How do your kidneys work? - Emma Bryce

Çeviri: Figen Ergürbüz Gözden geçirme: Sevkan Uzel

It's a hot day,

Sıcak bir gün,

and you've just downed several glasses of water,

birkaç bardak suyu

one after the other.

art arda midenize indirdiniz.

Behind the sudden urge that follows are two bean-shaped organs

Sonrasında duyduğunuz ani gereksinimin ardında hassas iç sensörler olarak

that work as fine-tuned internal sensors.

işlev gösteren iki adet fasulyeye benzeyen organ var.

They balance the amount of fluid in your body,

Böbrekler vücuttaki sıvı dengesini kurar,

detect waste in your blood,

kandaki atıkları tespit ederler,

and know when to release the vitamins, minerals,

vitaminler, mineraller ve hayatta kalmanız için gerekli hormonların

and hormones you need to stay alive.

kana salınmasını sağlarlar.

Say hello to your kidneys.

Böbreklerinize merhaba deyin!

The main role of these organs is to dispose of waste products

Bu organların temel görevi vücuttaki atık maddeleri

and to turn them into urine.

zararsız hâle getirmek ve onları idrara dönüştürmektir.

The body's eight liters of blood pass through the kidneys

Vücuttaki 8 litre kan

between 20 and 25 times each day,

günde 20-25 kez böbreklerden geçer.

meaning that, together, these organs filter about 180 liters every 24 hours.

Bu, böbreklerin her 24 saatte 180 litre kanı süzdüğü anlamına gelir.

The ingredients in your blood are constantly changing

Kanınızda bulunan maddeler,

siz yediklerinizi ve içtiklerinizi sindirdikçe sürekli değişir.

as you ingest food and drink,

which explains why the kidneys need to be on permanent duty.

Bu da böbreklerinizin neden sürekli çalışmak zorunda olduğunu açıklar.

Blood enters each kidney through arteries that branch and branch,

Kan böbreklere atar damarlarla ulaşır ve bu atar damarlar

until they form tiny vessels that entwine with special internal modules,

daha ince dallara ayrılarak nefron adı verilen özel modüllerin

etrafını çevreleyen kılcal damarları oluşturur.

called nephrons.

In each kidney,

Her bir böbrekte, 1 milyon nefron

1 million of these nephrons form a powerful array of filters and sensors

kanı titizlikle tetkik eden

güçlü bir filtre ve sensör dizisi oluşturur.

that carefully sift through the blood.

This is where we see just how refined

Bu iç arıtım sisteminin

and accurate this internal sensing system is.

ne kadar kusursuz ve hassas olduğunu burada görebiliriz.

To filter the blood, each nephron uses two powerful pieces of equipment:

Her bir nefron, kanı süzmek için iki güçlü donanıma sahiptir:

a blob-like structure called a glomerulus, and a long, stringy, straw-like tubule.

Su kabarcığına benzeyen glomerül ve uzun, çizgili pipete benzeyen tübül (borucuk).

The glomerulus works like a sieve, allowing only certain ingredients,

Glomerül bir süzgeç gibi çalışarak, vitaminler ve mineraller gibi,

such as vitamins and minerals, to pass into the tubule.

sadece belirli bileşenlerin, tubüle geçmesine izin verir.

Then, this vessel's job is to detect

Bu kılcal damarın görevi

whether any of those ingredients are needed in the body.

vücudun bu bileşenlerin herhangi birine ihtiyacı olup olmadığını saptamaktır.

If so, they're reabsorbed in amounts that the body needs,

Vücudun ihtiyacı olan bileşenler burada tekrar absorbe edilerek

so they can circulate in the blood again.

kana karışır ve dolaşıma katılırlar.

But the blood doesn't only carry useful ingredients.

Ama kanın içeriğinde sadece faydalı maddeler yoktur.

It contains waste products, too.

Kan atık maddeleri de içermektedir.

And the nephrons have to figure out what to do with them.

Nefronlar atık maddelere ne olacağını çözmek zorundadır.

The tubules sense compounds the body doesn't need,

Tubüller vücudun ihtiyaç duymadığı maddeleri algılar,

like urea, left over from the breakdown of proteins,

örneğin proteinlerin yıkımı sonucu ortaya çıkan atık madde olan üre gibi.

and redirects them as urine out of the kidneys

Onları üreter denilen iki adet uzun borucuk vasıtasıyla

and through two long sewers called ureters.

idrar hâlinde böbrekten dışarıya yönlendirirler.

The tubes empty their contents into the bladder to be discharged,

Bu borucuklar, içindekileri idrar torbasına ulaştırarak

ridding your body of that waste once and for all.

vücudun atık maddelerden tamamen kurtulmasını sağlarlar.

There's water in that urine, too.

İdrarın içinde, su da bulunmaktadır.

If the kidney detects too much of it in your blood,

Eğer böbrekler kanınızda çok fazla su olduğunu tespit ederse

for instance, when you've chugged several glasses at once,

örneğin birkaç bardak suyu art arda tepenize diktiğiniz zaman,

it sends the extra liquid to the bladder to be removed.

ekstra sıvıyı atılması için mesaneye gönderir.

On the other hand, low water levels in the blood

Diğer taraftan kanda düşük olan su seviyeleri ise

prompt the kidney to release some back into the blood stream,

böbrekleri suyun bir kısmını kan dolaşımına salmak üzere

meaning that less water makes it into the urine.

harekete geçirir ve bu da idrarda daha az su olması anlamına gelir.

This is why urine appears yellower when you're less hydrated.

Vücudunuzda az su bulunduğunda idrarın renginin daha koyu olmasının nedeni budur.

By controlling water, your kidneys stabilize the body's fluid levels.

Su miktarını kontrol ederek böbrekler vücudun sıvı seviyelerini dengeler.

But this fine balancing act isn't the kidney's only skill.

Ancak bu hassas dengeleme görevi böbreğin tek hüneri değildir.

These organs have the power to activate vitamin D

Bu organlar D vitaminin aktive edilmesinden,

to secrete a hormone called renin that raises blood pressure,

kan basıncını kontrol eden renin hormonu

ve kırmızı kan hücresi üretimini arttıran eritropoetin hormonunun

and another hormone called erythropoietin,

which increases red blood cell production.

salgılanmasından sorumludur.

Without the kidneys, our bodily fluids would spiral out of control.

Böbreklerimiz olmasaydı, vücudumuzdaki sıvılar kontrolden çıkardı.

Every time we ate, our blood would receive another load of unsifted ingredients.

Ne zaman yemek yesek, kanımız kontrolden geçmemiş bir sürü maddeyi de alırdı.

Soon, the buildup of waste would overload our systems and we'd expire.

Kısa bir süre içinde de sistemimiz biriken atıklarla dolar ve çökerdi.

So each kidney not only keeps things running smoothly.

Böbrekler tüm organ ve sistemlerin uyum içinde çalışmasını sağlamakla kalmayıp,

It also keeps us alive.

bizim hayatta kalmamızı da sağlar.

Lucky then that we have two of these magical beans.

O zaman bu iki büyüleyici fasulyeye sahip olduğumuz için şanslıyız.