Why are blue whales so enormous? - Asha de Vos

Transcriber: Andrea McDonough Reviewer: Bedirhan Cinar

Çeviri: Andrea McDonough Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

Mavi balinalar bu gezegendeki gelmiş geçmiş

Blue whales are the largest animals that have ever roamed the planet.

en büyük hayvanlar.

They’re at least two times as big as the biggest dinosaurs—

En büyük dinozorların en az iki katı büyüklüğündeler

''Bu oldukça büyük!''

“that’s big!“—

the length of a basketball court,

bir basketbol sahası ile aynı boyutlarda

and as heavy as 40 African elephants.

ve 40 Afrika fili ağırlığında.

If that’s not enough to make you marvel, here’s something that will.

Eğer bu kadarı sizi şaşırtmadıysa

işte bu sizi şaşırtacak.

They’ve grown to this enormous size

Onlar sadece serçe parmağımızdan bile büyük olmayan

by feeding exclusively on tiny shrimp-like creatures called krill—

kril adında minik karides-benzeri canlıları yiyerek

that are no bigger than your little finger.

bu büyüklüğe ulaşıyorlar.

In many ways, the sheer size of krill

Birçok bakımdan, krillerin büyüklüğü

seems to have driven the evolution of the blue whale.

mavi balinanın evrimine yön vermişe benziyor.

See, krill are so small but are found in dense patches.

Kriller o kadar küçüktür ki

yoğun gruplar halinde bulunurlar.

For increased efficiency,

Artırılmış verimlilik için, mavi balinalar

blue whales have evolved to use a feeding strategy called lunge feeding.

hamle beslenmesi denilen bir beslenme stratejisini

kullanmak üzere evrildiler.

Basically, the whale accelerates towards a prey patch

Basitçe, balinalar av grubuna doğru hızlanır

and opens its mouth wide.

ve ağzını geniş bir şekilde açar.

Kapasiteyi artırmak için ağzını genişletir.

To increase the capacity, its mouth expands.

The special, accordion-like blubber layer

Burnundan göbek deliğine kadar uzanan

that extends from its snout to its belly button

özel, akordiyona benzer balina yağı

enables the whale to engulf large quantities of prey-laden water.

balinanın avla dolu sudan

büyük miktarlarda yutmasını sağlar.

With each giant gulp,

Her büyük lokmada,

the whale takes in 125% of its body weight in water and krill.

balina vücut ağırlığının %125'i kadar

su ve kril alır.

The whale must then expel the water while retaining the yummy krill.

Balina daha sonra suyu dışarı atarken

lezzetli krili içinde bırakır.

To do this, it uses its baleen,

Bunu yapmak için

the comb-like structure made of the same stuff our nails and hair are made of,

tırnak ve saçlarımız gibi keratinden oluşan

tarağa benzeyen bir yapı olan balenini

and its tongue.

ve dilini kullanır.

It’s pretty crazy that the blue whale’s heart is as big as a small car,

Mavi balinanın kalbinin

küçük bir araba kadar olması oldukça çılgınca.

a child could crawl through its arteries,

Atardamarlarından bir çocuk emekleyerek geçebilir,

its tongue weighs as much as an elephant,

dili bir fille aynı ağırlıkta

but its esophagus is so small,

ancak yemek borusu o kadar küçüktür ki

the whale could choke on a loaf of bread.

balina bir somon ekmekle boğulabilir.

These whales are really not designed to feed on anything larger than krill.

Bu balinalar krilden büyük bir şeyle

beslenmek için yaratılmamışlar.

It’s estimated that blue whales eat four tons of krill per day.

Mavi balinaların günde dört ton kril yediği tahmin edilir.

Because of their incredible design,

Bu inanılmaz tasarım sayesinde

her dalış mavi balinaya

each dive provides the blue whale with 90 times as much energy as is used.

kullandığından 90 kat fazla enerji sağlar.

Every mouthful of krill provides almost 480,000 calories,

Her ağız dolusu kril yaklaşık 480.000 kalori sağlar

the same amount you get from eating 1,900 hamburgers.

bu 1900 hamburger yediğimizde aldığımız kaloriyle eşit miktardadır.

But, why are blue whales so big?

Ama mavi balinalar neden bu kadar büyüktür?

Blue whales are considerably larger than the largest living land animal,

Mavi balinalar karada yaşayan en büyük hayvan olan

file kıyasla çok daha büyük.

the elephant.

