Why do some people go bald? - Sarthak Sinha

Translator: Kakalaw Mohammed Reviewer: Taban Khidr

What do Charles Darwin, Michael Jordan, and Yoda have in common?

چارلس داروین، مایکڵ جۆردان و یۆدا چییان هاوبەشە پێکەوە؟

They, like many other historical and fictive individuals, are bald,

ئەوان وەك زۆربەی کەسایەتییە ،مێژوویی و خەیاڵییەکان کەچەڵن

in some cases by their own choice.

.لە هەندێك حاڵەتدا بە هەڵبژاردەی خۆیان

For centuries, a shining dome has been a symbol of intelligence,

بۆ سەدەهایە ئەم هێمایە بووەتە ،هێمایەکی ڕۆشنبیری

but despite this, many balding people still wish their hair would return.

بەڵام بە پێچەوانەوە هێشتا زۆربەی کەسە .کەچەڵەکان خۆزگە دەخوازن قژیان بگەڕێتەوە

Scientists have long pondered,

،زاناکان زۆر بیریان کردوەتەوە

"Why do some people lose their hair, and how can we bring it back?"

،بۆچی هەندێك کەس قژیان دەڕوتێتەوە" "وە چۆن دەتوانین بیگەڕێنینەوە؟

The full-headed among us have about 100,000 to 150,000 hairs on our scalps,

پێستی سەرمان نزیکی ١٠٠،٠٠٠ بۆ ١٥٠،٠٠٠ ،تاڵە قژی هەیە

and scientists have discovered two things about this dense thicket.

وە زانایان دوو شتیان دۆزیوەتەوە .دەربارەی ئەم دارستانە چڕە

Firstly, the sprouting hair we see is mostly made up of keratin,

یەکەم، ئەو قژە چەکەرەکردووەی کە ئێمە ،دەیبینین بەزۆری لە (کیراتین) دروست بووە

the protein leftover from dead cells that are forced upwards

پڕۆتینی بەرماوەی خانە مردووەکانە کە زۆریان لێ دەکرێت بۆ سەرەوە بڕۆن

as new cells grow beneath them.

.كاتێ خانەی نوێ گەشە دەکەن لە ژێریانەوە

Secondly, the structures that drive hair growth

دووەم، ئەو پێکهاتانەی کە گەشە بە قژ دەدەن

are called hair follicles,

،پێیان دەوترێت تۆڕی قژ

a network of complex organs that forms before we're born,

تۆڕێکی ئاڵۆزی ئەندامییە کە پێش ،لەدایکبوونمان دروست بووە

and grows hair in an everlasting cycle.

.کە گەشە بە قژ دەدات بە خولگەیەکی هەمیشەیی

This cycle has three main phases.

.ئەم خولگەیە سێ قۆناغی سەرەکی هەیە

The first is anagen, the growth phase,

،یەکەم (ئەناجن)ە، قۆناغی گەشەکردن

which up to 90% of your hair follicles are experiencing right now,

کە لە ٪٩٠ی تۆڕی قژت ئێستاکە ئەزموونی دەکەن

causing them to push up hair at a rate of one centimeter per month.

کە وادەکەن قژ بەرزبێتەوە بۆ ڕێژەی .یەك سانتیمەتر لە مانگێکدا

Anagen can last for two to seven years, depending on your genes.

،دەگونجێت (ئەناجن) بۆ ٢ تا ٧ ساڵ بمێنێتەوە .بە پشت بەستن بە جیناتت

After this productive period,

،دوای ئەم قۆناغە بەرهەمدارە

signals within the skin instruct some follicles to enter a new phase

هەندێك هێمای ناو پێست ڕێنمای تۆڕی قژ دەکەن تا بچێتە قۆناغێکی ترەوە

known as catagen, or the regressing stage,

،کە ناسراوە بە (کاتەجن) یان قۆناغی پاشەکشە

causing hair follicles to shrink to a fraction of their original length.

کە دەبێتە هۆی ئەوەی وا لە تۆڕی قژ بکات .بچوک ببنەوە بۆ نیوەی درێژی خۆیان

Catagen lasts for about two to three weeks

کاتەجن بۆ ماوەی دوو بۆ سێ هەفتە دەمێنێتەوە

and cuts blood supply to the follicle, creating a club hair,

وە سەرچاوەی خوێن دەبڕێت بۆ تۆڕی قژ ،کە قژی ئاڵۆسکاو دروست دەکات

meaning it's ready to be shed.

.مانای ئەوەیە ئامادەیە تا بوەرێت

Finally, hairs enter telogen, the resting phase,

،لەکۆتایدا قژ دەچێتە تێلۆجن، قۆناغی پشووه‌

which lasts for ten to twelve weeks,

،کە بۆ ماوەی ١٠ تا ١٢ هەفتە دەمێنێتەوە

and affects about 5-15% of your scalp follicles.

.وە کاردەکاتە سەر نزیکەی ٪ ٥- ١٥ی تۆڕی قژت

During telogen, up to 200 club hairs can be shed in a day,

لەماوەی (تێلۆجن)دا زیاتر لە ٢٠٠ قژی ئاڵۆسکاو دەوەرێت لە ڕۆژێکدا

which is quite normal.

.کە تەواو شتێکی ئاساییە

Then, the growth cycle begins anew.

.پاشان، خولگەی گەشە دەست پێ دەکاتەوە

But not all heads are hairy,

،بەڵام هەموو سەرێک قژ پڕ نییە

and, in fact, some of them grow increasingly patchy over time

وە لە ڕاستیدا هەندێکیان بەپێی کات بە ناڕێکی گەشە دەکەن

in response to bodily changes.

