Where did Earth’s water come from? - Zachary Metz

Çeviri: Sevkan Uzel Gözden geçirme: Yunus ASIK

It has no taste, color or smell, and we often look right through it.

Tadı, rengi ya da kokusu yok ve çoğu zaman tam karşımızda.

It covers over 70% of the Earth,

Dünya'nın %70'inden fazlasını kaplıyor.

cycling from the oceans and rivers to the clouds and back again.

Okyanus ve nehirlerden bulutlara gidip, geri geliyor.

It even makes up about 60% of our bodies.

Bedenlerimizin bile %60'ı ondan oluşuyor.

With all this water around and inside us,

Dışımızdaki ve içimizdeki tüm bu suyu düşününce,

it's easy to take its presence for granted.

varlığını olağan kabul etmek kolay.

But in the rest of the solar system, liquid water is almost impossible to find.

Fakat güneş sisteminin geri kalanında sıvı su bulmak neredeyse olanaksız.

So how did our planet end up with so much of this substance

Peki nasıl oldu da bizim gezegenimiz bu madde ile böylesine doldu?

and where did it come from?

Bunca su nereden geldi?

As you probably know,

Biliyor olabileceğiniz gibi,

a water molecule consists of two basic parts.

bir su molekülünde iki temel parça bulunur.

Hydrogen, the simplest of all elements,

En basit element olan hidrojen

has been around since close to the beginning of our universe.

neredeyse evrenin başlangıcından beri mevcuttur.

Oxygen entered the scene several hundred million years later

Oksijen ise hidrojenden birkaç yüz milyon yıl sonra,

after stars began to form.

yıldızlar oluşmaya başladıktan sonra ortaya çıkmştır.

The massive pressure at the center of these fiery infernos was so great

Bu alevli cehennemlerin merkezindeki kütlesel basınç öyle büyüktü ki,

hidrojen atomları kaynaşarak helyumu oluşturdu.

that hydrogen atoms fused together to form helium.

Helium, in turn, fused to form heavier elements,

Daha sonra helyum kaynaşarak daha ağır elementleri oluşturdu.

like beryllium, carbon and oxygen in a process known as nucleosynthesis.

Nükleosentez adı verilen bu süreçte berilyum, karbon

ve oksijen gibi elementler oluştu.

When stars eventually collapsed and exploded into supernovas,

Yıldızlar çöküp, süpernova patlamaları yarattıklarında ise

these new elements were spread across the universe

bu yeni elementler evrene saçılmış oldu.

and combined into new compounds, like the now familiar H2O.

Ardından yeni bileşikler oluşturacak şekilde birleştiler, örneğin H2O gibi.

These water molecules were present in the dusty cloud

Güneş sistemimizi oluşturan toz bulutunda böyle su molekülleri vardı

that formed our solar system

ve oluşumunun ardından

and more collided with our planet after its formation.

gezegenimizle çokça çarpıştılar.

But there's a big question that we don't have the answer to:

Ama yanıtını bilmediğimiz büyük bir soru var:

how much water arrived on Earth, and when?

Dünya'ya ne kadar su ulaştı ve bu ne zaman oldu?

If, as one theory goes,

Kuramlardan birinde söylendiği gibi,

relatively small amounts of water were present on Earth when the rock formed,

kaya oluşurken Dünya'da nispeten az miktarda su mevcut idiyse,

the high temperatures and lack of any surrounding atmosphere

yüksek sıcaklıklar ve atmosfer olmaması

would have caused it to evaporate back into space.

suyun buhar olup uzaya geri dönmesine yol açardı.

Water would have been unable to remain on the planet

Suyun gezegende kalması, milyonlarca yıl sonrasına dek

until hundreds of millions of years later

mümkün olmazdı;

when our first atmosphere formed through a process called outgassing.

ta ki "gaz boşaltma" adı verilen bir süreçle ilk atmosfer oluşana kadar.

This occurred when molten rock in the Earth's core

Bu olay, Dünya'nın çekirdeğindeki erimiş kaya,

released volcanic gasses to the surface,

yüzeye volkanik gazlar saldığında oldu.

creating a layer that could then trap escaping water.

Suyun artık kaçamayacağı bir katman oluştu.

So how then did water get back to the planet?

Peki su ne zaman gezegene geri döndü?

Scientists have long suspected

Bilimciler uzun süredir,

that much of it was brought by ice-bearing comets,

suyun büyük bölümünün buz taşıyan kuyruklu yıldızlarla veya

or more likely asteroids that bombarded the Earth over millions of years.

Dünya'ya milyonlarca yıldır düşmekte olan göktaşları ile geldiğini düşünüyordu.

Recent research has challenged this theory.

Yakın zamanda yapılan araştırmalar bu kurama meydan okudu.

In examining carbonaceous chondrite meterorites

Güneş sisteminin doğuşundan kısa süre sonra oluşan

that formed shorty after the birth of our solar system,

karbonlu kondrit meteoritleri inceleyen bilimciler,

scientists have found that not only did they contain water,

bunların hem su içerdiğini,

but their mineral chemical composition matched rocks on Earth

hem de mineral kimyasal bileşimlerinin Dünya'daki ve ayrıca gezegenimiz ile

and samples from an asteroid that formed at the same time as our planet.

aynı dönemde oluşan bir göktaşındaki kayalara uyduğunu keşfetti.

This suggests that the Earth may have accumulated

Bu bulgu, atmosfer olmadığı hâlde,

a substantial amount of water early on that was able to stay put,

göktaşları sayesinde

Dünya'nın suyu tutamayacağı kadar erken bir zamanda

despite the lack of an atmosphere,

though asteroids may have brought more over the eons.

epeyce su biriktirmeye başlayabileceğine işaret ediyor.

If this turns out to be true,

Eğer gerçekten böyle olduysa,

life may have formed much earlier than previously thought.

yaşam sanılandan daha erken oluşmuş olabilir.

So we do not yet definitively know whether the water on Earth

Yani henüz Dünya'daki suyun başlangıçta oluşurken mi,

came from its initial formation,

sonradan olan çarpışmalarla mı,

later impacts,

yoksa ikisinin birden sonucunda mı

or some combination of the two.

varolduğunu tam bilmiyoruz.

Regardless, the water that runs from our showers, drinking fountains and faucets

Kesin olan şey şu ki, duştan, çeşmeden ve musluktan akan su

is something that didn't just come from a nearby lake or river,

yakınlardaki bir gölden ya da nehirden gelmekle kalmıyor;

but first underwent a cosmic and chaotic journey to get here.

buraya varmak için öncelikle kozmik ve kaotik bir yolculuk yapmış.