Why are blue whales so enormous? - Asha de Vos

Transcriber: Andrea McDonough Reviewer: Bedirhan Cinar

Translator: Болор-Эрдэнэ Б. Reviewer: Indra Ganzorig

Цэнхэр халим бол дэлхий дээрх

Blue whales are the largest animals that have ever roamed the planet.

бүх цаг үеийн хамгийн том амьтан юм.

They’re at least two times as big as the biggest dinosaurs—

Тэд үлэг гүрвэлээс дор хаяж хоёр дахин том.

“Том юм аа!”

“that’s big!“—

the length of a basketball court,

Тэд сагсан бөмбөгийн талбайн урттай,

and as heavy as 40 African elephants.

Африкийн 40 заантай дүйцэхүйц хүнд.

If that’s not enough to make you marvel, here’s something that will.

Энэ таныг гайхшируулахгүй байвал энийг бодоод үз дээ.

They’ve grown to this enormous size

Тэд ийм том болж өсөхийн тулд таны хуруунаас ч жижиг

by feeding exclusively on tiny shrimp-like creatures called krill—

that are no bigger than your little finger.

крилл гэх сам хорхойгоор хооллодог.

In many ways, the sheer size of krill

Олон талаараа тэдний иймхэн жижиг хэмжээ

seems to have driven the evolution of the blue whale.

цэнхэр халимын хувьсалд нөлөөлсөн гэлтэй.

See, krill are so small but are found in dense patches.

Хар даа, крилл үнэхээр жижигхэн ч

тэд олноороо сүрэглэн амьдардаг.

For increased efficiency,

Илүү үр дүнтэй хооллохын тулд

blue whales have evolved to use a feeding strategy called lunge feeding.

цэнхэр халим цоройн шумбах аргыг хэрэглэдэг.

Basically, the whale accelerates towards a prey patch

Энэ нь халим олзны зүгт хурдалж

and opens its mouth wide.

амаа том нээхийг хэлнэ.

Багтаамжаа ихэсгэхийн тулд амаа тэлдэг.

To increase the capacity, its mouth expands.

The special, accordion-like blubber layer

Баян хууртай төстэй тусгай өөхөн давхарга

that extends from its snout to its belly button

хоншоороос нь хүйс хүртэл үргэлжлэх ба

enables the whale to engulf large quantities of prey-laden water.

энэ нь хоолоор дүүрэн их хэмжээний усыг залгихад тусалдаг.

With each giant gulp,

Нэг том залгихад

the whale takes in 125% of its body weight in water and krill.

өөрийн жингээс 125 хувиар их ус болон криллийг залгина.

The whale must then expel the water while retaining the yummy krill.

Үүний дараа халим амтат хоолоо үлдээн

усыг буцаан гаргах хэрэгтэй болдог.

To do this, it uses its baleen,

Ингэхийн тулд халим бидний үс, хумстай ижил бүтэцтэй

the comb-like structure made of the same stuff our nails and hair are made of,

сам шиг хэлбэртэй сахал болон хэлээ ашигладаг.

and its tongue.

It’s pretty crazy that the blue whale’s heart is as big as a small car,

Цэнхэр халимын зүрх нь

жижиг машинтай ижил хэмжээтэй,

a child could crawl through its arteries,

судсаар нь хүүхэд мөлхөх боломжтой,

its tongue weighs as much as an elephant,

хэл нь заан шиг хүнд мөртлөө

but its esophagus is so small,

улаан хоолой нь ганц талханд хахахуйц нарийн.

the whale could choke on a loaf of bread.

These whales are really not designed to feed on anything larger than krill.

Эдгээр халим нь криллээс том зүйлсээр хооллож үнэхээр чадахгүй.

It’s estimated that blue whales eat four tons of krill per day.

Цэнхэр халим нь өдөрт 4 тонн криллээр хооллодог гэх тооцоо бий.

Because of their incredible design,

Цэнхэр халимын гайхалтай бүтэц нь шумбах тутамд

each dive provides the blue whale with 90 times as much energy as is used.

зарцуулснаас нь 90 дахин их энергийг бий болгодог.

Every mouthful of krill provides almost 480,000 calories,

Ам дүүрэн крилл бүр 480,000 калори буюу

the same amount you get from eating 1,900 hamburgers.

1,900 гамбургер идсэнтэй адил илчлэгтэй.

But, why are blue whales so big?

Гэхдээ цэнхэр халим яагаад ийм том юм бэ?

