Why do some people go bald? - Sarthak Sinha

3,437,318 views ・ 2015-08-25

TED-Ed


व्हिडिओ प्ले करण्यासाठी कृपया खालील इंग्रजी सबटायटल्सवर डबल-क्लिक करा.

Translator: Arvind Patil Reviewer: Abhinav Garule
00:06
What do Charles Darwin, Michael Jordan, and Yoda have in common?
0
6728
4888
चार्लस डार्विन,मायकेल जॉर्डन, आणि योडा यांच्यात कोणते साम्य होते ?
00:11
They, like many other historical and fictive individuals, are bald,
1
11616
5007
ते इतिहासातील अनेक व्यक्तीप्रमाणे टक्कल असणारे होते .
00:16
in some cases by their own choice.
2
16623
2411
काहींनी त्यांना तसे दर्शविले होते .
00:19
For centuries, a shining dome has been a symbol of intelligence,
3
19034
4117
अनेक शतकभर चमकणारे मस्तक हे बुद्धिमान असल्याचे लक्षण मानले जायचे.
00:23
but despite this, many balding people still wish their hair would return.
4
23151
5493
असे असूनही अनेक टक्कल असणाऱ्या लोकांना आपले केस पुन्हा उगवावेसे वाटते.
00:28
Scientists have long pondered,
5
28644
2018
यावर शास्त्रज्ञांनी खूप विचार केला ,
00:30
"Why do some people lose their hair, and how can we bring it back?"
6
30662
4660
काही जणांचे केस का गळतात आणि ते पुन्हा परत कसे उगवतील?
00:35
The full-headed among us have about 100,000 to 150,000 hairs on our scalps,
7
35322
6321
पूर्ण केससंभार असलेल्या व्यक्तीच्या डोक्यावर एक ते दीड लाख केस असतात.
00:41
and scientists have discovered two things about this dense thicket.
8
41643
3923
या घनदाट केसांविषयी शास्त्रज्ञांनी दोन गोष्टी शोधल्यात.
00:45
Firstly, the sprouting hair we see is mostly made up of keratin,
9
45566
4628
केसांची वाढ व अंकुरण हे केराटीन या त्वचालगतच्या प्रथिनाने होते .
00:50
the protein leftover from dead cells that are forced upwards
10
50194
4551
हे मृत झालेल्या पेशीतून त्वचेवर राहते आणि वर ढकलले जाते जेव्हा
00:54
as new cells grow beneath them.
11
54745
2574
त्यांच्या खाली नवीन पेशींची वाढ होते .
00:57
Secondly, the structures that drive hair growth
12
57319
2800
केस गळतात ते एका पेशींच्या गटाकडून ज्यांमध्ये पोकळी असते.
01:00
are called hair follicles,
13
60119
1957
त्यांना हेअर फोल्लीक्ल्स म्हणतात.
01:02
a network of complex organs that forms before we're born,
14
62076
4496
आपल्या जन्मापूर्वी एक गुंतागुंतीचे इंद्रियांचे जाळे निर्माण होते.
01:06
and grows hair in an everlasting cycle.
15
66572
3688
आणि ते चक्र चालू राहते व कायमच केसांची वाढ करीत असते.
01:10
This cycle has three main phases.
16
70260
2223
या चक्राच्या तीन अवस्था आहेत.
01:12
The first is anagen, the growth phase,
17
72483
3245
पहिली वाढीची अवस्था आहे अनाजेन.
01:15
which up to 90% of your hair follicles are experiencing right now,
18
75728
5013
ज्यात नव्वद टक्के केसांची वाढ होत असते.
01:20
causing them to push up hair at a rate of one centimeter per month.
19
80741
4239
केसांची महीन्यात एक सेंटीमीटर या वेगाने वाढ होते.
01:24
Anagen can last for two to seven years, depending on your genes.
20
84980
4593
अनाजेन ही अवस्था दोन ते सात वर्षे असते व ती आपल्या जीन्सवर अवलंबून असते.
01:29
After this productive period,
21
89573
1798
या उत्पादक काळानंतर,
01:31
signals within the skin instruct some follicles to enter a new phase
22
91371
4945
त्वचेतील काही संदेश त्यानंतर दुसऱ्या अवस्थेत प्रवेश करण्याची सूचना देतात.
01:36
known as catagen, or the regressing stage,
23
96316
3503
