Where do math symbols come from? - John David Walters

2,513,419 views ・ 2017-10-30

TED-Ed


This video has Turkish subtitles only. Please double-click on the Turkish subtitles below to play the video.

00:00
Çeviri: Ramazan Şen Gözden geçirme: Suleyman Cengiz
0
0
7000
00:07
16. yüzyılda, matematikçi Robert Recorde
1
7044
3250
00:10
"The Whetstone of Witte" adında bir kitap yazarak
2
10294
2750
00:13
İngiliz öğrencilerine cebir öğretti.
3
13044
2713
00:15
Fakat "eşittir" kelimesini tekrar tekrar yazmaktan yoruluyordu.
4
15757
5178
00:20
Çözümü ne mi oldu?
5
20935
1541
00:22
Bu kelimeleri iki paralel yatay doğru parçası ile değiştirdi,
6
22476
4602
00:27
çünkü ona göre, başka hiçbir şey bu iki çizgi kadar eşit değildir.
7
27078
4257
00:31
İki yerine dört doğru parçası kullanabilir miydi?
8
31965
2989
00:34
Tabii ki.
9
34954
1002
00:35
Dikey doğru parçaları kullanabilir miydi?
10
35956
2333
00:38
Aslında, bazı insanlar kullandı.
11
38289
1815
00:40
Eşittir işaretinin günümüzdeki şekilde olmasının bir nedeni yok.
12
40464
4331
00:44
Bir yerde, tıpkı bir mem gibi fenomen olmuş.
13
44795
3207
00:48
Daha fazla matematikçi bunu kullanmaya başladı
14
48002
2726
00:50
ve nihayetinde, eşitlik için standart bir sembol oldu.
15
50728
3860
00:55
Matematik sembollerle doludur.
16
55218
1749
00:56
Çizgiler,
17
56967
775
00:57
noktalar,
18
57742
820
00:58
oklar,
19
58562
739
00:59
İngiliz harfleri,
20
59301
956
01:00
Yunan harfleri,
21
60257
955
01:01
üst simgeler,
22
61212
977
01:02
alt simgeler.
23
62189
999
01:03
Okunaksız bir karmaşa gibi gözükebilir.
24
63188
2631
01:05
Sembol zenginliğini göz korkutucu bulmak ve bunların nereden geldiğini
25
65819
4000
01:09
merak etmek gayet normal.
26
69819
3029
01:12
Bazen, Recorde'nin kendi eşittir işaretiyle ilgili not ettiği gibi,
27
72848
3600
01:16
sembol ve temsil ettiği şey arasında münasip bir uygunluk var.
28
76448
4370
01:21
Bunun başka bir örneği olan toplama işlemindeki artı işaretinin
29
81858
3172
01:25
kökeni "ve" anlamına gelen Latin kelime "et"in kısaltılmış halidir.
30
85030
5097
01:30
Lakin bazen, sembol seçimi daha keyfi olmuştur.
31
90337
3283
01:33
Örneğin, matematikçi Christian Kramp'ın
32
93620
2951
01:36
faktöriyeller için ünlem işaretini kullanmasının nedeni,
33
96571
3610
01:40
bu şekilde ifadeler için bir kısaltmaya ihtiyaç duymasıdır.
34
100181
3942
01:44
Aslında, tüm bu semboller, kendilerini tekrar etmekten sakınmak isteyen
35
104473
4765
01:49
veya matematiksel fikirlerini yazmak için çok fazla kelime kullanmak zorunda kalan
36
109238
4714
01:53
matematikçiler tarafından bulundu veya uyarlandı.
37
113952
2700
01:56
Matematikte kullanılan sembollerin çoğu harflerdir,
38
116912
2771
01:59
genellikle de Latin veya Yunan alfabesindendir.
39
119683
2986
02:03
Bulunan karakterler daha çok bilinmeyen miktarları
40
123749
4120
02:07
ve değişkenler arasındaki ilişkileri temsil eder.
41
127869
3142
02:11
Ayrıca çok sık gözüken sayıların yerine de kullanılır,
42
131011
4060
02:15
aksi halde ondalıklı formda tamamen yazılması külfetli veya imkansız olurdu.
43
135071
4819
02:20
Sayı dizileri ve tüm denklemler de harflerle temsil edilebilir.
44
140990
5361
02:26
Diğer semboller işlemleri temsil etmek için kullanılırdı.
45
146351
2988
02:29
Bunlardan bazıları kısaltma olarak özellikle değerlidir,
46
149339
2854
02:32
çünkü bunlar tekrar eden işlemleri tek bir ifadede toplarlar.
47
152193
4449
02:36
Aynı sayının tekrarlı toplamı çarpım işareti ile kısaltılmıştır
48
156642
4561
02:41
ki böylece olması gerekenden daha az yer kaplar.
49
161203
2719
02:44
Kendisiyle çarpılan sayı
50
164282
1850
02:46
işlemin kaç kere tekrarlanacağını belirten üstlü bir ifadede belirtilmiştir.
51
166132
4870
02:51
Ve uzun bir ifade olan ardışık ifadelerin toplamı
52
171002
3250
02:54
büyük sigmada toplanmıştır.
53
174252
2711
02:57
Bu semboller uzun hesaplamaları kullanımı çok daha kolay olan
54
177473
3930
03:01
küçük terimlerle ifade eder.
55
181403
2111
03:05
Semboller hesaplamanın nasıl yapılacağına dair
56
185024
2930
03:07
kısa talimatlar verir.
57
187954
2063
03:10
Sıradaki işlem dizisini bir sayıda düşünün.
58
190367
3598
03:13
Aklınızdan bir sayı tutun,
59
193965
1819
03:15
bunu iki ile çarpın,
60
195784
1490
03:17
sonuçtan bir çıkartın,
61
197274
1690
03:18
sonucu kendisi ile çarpın,
62
198964
2263
03:21
sonucu üçe bölün
63
201227
2008
03:23
ve sonuca ulaşmak için son olarak bir ekleyin.
64
203235
2590
03:26
Sembollerimiz ve düzenimiz olmasa böyle bir yazı blokuyla yüz yüze gelirdik.
65
206645
5301
03:31
Onlar sayesinde özlü, zarif bir ifademiz oluyor.
66
211946
3670
03:35
Bazen, eşittirde olduğu gibi,
67
215616
1880
03:37
bu semboller biçim yoluyla anlamı iletiyor.
68
217496
3108
03:40
Lakin bir çoğu keyfidir.
69
220604
2003
03:43
Onları anlamak, ne ifade ettiklerini ezberlemeyi, herhangi bir dilde
70
223507
3231
03:46
olduğu gibi kalıcı olması için farklı bağlamlarda uygulamayı gerektiriyor.
71
226738
4999
03:51
Eğer yabancı bir uygarlıkla karşılaşacak olursak
72
231737
2879
03:54
muhtemelen çok farklı bir sembol dizileri vardır.
73
234616
3151
03:58
Ama eğer bizim gibi düşünüyorlarsa muhtemelen sembolleri olacaktır.
74
238737
4520
04:04
Ve hatta sembolleri bizimkilerle uyuşabilir bile.
75
244137
4499
04:08
Kendilerine ait bir çarpı işareti,
76
248636
2131
04:10
pi sembolü
77
250767
1360
04:12
ve tabii ki eşittir işareti vardır.
78
252127
2559
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7