The woman who stared at the sun - Alex Gendler

Çeviri: Gözde Alpçetin Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

In the spring of 1944, Tokyo residents experienced numerous aerial attacks

1944 yılının ilkbaharında Tokyo sakinleri,

müttefik bombardıman uçaklarının çok sayıda hava saldırısına uğradılar.

from Allied bombers.

Air raid sirens warned citizens to get indoors

Hava saldırısı sirenleri vatandaşları içeri girmeleri için uyarır

and preceded strategic blackouts across the city.

ve şehir genelindeki stratejik elektrik kesintileriyle üstün gelirdi.

But 28-year old Hisako Koyama saw these blackouts as opportunities.

Ancak 28 yaşındaki Hisako Koyama bu kesintileri birer fırsat olarak gördü.

Dragging a futon over her head for protection,

Koruma için başının üstüne bir şilte çekerek

Koyama would gaze at the night sky,

Koyama gece gökyüzüne bakar,

tracking all sorts of astronomical phenomena.

her türlü astronomik olayı takip ederdi.

However, her latest endeavor required the light of day.

Fakat son girişimi gün ışığı gerektiriyordu.

By angling her telescope towards the sun,

Teleskobunu güneşe doğrultarak

Koyama could project the star's light onto a sheet of paper,

Koyama yıldızın ışığını bir kağıda yansıtabiliyordu,

allowing her to sketch the sun’s shifting surface.

bu ona Güneş’in hareketli yüzeyini çizmesine izin veriyordu.

She spent weeks recreating this set up, tracking every change she saw.

Bu düzeni tekrarlayarak haftalar geçirdi, gördüğü her değişimi takip ediyordu.

But while Koyama didn't know it,

Ama Koyama’nın bilmediği bir şey vardı,

these drawings were the start of one of the most important records

bu çizimler insanlık tarihindeki

of solar activity in human history.

Güneş faaliyetinin en önemli kayıtlarından birinin başlangıcıydı.

To understand exactly what Koyama saw on the sun’s surface,

Koyama’nın Güneş’in yüzeyinde tam olarak ne gördüğünü anlamak için

we first need to understand what’s happening inside the star.

ilk olarak yıldızın içinde neler olduğunu anlamamız gerek.

Every second, trillions of hydrogen atoms

Her saniye trilyonlarca oksijen molekülü

fuse into helium atoms in a process called nuclear fusion.

nükleer füzyon denilen bir işlemle helyum molekülleriyle birleşiyor.

This ongoing explosion maintains the sun’s internal temperature

Bu süregelen patlama Güneş’in iç sıcaklığını

of roughly 15 million degrees Celsius,

yaklaşık olarak 15 milyon santigrat dereceye çıkarıyor,

which is more than enough energy to transform gas

ki bu, gazı plazmanın çalkalayan havuzlarına dönüştürmek için

into churning pools of plasma.

gereğinden çok daha fazla enerji.

Plasma consists of charged particles that produce powerful magnetic fields.

Plazma, güçlü manyetik alanlar üreten yüklü parçacıklardan oluşur.

But unlike the stable charged particles that maintain magnetic activity on Earth,

Ama Dünya’daki manyetik faaliyeti sürdüren sabit yüklü parçacıkların aksine

this plasma is constantly in flux,

bu plazma sürekli değişir,

alternately disrupting and amplifying the sun's magnetic field.

Güneş’in manyetik alanını sırayla bozar ve arttırır.

This ongoing movement can produce

Bu süregelen hareket, manyetik faaliyette

temporary concentrations of magnetic activity

moleküllerin hareketini engelleyen

which inhibit the movement of molecules and in turn reduce heat in that area.

ve dolayısıyla o alandaki ısıyı düşüren geçici yoğunlaşmaya neden olabilir.

And since regions with less heat generate less light,

Daha az ısıya sahip bölgeler daha az ışık ürettiğinden dolayı

places with the strongest magnetic fields appear as dark spots

güçlü manyetik alanlara sahip yerler Güneş’in yüzeyi boyunca saçılmış

scattered across the sun’s surface.

karanlık noktalar olarak görünür.

These so-called sunspots are always moving,

Güneş lekesi denilen bu noktalar daima hareket halindedir,

both as a result of plasma swirling within the sphere,

bu hem küre içinde dönen plazmanın

and the sun’s rotation.

hem de Güneş’in dönüşünün bir sonucudur.

And because they’re often clustered together,

Genellikle birlikte kümelendikleri için

accurately counting sunspots and tracking their movement can be a challenge,

tam olarak Güneş lekelerini saymak ve hareketlerini takip etmek zor olabilir,

depending greatly on the perception and judgment of the viewer.

büyük oranda izleyicinin algı ve sezgisine bağlıdır.