त्या अवस्थेला काटेजन म्हणतात ही अवस्था वाढ खुणावणारी असते.
01:39
causing hair follicles to shrink to a fraction of their original length.
24
99819
4594
त्यामुळे फोलीक्ल्स त्यांच्या मुळ लांबीहून अल्पशा कमी होतात.
01:44
Catagen lasts for about two to three weeks
25
104413
2886
काटे जण अवस्था दोन ते तीन आठवडे असते.
01:47
and cuts blood supply to the follicle, creating a club hair,
26
107299
4694
या अवस्थेत फोलीकल्स्ना होणारा रक्तप्रवाह थांबतो.व केस एकवटतात.
01:51
meaning it's ready to be shed.
27
111993
2154
म्हणजे ते गळण्यास तयार होतात.
01:54
Finally, hairs enter telogen, the resting phase,
28
114147
3462
शेवटची अवस्था टेलोजन ही स्थिर अवस्था असते.
01:57
which lasts for ten to twelve weeks,
29
117609
2285
ही स्थिती असते दहा ते बारा आठवडे.
01:59
and affects about 5-15% of your scalp follicles.
30
119894
4084
यात पाच ते पंधरा टक्के पर्यंत केस गळतात.
02:03
During telogen, up to 200 club hairs can be shed in a day,
31
123978
4884
टेलोजन अवस्थेत दररोज सुमारे २०० केस गळतात.
02:08
which is quite normal.
32
128862
1471
जे सामान्य आहे.
02:10
Then, the growth cycle begins anew.
33
130333
3078
त्यानंतर नव्याने पुन्हा वाढीचे चक्र सुरु होते.
02:13
But not all heads are hairy,
34
133411
2384
पण सर्वांच्याच डोक्यावर केस नसतात.
02:15
and, in fact, some of them grow increasingly patchy over time
35
135795
3905
काहींमध्ये तर ते असमान गुणवत्तेचे व अनियमित असतात.
02:19
in response to bodily changes.
36
139700
2730
आणि हे घडत असते ते शरीरातील बदलांमुळे.
02:22
95% of baldness in men can be attributed to male pattern baldness.
37
142430
5599
टक्कल पडत असलेल्या लोकात ९५ % पुरुष असतात.
02:28
Baldness is inherited,
38
148029
1796
टक्कल हे अनुवांशिक असते.
02:29
and in people with this condition,
39
149825
1769
आणि या अवस्थेतील लोकात
02:31
follicles become incredibly sensitive to the effects of dihydrotestosterone,
40
151594
5389
फोलीक्ल्स या डायहायड्रो टेस्टोटेरॉन(DTH ) बाबतसंवेद्नशील असतात.
02:36
a hormonal product made from testosterone.
41
156983
3031
ते एक संप्रेरक असते स्टोटेरॉनपासून तयार झालेले.
02:40
DHT causes shrinkage in these overly sensitive follicles,
42
160014
5038
फोलीक्ल्स या अति सं वेदानाशील पेशी या DHT मुळे आकुंचीत्व होतात.
02:45
making hair shorter and wispier.
43
165052
2698
त्याने केस आखूड होऊन आधारहीन होतात.
02:47
But loss isn't sudden.
44
167750
2054
पण हे नुकसान लागलीच होत नाही.
02:49
It happens gradually, along a metric known as the Norwood Scale,
45
169804
4238
हे सावकाश होते, याच्या मोजमाप साठी नोर्वूड मोजपट्टी आहे.
02:54
which describes the severity of hair loss.
46
174042
3245
या मोजपट्टीने केस गळण्याची तीव्रता गळते.
02:57
First, hair recedes along the temples,
47
177287
2471
याची सुरवात कपाळाच्या केसांपासून होते.
02:59
then hair on the crown begins to thin in a circular pattern.
48
179758
4816
त्यानंतर डोक्याच्या मध्यभागाचे केस पातळ होतात.
03:04
At the highest rating on the scale,
49
184574
2220
जेव्हा मोजपट्टीवर जास्त माप दर्शविले जाते.
03:06
these balding areas meet and expand dramatically,
50
186794
4187
तेव्हा टक्कलाचा पृष्ठ्भाग अचानक वाढतो.
03:10
eventually leaving only a ring of sparse hair around the temples
51
190981
4319
आणि डोक्यासभोवताली केवळ केसांचा एक वर्तुळाकार भाग राहतो.
03:15
and the back of the head.
52
195300
1858
