Why is it so hard to cure the common cold?

Çeviri: Aslı Narcı Gözden geçirme: Yiğit Yıldırım

In 2000, a company called ViroPharma ran clinical trials of pleconaril,

2000′lerde ViroPharma adında bir şirket soğuk algınlığını tedavisi için üretilmiş

a new pill designed to treat the common cold.

yeni bir hap olan plekonaril deneyleri yaptı.

In many patients, the pill helped.

Çoğu hastada ilaç işe yaradı.

But in 7 of them, just a few days into the treatment,

Ama 7 tanesinde tedaviden sadece birkaç gün sonra,

researchers found mutated virus variants that were almost completely resistant

araştırmacılar plekonarile neredeyse tamamen dirençli mutant virüs varyantları

to pleconaril.

buldular.

Viruses are always mutating, but this one mutated so quickly that it managed

Virüsler her zaman mutasyona uğrar ama bu o kadar hızlı mutasyona uğradı ki

to outmaneuver years of research and development in just a few days.

sadece birkaç gün içinde yıllarca sürem araştırma ve geliştirmeyi geride bıraktı.

If you didn't have an immune system and caught a cold,

Bağışıklık sisteminiz olmasaydı ve üşütseydiniz

the infection would quickly spread deep into your lungs.

enfeksiyon hızla ciğerlerinizin derinliklerine yayılırdı.

Rampant viral replication would destroy tissue there,

Yaygın viral replikasyon oradaki dokuyu yok ederdi.

until your lungs couldn’t supply your body with enough oxygen

Ciğerleriniz yeterli oksijenle vucüdunuzu destekleyemeyene

and you’d asphyxiate.

ve sizi boğana kadar.

Unfortunately, for millions of people around the world who live

Ne yazık ki, dünyadaki

with a less-than-fully-functional immune system

düşük bağışıklık sistemine sahip veya

or who are on immunosuppressant drugs,

bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaç kullananlar için

this is a real risk:

bu büyük bir tehlike:

“minor” infections can turn serious or even deadly.

“küçük” enfeksiyonlar ciddi ve hatta ölümcül olabilirler.

But if you're fortunate enough to have a fully functional immune system,

Ama düzenli bir bağışıklık sistemine sahip olacak kadar şanslıysanız

a cold will probably give you a few relatively mild symptoms.

muhtemelen bu durumda hafif semptomlarla karşılaşırsınız.

On average, adults catch more than 150 colds throughout their lives.

Ortalama bir yetişkin, hayatı boyunca 150′den fazla soğuk algınlığı geçirir.

And despite the fact that the symptoms are similar,

Ve semptomların benzer olmasına rağmen

the cause could be different each time.

hastalığın nedeni her seferinde farklılık gösterebilir.

Common colds are caused by at least 8 different families of virus,

Soğuk algınlığı en az 8 farklı virüs ailesinden kaynaklanır

each of which can have its own species and subtypes.

bunların her birinin kendi türleri ve alt türleri vardır.

How can so many different viruses cause the same illness?

Nasıl bu kadar farklı virüsler aynı hastalığa neden olabiliyor?

Well, viruses can only invade our bodies in a few ways:

Çünkü virüsler sadece birkaç yolla vücudumuzu işgal edebiliyorlar.

one is to come in on a breath.

İlki nefesle içeri girmesidir.

We have to breathe, so our immune system sets up a bunch of frontline defenses

Nefes almak zorundayız, bu yüzden bağışıklık sistemimiz savunmaya geçer.

and these are actually what produce many of the symptoms of a cold.

Aslında soğuk algınlığı semptomlarını bu bağışıklık sistemi üretir.

Your mucus-y, dripping nose is your immune system trapping and flushing out virus.

Akan sümüğünüz virüsü yakalayıp temizleyen bağışıklık sisteminizdir.

Your fever is your immune system raising your body temperature

Vücut ısınızı yükselten ateş sizin bağışıklık sisteminizdir.

to slow down viral replication.

Virüsün yayılımını yavaşlatır.

And your inflamed, well, everything,

Veya iltihaplanmalar, bunların hepsi

that’s your immune system widening your blood vessels

bağışıklık sisteminizdir. Kan damarlarını genişletir

and recruiting its white blood cell army to help kill the virus.

ve virüsü öldürmesi için beyaz kan hücrelerinizi çalıştırır.

So, if the common cold is caused by many different viruses,

Yani eğer soğuk algınlığı farklı virüslerden kaynaklanıyorsa

is a cure even possible?

bir tedavi mümkün mü?

Here’s one fact in our favor:

İşte lehimize bir gerçek:

a single family of viruses causes 30 to 50% of all colds:

Tek bir virüs ailesi, %30 ila %50 soğuk algınlığına neden olur:

rhinovirus.

Rinovirüs.

If we could eliminate all rhinovirus infections,

Rinovirüs enfeksiyonlarının hepsini yok edebilseydik

we’d be a long way towards curing the common cold.

soğuk algınlığı tedavisinde uzun bir yol almış olurduk.

There are two main ways to fight a virus: vaccines and antiviral drugs.

Virüsle savaşmanın başlıca iki yolu var: Aşılar ve antiviral ilaçlar.

The first attempt to create a rhinovirus vaccine was a success—

İlk rinovirüs aşısı üretimi başarılıydı

but a short-lived one.

ama kısa ömürlü oldu.

