Why do some people go bald? - Sarthak Sinha

Neden bazıları kel kalır? - Sarthak Sinha

Çeviri: Hüseyin ÖZKAY Gözden geçirme: Suleyman Cengiz

What do Charles Darwin, Michael Jordan, and Yoda have in common?

Charles Darwin, Micheal Jordan ve Yoda'nın ortak yönü nedir?

They, like many other historical and fictive individuals, are bald,

Gerçek ve kurgusal pek çok karakterde gördüğümüz gibi hepsi kel,

in some cases by their own choice.

bazen kendi seçimleriyle olsa da.

For centuries, a shining dome has been a symbol of intelligence,

Yüzyıllar boyunca parlak bir kafa zekânın sembolü olmuştur,

but despite this, many balding people still wish their hair would return.

buna rağmen, kel kalan birçok kişi saç özlemi duyar.

Scientists have long pondered,

Bilim insanları yıllardır kafa yoruyor:

"Why do some people lose their hair, and how can we bring it back?"

"Neden bazılarımızın saçı dökülür ve saçlarımızı nasıl geri getiririz?"

The full-headed among us have about 100,000 to 150,000 hairs on our scalps,

Normal saçlı bir insanın kafa derisinde 100000 ile150000 saç teli bulunur

and scientists have discovered two things about this dense thicket.

ve bilim insanları bu sık çalılık hakkında iki şey keşfetti.

Firstly, the sprouting hair we see is mostly made up of keratin,

Birincisi, yeni çıkan saçlarımız çoğunlukla keratinden oluşur,

the protein leftover from dead cells that are forced upwards

yani yeni hücreler altta oluştukça yukarı taşınan ölü hücrelerin

as new cells grow beneath them.

protein artıklarından.

Secondly, the structures that drive hair growth

İkincisi ise saçımızın büyümesini sağlayan yapılar,

are called hair follicles,

yani saç köklerimiz,

a network of complex organs that forms before we're born,

biz doğmadan oluşan karmaşık yapılı organlardan oluşan bir ağ olup

and grows hair in an everlasting cycle.

yaşam boyu bir döngü içinde saç üretir.

This cycle has three main phases.

Bu döngü üç evrede gerçekleşir.

The first is anagen, the growth phase,

Anajen, yani büyüme evresi,

which up to 90% of your hair follicles are experiencing right now,

şu anda saç köklerinizin %90'ı bu evrede bulunmaktadır.

causing them to push up hair at a rate of one centimeter per month.

Saçın ayda yaklaşık bir santimetre düzeyinde yukarı itilmesini sağlar.

Anagen can last for two to seven years, depending on your genes.

Anajen evre genetik özelliklerinize göre iki ila yedi yıl arasında sürer.

After this productive period,

Bu üretken sürecin ardından

signals within the skin instruct some follicles to enter a new phase

deri içinden gönderilen sinyallerle saç kökleri yeni bir evreye girer:

known as catagen, or the regressing stage,

Katajen ya da gerileme evresi.

causing hair follicles to shrink to a fraction of their original length.

Saç kökleri bu evrede, özgün hâlinin küçük bir parçasına dönüşür.

Catagen lasts for about two to three weeks

Katajen, iki ile üç hafta arası sürer,

and cuts blood supply to the follicle, creating a club hair,

bu evrede saç köküne kan akışı kesilir ve saç uzaması durur,

meaning it's ready to be shed.

dökülmeye hazır hâle gelir.

Finally, hairs enter telogen, the resting phase,

Nihayet saçlarımız telojen yani dinlenme evresine girer;

which lasts for ten to twelve weeks,

bu evre 10 ile 12 hafta arası sürer

and affects about 5-15% of your scalp follicles.

ve saç köklerinin %5-15'i arası bundan etkilenir.

During telogen, up to 200 club hairs can be shed in a day,

Büyümesi duran 200 kadar saç teli bu evrede günlük olarak dökülebilir.

which is quite normal.

Bu durum oldukça normaldir.

Then, the growth cycle begins anew.

Ardından, büyüme döngüsü yeniden başlar.