तसाच तो माने भोवताली असतो.
03:17
Genetics isn't all that drives hair loss.
53
197158
2419
केवळ अनुवंशिकताच टक्कल पडण्यास कारणीभूत नसते.
03:19
Long periods of stress can release signals that shock follicles
54
199577
4585
ताणाच्या दीर्घ अवस्थेत राहण्यानेही फोलीक्ल्सना असे संदेश जातात.
03:24
and force them into the resting phase prematurely.
55
204162
3473
आणि त्यामुळे ते कायमस्वरूपी अकालीपणे याच अवस्थेत राहतात.
03:27
Some women experience this after childbirth.
56
207635
2835
काही महिलांमध्ये हे बाळाला जन्म दिल्यानंतर होते.
03:30
Follicles might also lose the ability to go into anagen, the growth phase.
57
210470
5510
फॉल्लीकल्स मुळे अनाजेन या केसवाढीच्या अवस्थेत केस जात नाहीत.
03:35
People going through chemotherapy treatment temporarily experience this.
58
215980
4912
केमोथेरपीचा उपचार ज्यांच्यावर केला जातो त्यांना तात्पुरता हा अनुभव येतो.
03:40
But while balding may look permanent,
59
220892
1933
टक्कल मात्र कायम स्वरूपाचे राहते.
03:42
scientific investigation has revealed the opposite.
60
222825
3695
वैज्ञानिक संशोधन या उलट सांगते की
03:46
Below the skin's surface,
61
226520
1733
त्वचेखालील पृष्ठभागात,
03:48
the roots that give rise to our hair actually remain alive.
62
228253
4249
केसांचे मूळ मात्र जिवंत राहते.
03:52
Using this knowledge,
63
232502
1463
या माहितीचा उपयोग करून
03:53
scientists have developed drugs that shorten the resting phase,
64
233965
3377
शास्त्रज्ञांनी ही अवस्था कमी करण्याची औषधे विकसित केली आहेत.
03:57
and force follicles into anagen.
65
237342
2763
त्यामुळे फोल्लीक्ल्सना अनाजेन या अवस्थेत ढकलले जाते.
04:00
Other drugs combat male pattern baldness
66
240105
2594
इतर काही औषधे टक्कलाच्या स्वरूपावर नियंत्रण ठेवते
04:02
by blocking the conversion of testosterone to DHT
67
242699
4274
ते त्यासाठी टेस्टोटेरॉनचे DHT मधील रुपांतर थांबविते.
04:06
so that it doesn't affect those sensitive follicles.
68
246973
3413
जेणेकरून सं वेदानशील फोल्लीक्ल्स वर परिणाम होणार नाही.
04:10
Stem cells also play a role in regulating the growth cycle,
69
250386
3528
स्टेमसेलचाही केस वाधीवरील नियंत्रणात उपयोग होतो.
04:13
and so scientists are investigating whether they can manipulate
70
253914
3336
शास्त्रज्ञ शोधात आहेत या स्टेमसेल कार्यान्वित करण्यात
04:17
the activity of these cells to encourage follicles to start producing hair again.
71
257250
6013
जेणे करून केस पुन्हा उगवायला लागतील.
04:23
And in the meantime,
72
263263
1160
दरम्यान,
04:24
while scientists hone their hair-reviving methods,
73
264423
2817
जोपर्यंत शास्त्रज्ञ ही पद्धत विकसित करीत नाहीत.
04:27
anyone going bald, or considering baldness,
74
267240
3530
जो कोणी टक्कलधारी उपचार करू इच्छितो.
04:30
can remember that they're in great company.
75
270770
2964
त्यांनी लक्षात घ्यावे ते एका मोठ्या समूहाचे घटक आहेत.
या वेबसाइटबद्दल

ही साइट इंग्रजी शिकण्यासाठी उपयुक्त असलेल्या YouTube व्हिडिओंची ओळख करून देईल. जगभरातील उत्कृष्ट शिक्षकांनी शिकवलेले इंग्रजी धडे तुम्हाला दिसतील. तेथून व्हिडिओ प्ले करण्यासाठी प्रत्येक व्हिडिओ पृष्ठावर प्रदर्शित केलेल्या इंग्रजी उपशीर्षकांवर डबल-क्लिक करा. उपशीर्षके व्हिडिओ प्लेबॅकसह समक्रमितपणे स्क्रोल करतात. तुमच्या काही टिप्पण्या किंवा विनंत्या असल्यास, कृपया हा संपर्क फॉर्म वापरून आमच्याशी संपर्क साधा.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7