gerektiğine karar verebilir.

More stress sensors can be added to nerve fibers

Daha fazla stres sinyalleri, tene olan küçük dokunuşların bile

until they become so sensitive that even light touches to the skin

yoğun elektrik sinyalleri tetiklediği o kadar hassas duruma gelene kadar

spark intense electrical signals.

sinir liflerine eklenebilir.

In other cases,

Diğer durumlarda sinirler daha verimli bir şekilde

nerves adapt to send signals more efficiently, amplifying the message.

sinyaller yollamaya uyum sağlarlar ve mesajı kuvvetlendirirler.

These forms of amplification

Bu tür arttırmalar, insanların 3 aydan uzun süren acı olarak tanımlanan

are most common in people experiencing chronic pain,

which is defined as pain lasting more than 3 months.

kronik acıyı hissetmesinde en yaygındır.

When the nervous system is nudged into an ongoing state of high alert,

Sinir sistemi devam eden bir yüksek alarma sürüklendiğinde

pain can outlast physical injury.

acı, fiziksel yaralanmaya karşı daha fazla dayanım sağlayabilir.

This creates a vicious cycle in which the longer pain persists,

Bu, acı ne kadar uzun sürerse o kadar tersine döndürmenin zorlaştığı

the more difficult it becomes to reverse.

bir kısır döngü yaratıyor.

Psychological factors clearly play a role in pain too,

Psikolojik faktörler de büyük ihtimalle

potentially by influencing nociception and by influencing the brain directly.

nosisepsiyonu ve direkt olarak beyni etkiyerek açıkça acıda bir rol oynuyorlar.

A person’s emotional state, memories,

Bir insanın duygusal durumu, anıları,

beliefs about pain and expectations about treatment

acı hakkında düşünceleri ve tedaviye dair beklentilerinin hepsi

can all influence how much pain they experience.

ne kadar acı hissettiklerini etkiyebilir.

In one study,

Bir araştırmaya göre

children who reported believing they had no control over pain

acı üzerinde kontrolü olmadığına inandığını söyleyen çocuklar,

actually experienced more intense pain

aslında biraz kontrolü olduğuna inananlardan daha şiddetli acı hissediyor.

than those who believed they had some control.

Features of the environment matter too:

Çevresel özellikler de önemli:

In one experiment,

Bir deneyde ellerinin arkasına soğuk bir çubuk konulan gönüllüler,

volunteers with a cold rod placed on the back of their hand

reported feeling more pain when they were shown a red light than a blue one,

çubuk her seferinde aynı derecede olmasına rağmen

even though the rod was the same temperature each time.

mavi yerine kırmızı ışık gösterildiğinde daha fazla acı hissettiklerini söylediler.

Finally, social factors like the availability of family support

Nihayetinde, aile desteğinin olması gibi sosyal faktörler de

can affect perception of pain.

acı algısını etkileyebilir.

All of this means that a multi-pronged approach to pain treatment

Bütün bunlar şu anlama geliyor: Acı uzmanları, fizyoterapistler,

that includes pain specialists, physical therapists, clinical psychologists, nurses

klinik psikologları, hemşireler ve diğer sağlık mensuplarını içeren

and other healthcare professionals is often most effective.

çok yönlü yaklaşım, acı tedavisinde genellikle en etkili olandır.

We’re only beginning to uncover the mechanisms behind the experience of pain,

Acı deneyiminin arkasındaki mekanizmaları henüz keşfetmeye başladık.

but there are some promising areas of research.

Ancak gelecek vaat eden araştırma alanları var.

Until recently,

Bu zamana dek nöronları çevreleyen gliyal hücrelerin

we thought the glial cells surrounding neurons were just support structures,

sadece destek yapıları olduğunu düşünüyorduk.

but now we know they have a huge role in influencing nociception.

Ancak şimdi nosisepsiyonu etkilemede büyük bir rol oynadıklarını biliyoruz.

Studies have shown that disabling certain brain circuits in the amygdala

Araştırmalar gösterdi ki amigdaladaki belli beyin devrelerini

can eliminate pain in rats.

etkisiz hale getirmek, farelerdeki acıyı ortadan kaldırabilir.

And genetic testing in people with rare disorders

Acıyı hissetmelerini önleyen nadir hastalıklara sahip olan insanlara

that prevent them from feeling pain

yapılan genetik testler, ilaçlar ve belki de sonuçta gen tedavisi için

have pinpointed several other possible targets for drugs

and perhaps eventually gene therapy.

diğer birçok olası hedefi açığa çıkarmıştır.