But not all heads are hairy,

Ama gördüğümüz herkesin gür saçları yok.

and, in fact, some of them grow increasingly patchy over time

Saçlar, vücudumuzdaki değişikliklere bağlı olarak

in response to bodily changes.

yer yer dökülebilir.

95% of baldness in men can be attributed to male pattern baldness.

Erkeklerde kellik, %95 oranında erkek tipi kellikten kaynaklanır.

Baldness is inherited,

Kellik kalıtımsaldır ve

and in people with this condition,

bu durumda olan insanlarda

follicles become incredibly sensitive to the effects of dihydrotestosterone,

saç kökleri, dihidrotestosteronun etkilerine aşırı duyarlı hâle gelir.

a hormonal product made from testosterone.

DHT, testosteronun etkin hâlidir.

DHT causes shrinkage in these overly sensitive follicles,

DHT, çok hassas hâle gelmiş saç köklerinde küçülmeye,

making hair shorter and wispier.

saçın kısalmasına ve incelmesine neden olur.

But loss isn't sudden.

Fakat saç kaybı bir anda olmaz.

It happens gradually, along a metric known as the Norwood Scale,

Bu, derece derece gerçekleşir, Norwood ölçeğine göre değerlendirilir.

which describes the severity of hair loss.

Bu ölçek, saç kaybının derecesini belirler.

First, hair recedes along the temples,

Saç kaybı ilk olarak şakaklarda başlar.

then hair on the crown begins to thin in a circular pattern.

Ardından tepelerdeki saçlar dairesel şekilde açılmaya başlar.

At the highest rating on the scale,

Ölçeğin en son aşamasında,

these balding areas meet and expand dramatically,

kelleşen bölgeler birleşir ve önemli ölçüde genişler.

eventually leaving only a ring of sparse hair around the temples

Bu durum, sadece şakakların etrafında ve başın arkasında

and the back of the head.

biraz saç kalana dek sürer.

Genetics isn't all that drives hair loss.

Saç dökülmesi yalnızca kalıtsal değildir.

Long periods of stress can release signals that shock follicles

Uzun süreli stres saç köklerini şoka sokan sinyaller gönderir

and force them into the resting phase prematurely.

ve onları aniden dinlenme evresine geçmeye zorlar.

Some women experience this after childbirth.

Bazı kadınlar doğum sonrasında bu durumu yaşar.

Follicles might also lose the ability to go into anagen, the growth phase.

Saç kökleri, büyüme evresine geçiş kabiliyetlerini yitirebilir.

People going through chemotherapy treatment temporarily experience this.

Kemoterapide yaşanan saç dökülmesi bundan kaynaklanır.

But while balding may look permanent,

Kellik kalıcı gibi gözükse de

scientific investigation has revealed the opposite.

bilimsel araştırmalar tersini ispatladı.

Below the skin's surface,

Görünen o ki deri yüzeyinin altında,

the roots that give rise to our hair actually remain alive.

saçımızı oluşturan kökler yaşamaya devam ediyor.

Using this knowledge,

Bu bilgiye dayanarak,

scientists have developed drugs that shorten the resting phase,

bilim insanları dinlenme evresini kısaltan ilaçlar geliştirdi ve

and force follicles into anagen.

saç köklerinin büyüme evresini tetikledi.

Other drugs combat male pattern baldness

Erkek tipi kellikle savaşan diğer ilaçlar,

by blocking the conversion of testosterone to DHT

testosteronun DHT'e dönüşmesini engeller.

so that it doesn't affect those sensitive follicles.

Böylece hassas saç kökleri DHT'den etkilenmez.

Stem cells also play a role in regulating the growth cycle,

Büyüme döngüsünün düzenlenmesinde kök hücreler de rol oynar.

and so scientists are investigating whether they can manipulate

Şimdilerde bilim insanları, bu hücreleri kullanarak

the activity of these cells to encourage follicles to start producing hair again.

saç köklerinin yeniden saç üretmesini amaçlıyor.

And in the meantime,

Bu arada,

while scientists hone their hair-reviving methods,

yani bilim insanları saç çıkarma yöntemleri araştırırken,

anyone going bald, or considering baldness,

kelleşmeye başlayan ve kel olan herkes

can remember that they're in great company.

yalnız değilsiniz.