.بەهۆی گۆڕانی جەستەییەوە

95% of baldness in men can be attributed to male pattern baldness.

لە ٪٩٥ی کەچەڵی پیاوان دەکرێت .بگەڕێنرێتەوە بۆ نەخشەی کەچەڵی نێرینە

Baldness is inherited,

،کەچەڵی بۆماوەییە

and in people with this condition,

لەناو ئەو کەسانەی ئەم حاڵەتەیان هەیە

follicles become incredibly sensitive to the effects of dihydrotestosterone,

تۆڕی قژی زۆر هەستیار دەبێت بەرامبەر ،(کاریگەریەکانی (دایهایدرۆ تێستۆسترۆن

a hormonal product made from testosterone.

بەرهەمێکی هۆرمۆنییە کە لە (تێستۆسترۆن)ەوە .دروست دەبێت

DHT causes shrinkage in these overly sensitive follicles,

دایهایدرۆ) کرژ بوونەوە دروست دەکات) ،لەو تۆڕە هەستیارانەدا

making hair shorter and wispier.

.کە وا لە قژ دەکات کورتر و لاوازتر ببێت

But loss isn't sudden.

.بەڵام ڕووتانەوە لەپڕدا نییە

It happens gradually, along a metric known as the Norwood Scale,

بەرە بەرە ڕوودەدات، بەپێی یاسایەکی مەتری (بەناوی (نۆروود سکەیڵ

which describes the severity of hair loss.

.کە باس لە تووندی قژ ڕووتانەوە دەکات

First, hair recedes along the temples,

،یەکەمجار، قژ لە لاجانەکانەوە کەم دەبێتەوە

then hair on the crown begins to thin in a circular pattern.

پاشان لە تەپڵە سەردا بەرەو لاوازبوون .دەچێت بە نەخشەیەکی بازنەیی

At the highest rating on the scale,

،لە بەرزترین ڕێژەی پێوەرەکەدا

these balding areas meet and expand dramatically,

ناوچە کەچەڵەکان زیاتر و فراوانتر دەبن ،بەشێوەیەکی سەرسوڕهێنەر

eventually leaving only a ring of sparse hair around the temples

کە لەکۆتایدا کەمێکی قژ دەمێنیتەوە .لە نزیکی لاجانەکان و دواوەی سەر

and the back of the head.

Genetics isn't all that drives hair loss.

جینات تاکە هۆکار نییە کە . دەبێتە هۆی قژ ڕووتانەوە

Long periods of stress can release signals that shock follicles

فشاری دەروونی درێژ خایەن دەکرێت هێما دەربدات تا تۆڕی قژ شۆك بکات و

and force them into the resting phase prematurely.

.زۆری لێ بکات پێشوەخت بچێتە قۆناغی پشووەوە

Some women experience this after childbirth.

هەندێك ئافرەت تووشی ئەمە .دەبن دوای منداڵبوون

Follicles might also lose the ability to go into anagen, the growth phase.

هەروەها ڕەنگە تۆڕی قژ نەتوانێت بچێتە .ئەناجن)ەوە، قۆناغی گەشە)

People going through chemotherapy treatment temporarily experience this.

ئەو کەسانەی کە چارەسەری کیمیاویان بۆ .دەکرێت تووشی ئەمە دەبن بەشیوەیەکی کاتی

But while balding may look permanent,

،لەکاتێکدا ڕەنگە کەچەڵی هەمیشەیی بێت

scientific investigation has revealed the opposite.

بەڵام لێکۆڵینەوەی زانستی . پێچەوانەکەی دەرخستووە

Below the skin's surface,

،لەخوار ڕووی پێستەوە

the roots that give rise to our hair actually remain alive.

ئەو ڕەگەی کە چەکەرە دەدات .بە قژمان بە زیندووی دەمێنێتەوە

Using this knowledge,

،بە بەکارهێنانی ئەم زانیارییە

scientists have developed drugs that shorten the resting phase,

زاناکان پەرەیان بە دەرمانێك داوە ،کە قۆناغی پشوو کەمدەکاتەوە

and force follicles into anagen.

وە زۆر لە تۆڕی قژ دەکات .بچێتە قۆناغی (ئەناجن)ەوە

Other drugs combat male pattern baldness

دەرمانەکانی تر جەنگ لەگەڵ نەخشەی کەچەڵی نێرینە دەکەن

by blocking the conversion of testosterone to DHT

بە ڕێگرتن لە گۆڕانی (تێستۆسترۆن) بۆ (دایهایدرۆ)

so that it doesn't affect those sensitive follicles.

.بۆ ئەوەی کارنەکاتە سەر تۆڕە هەستیارەکان

Stem cells also play a role in regulating the growth cycle,

هەروەها خانە بونیادنەرەکانیش ڕۆڵ دەگێرن لە ڕێکخستنی خولگەی گەشە

and so scientists are investigating whether they can manipulate

وە بۆیە زاناکان لێکۆڵینەوە ،دەکەن لەوەی ئاخۆ دەتوانن

the activity of these cells to encourage follicles to start producing hair again.

چالاکی ئەم خانانە بقۆزنەوە تا هانی تۆڕی قژ بدەن دووبارە دەست بکات بە بەرهەمهێنانی قژ

And in the meantime,

وە لە ئێستادا

while scientists hone their hair-reviving methods,

لەکاتێکدا کە زانایان هەوڵی شێوازی ،زیندووکردنەوەی قژ دەدەن

anyone going bald, or considering baldness,

هەر کەسێک کە کەچەڵ دەبێت ،یان بیر لە کەچەڵی دەکاتەوە

can remember that they're in great company.

دەتوانێت ئەوە بیر خۆی بهێنێتەوە .کە هاوەڵی مەزنی هەیە