Blue whales are considerably larger than the largest living land animal,

Цэнхэр халим нь хуурай газрын

хамгийн том амьтан болох заанаас ч том.

the elephant.

The heavier an animal is,

Амьтад хэдий чинээ хүнд байна,

the greater its relative surface area.

төдий чинээ их талбай эзэлдэг.

As weight increases,

Аливаа амьтны жин нь нэмэгдэх бүрт

there’s a point at which the legs of that animal would simply collapse.

хөл нь даахгүй унах хязгаар гэж байдаг.

That explains why elephants don’t stand on the delicate legs of a horse.

Ийм учраас заан морь шиг нарийн зэгзгэр хөлгүй байдаг.

They need legs shaped like stout pedestals

Тэдэнд биеийг нь таталцлын эсрэг өргөх өргөн, тулгуур бүхий хөл хэрэгтэй.

to hold their bodies up against gravity.

In water, the situation is quite different.

Харин усан доор бол арай өөр.

Buoyancy counteracts the gravitational pull on the body

Хөвөх чадвар нь таталцлын эсрэг нөлөөлж

and their great bulk is therefore partially supported by the water.

тэдний жингийн ихэнхийг ус өргөдөг.

So, the ocean is a great place for species that want to grow bigger.

Тиймээс далай бол амьтад том болж өсөхөд

хамгийн тохиромжтой орчин.

The other secret to their size is their diet.

Харин нөгөө нууц нь тэдний хооллолт юм.

By evolving such a huge mouth,

Хувьслын явцад ийм том амтай болсноор

the whale’s have specialized to catch enormous quantities

том болж өсөхөд нь шаардлагатай шим тэжээлээр баялаг

of highly abundant and nutritious prey,

халимууд их хэмжээний олз барихаар мэргэшсэн байдаг.

which provides the energy needed to grow so big.

But, now maybe you’re wondering why blue whales aren’t any bigger?

Гэхдээ магадгүй та цэнхэр халим яагаад

үүнээс илүү том биш юм бол гэж гайхаж байна уу?

After all, the ocean sounds like nirvana for any growing beast.

Далай тэнгис томорч буй амьтдад

яг л диваажин мэт таатай орчин.

Цоройж хооллох нь халимд шим тэжээлтэй амьтдаар хооллож

Well, while lunge feeding may have allowed blue whales

to become the biggest animal to have ever roamed the planet,

дэлхий дээрх хамгийн том амьтан болох нөхцөлийг бүрдүүлсэн ч

by enabling them to feed efficiently in dense prey patches,

үүнд бас золиос бий.

it isn't cost free.

Эрдэмтэд цоройж хооллох аргыг нь криллээс авах энергитэй нь харьцуулсан.

Scientists compared all the costs involved with lunge feeding

to the energy gained from the krill they eat.

What they found is that when the whale’s body increases in size,

Тэдний олж мэдсэн зүйл нь биеийн хэмжээ нь нэмэгдэх тусам

the energy that body demands rises faster

хоолноосоо авсан илүү энерги нь

тэдний биеэс шаардагдах энергийг хангалттай хурдан нөхөж чаддаггүй.

than the extra energy they get from their food.

Feeding whales needs 15 times the energy required to remain still

Халим хооллох үед хөдөлгөөнгүй байхаас 15 дахин их,

харин сэлэх үеэс нь 5 дахин их энерги шаардагддаг.

and 5 times more energy than used when swimming.

Calculations show that the largest a lunge feeder can grow is 33 meters,

Тооцооллоор

хамгийн том цоройж хооллодог амьтан 33 метр хүртэл өсөх боломжтой ба

pretty much blue whale size.

энэ нь цэнхэр халимтай ойролцоо юм.

Turns out blue whales have a lot to thank krill for:

Цэнхэр халим криллийн ачаар хувьслын явцад амжилттай дасан зохицсон.

neat, evolutionary adaptations that would not have been possible

Хэрэв крилл жижиг байгаагүй бол ийм боломж бүрдэхгүй байх байсан.

if krill were not so small.

It’s incredible that these tiny creatures have allowed blue whales

Энэ жижигхэн амьтад

цэнхэр халимыг манай гарагийн хамгийн том болоход нь

to really push the limits of size on our planet.

нөлөө үзүүлсэн нь гайхалтай.

Makes you wonder if that old adage, “you are what you eat,”

Энэ нь цэнхэр халимын юу идэж байгаагаар нь

really does apply in blue whale world.

түүнийг дүгнэх тохиромжгүйг харуулж байна.