The heavier an animal is,

Bir hayvanın ağırlığı arttıkça

the greater its relative surface area.

yüzey alanı da artar.

As weight increases,

Ağırlığı arttıkça

there’s a point at which the legs of that animal would simply collapse.

hayvanın bacaklarının bu ağırlığı kaldıramayacağı

bir nokta vardır.

That explains why elephants don’t stand on the delicate legs of a horse.

Bu fillerin neden atlar gibi narin bacaklara

sahip olmadıklarını açıklar.

They need legs shaped like stout pedestals

Sağlam bir kaideye benzer bacaklara ihtiyaçları var

to hold their bodies up against gravity.

ki bedenlerini yerçekimine karşı tutabilsinler.

In water, the situation is quite different.

Suda durum biraz farklıdır.

Yüzme özelliği vücuttaki yerçekiminin çekişine karşı koyar

Buoyancy counteracts the gravitational pull on the body

and their great bulk is therefore partially supported by the water.

ve bu sebeple çok fazla ağırlığı kısmen suyla

desteklenir.

So, the ocean is a great place for species that want to grow bigger.

Bu yüzden okyanus büyümek isteyen türler için

harika bir yer.

The other secret to their size is their diet.

Büyüklüklerinin diğer bir sırrı da beslenmeleri.

By evolving such a huge mouth,

Evrilerek böylesine büyük ağızlara sahip olmalarıyla

the whale’s have specialized to catch enormous quantities

balinalar bol ve besleyici avlarını

of highly abundant and nutritious prey,

muazzam miktarlarda yakalamak üzere uzmanlaşmıştır

which provides the energy needed to grow so big.

bu da onlara bu kadar büyümek için gerekli olan enerjiyi verir.

But, now maybe you’re wondering why blue whales aren’t any bigger?

Ama şimdi de mavi balinaların neden

daha da büyük olmadığını merak ediyorsunuzdur?

After all, the ocean sounds like nirvana for any growing beast.

Öyle ki okyanus büyüyen yaratıklar için

kulağa nirvana gibi geliyor.

Well, while lunge feeding may have allowed blue whales

Hamle beslenmesi

to become the biggest animal to have ever roamed the planet,

mavi balinaların yoğun av kümelerinde etkin beslenmelerini sağlarak

by enabling them to feed efficiently in dense prey patches,

gezegende yaşayan en büyük hayvan

olmalarını sağlamış olsa da

it isn't cost free.

bunun bir bedeli var.

Scientists compared all the costs involved with lunge feeding

Bilim insanları balinaların yedikleri krilden kazandıkları enerji ile

to the energy gained from the krill they eat.

hamle beslenmesinin maliyetlerini karşılaştırdılar.

What they found is that when the whale’s body increases in size,

Balinanın vücut ağırlığı arttıkça vücudunun ihtiyaç duyduğu enerjinin

the energy that body demands rises faster

yiyeceklerden edindikleri ekstra enerjiden

than the extra energy they get from their food.

daha hızlı artırttığını gördüler.

Beslenen balinalar hareketsizken kullandıkları enerjinin 15 katına

Feeding whales needs 15 times the energy required to remain still

ihtiyaç duyarlar bu yüzerken kullandıkları enerjinin de 5 katıdır.

and 5 times more energy than used when swimming.

Calculations show that the largest a lunge feeder can grow is 33 meters,

Hesaplamalar göstermiştir ki

en büyük hamle beslenicisi 33 metreye kadar büyüyebilir,

pretty much blue whale size.

bu da mavi balinanın büyüklüğü kadar.

Öyle görünüyor ki mavi balinaların krile borçlu oldukları çok fazla şey var

Turns out blue whales have a lot to thank krill for:

neat, evolutionary adaptations that would not have been possible

evrimsel adaptasyonlar

kriller bu kadar küçük olmasaydı bunlar mümkün olmayacaktı.

if krill were not so small.

It’s incredible that these tiny creatures have allowed blue whales

Bu küçük yaratıkların

mavi balinaların gezegende büyüklüklük limitlerini zorlamasını

to really push the limits of size on our planet.

mümkün kılması inanılmaz.

Makes you wonder if that old adage, “you are what you eat,”

“Ne yersen osun”

bu mavi balina dünyasında da geçerli midir

really does apply in blue whale world.

insan merak ediyor.