How do your kidneys work? - Emma Bryce

Jak działają Twoje nerki? - Emma Bryce

Tłumaczenie: Agata Lipowska Korekta: Natalia Suta

It's a hot day,

Jest gorący dzień.

and you've just downed several glasses of water,

Właśnie wypiłeś kilka szklanek wody,

one after the other.

jedną po drugiej.

Behind the sudden urge that follows are two bean-shaped organs

Potrzebę skorzystania z łazienki zawdzięczasz dwóm organom,

które kształtem przypominają fasolki i działają jak wewnętrzne czujniki.

that work as fine-tuned internal sensors.

They balance the amount of fluid in your body,

Regulują ilość płynów w twoim organizmie,

detect waste in your blood,

wykrywają zanieczyszczenia we krwi,

and know when to release the vitamins, minerals,

i wydzielają witaminy, minerały

and hormones you need to stay alive.

i hormony potrzebne do życia.

Say hello to your kidneys.

Mowa o twoich nerkach.

The main role of these organs is to dispose of waste products

Ich głównym zadaniem jest pozbywanie się zbędnych produktów

and to turn them into urine.

i zamienianie ich w mocz.

The body's eight liters of blood pass through the kidneys

Przez nerki przepływa osiem litrów krwi

between 20 and 25 times each day,

około 20 do 25 razy dziennie.

meaning that, together, these organs filter about 180 liters every 24 hours.

W ciągu każdych 24 godzin filtrują one około 180 litrów krwi.

The ingredients in your blood are constantly changing

Skład twojej krwi ciągle się zmienia,

as you ingest food and drink,

w miarę jak jesz i pijesz.

which explains why the kidneys need to be on permanent duty.

Dlatego nerki muszą pracować cały czas.

Blood enters each kidney through arteries that branch and branch,

Krew dociera do nerek przez tętnice,

które rozgałęziają się na małe naczynka

until they form tiny vessels that entwine with special internal modules,

oplatające kanaliki nefronu.

called nephrons.

W każdej nerce

In each kidney,

1 million of these nephrons form a powerful array of filters and sensors

milion takich nefronów tworzy potężny szereg filtrów i czujników,

that carefully sift through the blood.

które dokładnie badają krew.

This is where we see just how refined

Wyraźnie widać jak wyrafinowany i dokładny

and accurate this internal sensing system is.

jest ten wewnętrzny system czujników.

To filter the blood, each nephron uses two powerful pieces of equipment:

Do filtrowania krwi każdy nefron używa dwóch bardzo ważnych elementów:

a blob-like structure called a glomerulus, and a long, stringy, straw-like tubule.

kłębuszka nerkowego i podobnego do słomki kanaliku nerkowego.

The glomerulus works like a sieve, allowing only certain ingredients,

Kłębuszek nerkowy działa jak sito, pozwalając tylko niektórym elementom,

such as vitamins and minerals, to pass into the tubule.

takim jak witaminy czy minerały, przejść do kanaliku nerkowego.

Then, this vessel's job is to detect

Następnie, naczynka muszą wykryć,

whether any of those ingredients are needed in the body.

czy którekolwiek z tych substancji są potrzebne w naszym ciele.

If so, they're reabsorbed in amounts that the body needs,

Jeśli tak, zostaną one ponownie wchłonięte w odpowiedniej ilości,

so they can circulate in the blood again.

i znowu będą krążyć we krwi.

But the blood doesn't only carry useful ingredients.

Jednak krew transportuje nie tylko potrzebne składniki,

It contains waste products, too.

ale również zbędne substancje,

And the nephrons have to figure out what to do with them.

z którymi nefrony muszą sobie poradzić.

The tubules sense compounds the body doesn't need,

Kanaliki wykrywają zbędne związki,

jak na przykład mocznik pozostały po rozpadzie białek,

like urea, left over from the breakdown of proteins,

and redirects them as urine out of the kidneys

i w postaci moczu transportują je z nerek

przez dwa długie przewody zwane moczowodami do pęchęrza.

and through two long sewers called ureters.

Pęchęrz pozbywa się moczu,

The tubes empty their contents into the bladder to be discharged,

oczyszczając organizm z toksyn

ridding your body of that waste once and for all.

There's water in that urine, too.

W moczu znajduje się też woda.

If the kidney detects too much of it in your blood,

Jeśli nerki wykryją jej za dużo we krwi,

for instance, when you've chugged several glasses at once,

na przykład, gdy wypijesz kilka szklanek na raz,

it sends the extra liquid to the bladder to be removed.

wówczas wysyłają nadmiar płynu do pęcherza, żeby go usunąć.

On the other hand, low water levels in the blood

Z kolei niski poziom wody we krwi sprawia,

prompt the kidney to release some back into the blood stream,

że część wody jest wpuszczana z powrotem do krwiobiegu,

meaning that less water makes it into the urine.

co oznacza, że do moczu trafia mniej wody.

Dlatego właśnie mocz jest ciemniejszy, kiedy jesteśmy odwodnieni.

This is why urine appears yellower when you're less hydrated.

Kontrola poziomu wody pozwala nerkom regulować poziom płynów w organizmie.

By controlling water, your kidneys stabilize the body's fluid levels.

But this fine balancing act isn't the kidney's only skill.

Nie jest to jedyny atut nerek.

These organs have the power to activate vitamin D

Nerki mogą również aktywować witaminę D,

to secrete a hormone called renin that raises blood pressure,

która pomaga w sekrecji reniny, która z kolei podnosi ciśnienie krwi,

and another hormone called erythropoietin,

oraz innego hormonu o nazwie erytropoetyna,

which increases red blood cell production.

który zwiększa produkcję erytrocytów.

Without the kidneys, our bodily fluids would spiral out of control.

Bez nerek, nasze płyny ustrojowe wymknęłyby się spod kontroli.

Every time we ate, our blood would receive another load of unsifted ingredients.

Po każdym posiłku, do naszej krwi dostawałaby się

kolejna nieprzefiltrowana dawka substancji.

Soon, the buildup of waste would overload our systems and we'd expire.

Stężenie toksyn szybko przeciążyłoby nasz system i doprowadziło do śmierci.

So each kidney not only keeps things running smoothly.

Nerki nie tylko sprawiają, że wszystko działa poprawnie,

It also keeps us alive.

ale także utrzymują nas przy życiu.

Lucky then that we have two of these magical beans.

Jak dobrze, że wszyscy mamy dwie takie magiczne fasolki.