In 1957, William Price vaccinated 50 kids with inactivated rhinovirus

1957′de William Price aktive olmamış rinovirüsü 50 çocuğa enjekte etti

and gave 50 others a placebo.

ve diğer 50 çocuğa teselli ilacı verdi.

Soon afterwards, a rhinovirus outbreak spread throughout the kids.

Sonrasında çocuklara rinovirüs salgını yayıldı.

In the vaccinated group, only 3 got sick.

Aşı olmuş grupta sadece 3 çocuk hastalık kaptı.

In the placebo group, 23 did— almost 8 times as many.

Placebo grubunda ise 23′ü yani neredeyse 8 katı fazlası.

And despite the small numbers, this was promising:

Küçük sayılara rağmen bu umut vericiydi.

the immune systems of vaccinated kids were successfully

Aşılanmış çocukların bağışıklık sistemleri

rinovirüsü tanımakta ve cevap vermek de başarılı oldu.

recognizing and responding to rhinovirus.

But later trials of the vaccine showed no protection at all— none.

Ancak sonraki aşı denemeleri hiçbir koruma göstermedi.

This wasn’t Price’s fault—

Bu Price’ın hatası değildi.

no one at the time knew that rhinovirus had multiple subtypes.

O dönemde kimse rinovirüsünün çok fazla alt türü olduğunu bilemezdi.

Price’s vaccine, for reasons we don’t fully understand,

Price’ın aşısı bizim anlayamayacağımız nedenlerden dolayı

didn't provide broad protection,

geniş bir koruma sağlamadı

meaning it was only effective against one or maybe a few subtypes of rhinovirus—

yani sadece bir rinovirüse veya birkaç alt türüne karşı etkiliydi,

out of 169 subtypes and counting.

geri kalan 169’dan fazla alt türüne etkili değildi.

Sometimes, when we make a vaccine, we get lucky.

Bazen, bir aşı yaptığımızda şanslı oluyoruz.

The mRNA COVID vaccines, for example,

Örneğin mRNA COVID aşısı

effectively protect us against severe disease and death

bizi çoğu hastalığa ve ölüme karşı korudu.

across the original virus and variants too.

Orijinal virüste de varyantlarında da işe yaradı.

But we have yet to create a broadly protective vaccine against rhinovirus,

Ama henüz rinovirüse karşı geniş korumalı bir aşı üretemedik.

or any other virus that causes the common cold.

Diğer soğuk algınlığı virüslerine karşı da bir aşı üretemedik.

Okay, what about antiviral drugs?

Peki, antiviral ilaçlar?

Viruses hijack human cellular machinery to replicate and spread,

Virüsler yayılmak ve çoğalmak için insan makine hücrelerini ele geçirir.

so it’s hard to make a molecule that’s toxic to the virus

Yani insanları zehirlemeden virüsleri zehirleyecek

without also being toxic to the human.

bir molekül üretmek oldukça zor.

And even if you manage to do that,

Zehirlenmeseniz bile

the virus could mutate out of reach of the drug.

virüs ilacın ulaşamayacağı yerde mutasyona uğrayabilir.

Viruses are slippery beasts.

Virüsler hilekar yaratıklardır.

We have, though, had some incredible successes:

Buna rağmen inanılmaz başarılara imza attık:

we eradicated smallpox thanks to an effective vaccine,

Etkili bir aşı sayesinde su çiçeğini alt ettik.

the fact that it can’t hide out in other species,

Ama bu diğer türlerde ortaya çıkmayacak

and its relatively low mutation rate.

veya düşük mutasyon oranı yok demek değil.

HIV, on the other hand, mutates so quickly that in an untreated individual,

Birr diğeri yandan, HIV tedavi olmayan bireylerde çok hızlı mutasyona uğruyor

every possible single-letter mutation in the virus’s genetic code

virüsün genetik kodundaki her olası tek harfli mutasyon

could, in theory, be produced in a single day.

teoride tek bir günde gerçekleşebiliyor.

Despite trying for decades, we still don’t have a vaccine.

On yıllarca denemelere rağmen hala aşı üretilmedi.

But we do have an effective cocktail of HIV drugs

Ama virüsün kolayca mutasyona uğramasını engelleyen

that the virus can’t easily mutate away from.

etkili HIV ilaç karışımlarımız var.

Unfortunately, we are stuck with colds for now.

Ne yazık ki şimdilik soğuk algınlığı için çare yok.

But the last few decades have featured some entirely game-changing

Ama son on yılda oyunun kuralları tamamen değişti.

medical breakthroughs, like mRNA vaccines and CRISPR.

mRNA aşıları ve CRISPR gibi tıbbi buluşlar gerçekleşti.

CRISPR could be particularly promising as an antiviral agent,

CRISPR bir antiviral ajan olarak oldukça umut verici olabilir.

because it originally evolved in bacteria as an immune defense against viruses.

Çünkü başta bakterilerde virüslere karşı bir bağışıklık savunması olarak gelişti.

In fact, early in the COVID-19 pandemic,

Aslında COVID-19 pandemisinin başlarında

a research team showed that a CRISPR system could degrade

bir araştırma ekibi CRISPR sisteminin akciğerlerimizdeki

coronavirus and influenza genomes in our lung cells.

koronavirüs ve grip genomlarını bozabileceğini gösterdi.

They called their system prophylactic antiviral CRISPR in human cells.

Sistemlerini hücrelerdeki profilaktik antiviral CRISPR olarak adlandırdılar.

Or, for short, PAC-MAN.

Veya kısaca PAC-MAN.