This is precisely where Koyama’s contributions would be so valuable.

İşte bu yüzden Koyama’nın katkıları çok değerli.

Despite having no formal training in astronomy,

Astronomide herhangi bir resmi eğitimi olmamasına rağmen

her observations and sketches were remarkably accurate.

gözlemleri ve çizimleri son derecede doğruydu.

After sending her work to the Oriental Astronomical Association,

Çalışmalarını Doğu Astronomi Derneği’ne gönderdikten sonra

she received a letter of commendation for her dedicated and detailed observations.

detaylı ve özel gözlemleri için bir takdir mektubu aldı.

With their support, she began to visit the Tokyo Museum of Science,

Destekleriyle Tokyo Bilim Müzesine gitmeye başladı,

where she could use a far superior telescope to continue her work.

orada çalışmalarına devam edebilmek için daha iyi bir teleskop kullanabiliyordu.

Koyama soon joined the museum's staff as a professional observer,

Koyama çok geçmeden profesyonel gözlemci olarak müzenin kadrosuna katıldı

and over the next 40 years, she worked on a daily basis,

ve sonraki 40 yıl boyunca her gün çalıştı,

producing over 10,000 drawings of the sun’s surface.

Güneş’in yüzeyinin 10 binden fazla çizimini yaptı.

Researchers already knew magnetic currents in the sun followed an 11 year cycle

Araştırmacılar, Güneş’teki manyetik akımların

Güneş lekelerini yıldızın yüzeyinde kelebek şeklindeki bir yolda ilerleten

that moved sunspots in a butterfly shaped path over the star’s surface.

11 yıllık bir döngüyü takip ettiklerini zaten biliyorlardı.

But using Koyama’s record,

Ama Koyama’nın kayıtlarını kullanarak

they could precisely follow specific sunspots and clusters

o yolculuk boyuncaki belli Güneş lekelerini ve kümeleri

through that journey.

tam olarak takip edebileceklerdi.

This kind of detail offered a real-time indication of the sun’s magnetic activity,

Bu türdeki bir detay Güneş’in manyetik faaliyetinin gerçek zamanlı ölçümünü sundu

allowing scientists to track all kinds of solar phenomena,

ve bilim insanlarının her türlü Güneş olaylarını takip etmesini sağladı,

including volatile solar flares.

buna Güneş patlaması da dahil.

These flares typically emanate from the vicinity of sunspots,

Bu patlamalar genellikle Güneş lekelerinin yakınlarında çıkar

and can travel all the way to Earth’s atmosphere.

ve Dünya’nın atmosferine kadar ulaşabilir.

Here, they can create geomagnetic storms

Burada uzun mesafeli iletişimi bozabilecek

capable of disrupting long range communication and causing blackouts.

ve elektrik kesintilerine neden olabilecek jeomanyetik fırtınalar yaratabilir.

Solar flares also pose a major risk to satellites and manned space stations,

Güneş patlamaları ayrıca uydular ve insanlı uzay istasyonları için

büyük bir risk teşkil ediyor,

making them essential to predict and plan for.

onları tahmin etmek ve planlamak için gerekli kılıyor.

During an interview in 1964,

1964′teki bir röportajda Koyama

Koyama lamented that her 17 years of observation had barely been enough

17 yıllık gözlemlerinin Güneş döngüsünün tek bir kelebek kaydını oluşturmak için

to produce a single butterfly record of the solar cycle.

anca yeterli olduğunu söyledi.

But by the end of her career, she’d drawn three and a half cycles—

Ama kariyerinin sonunda üç buçuk döngü çizdi —

one of the longest records ever made.

bu şimdiye kadarki en uzun kayıtlardan biriydi.

Better still, the quality of her drawings was so consistent,

Daha da iyisi çizimlerinin yapısı o kadar tutarlıydı ki

researchers used them as a baseline to reconstruct the past 400 years

araştırmacılar birçok tarihi kaynaklardaki son 400 yıllık Güneş lekesi faaliyetlerini

of sunspot activity from various historical sources.

yeniden düzenlemek için onları temel olarak kullandı.

This project extends Koyama’s legacy far beyond her own lifetime,

Bu proje, Koyama’nın mirasını kendi zamanın ötesine taşıyor

and proves that science is not built solely on astounding discoveries,

ve bilimin sadece hayret verici buluşlara değil

but also on careful observation of the world around us.

ayrıca etrafımızdaki dünyanın itinalı gözlemlerine de dayandığını kanıtlıyor.