What is déjà vu? What is déjà vu? - Michael Molina

เดจาวูคืออะไร? เดจาวูคืออะไร? - มิคาเอล โมลินา (Michael Molina)

Translator: Kelwalin Dhanasarnsombut Reviewer: Kanawat Senanan

Have you experienced déjà vu?

คุณเคยมีประสบการณ์เดจาวูหรือไม่?

It's that shadowy feeling you get when a situation seems familiar.

มันคือความรู้สึกคลับคล้ายคลับคลาที่คุณรู้สึก

เมื่อพบกับสถานการณ์อันคุ้นเคย

A scene in a restaurant plays out exactly as you remember.

ฉากในร้านอาหารดำเนินไป

เหมือนกับที่คุณจำได้เป๊ะ

The world moves like a ballet you've choreographed,

โลกทั้งโลกดำเนินไปเหมือนบทร่ายรำ

ที่คุณเป็นคนออกแบบเอง

but the sequence can't be based on a past experience

แต่ลำดับเหตุการณ์นี้ไม่ได้เกิดจากประสบการณ์ในอดีตแน่ๆ

because you've never eaten here before.

เพราะคุณไม่เคยมากินที่ร้านนี้มาก่อน

This is the first time you've had clams,

นี่เป็นครั้งแรกที่คุณได้กินหอยตลับ

แล้วมันเกิดอะไรขึ้น?

so what's going on?

Unfortunately, there isn't one single explanation for déjà vu.

โชคไม่ดีที่ตอนนี้ยังไม่มีคำอธิบายดีๆ สำหรับเดจาวู

The experience is brief and occurs without notice,

ประสบการณ์นี้จะเกิดขึ้นสั้นๆ

และเกิดขึ้นโดยไม่มีการเตือน

ทำให้แทบจะเป็นไปไม่ได้

making it nearly impossible for scientists to record and study it.

ที่นักวิทยาศาสตร์จะบันทึก และศึกษามัน

Scientists can't simply sit around and wait for it to happen to them --

นักวิทยาศาสตร์คงไม่สามารถนั่งเฉยๆ

แล้วรอให้เกิดปรากฏการณ์นี้กับพวกเขา

มันคงใช้เวลาหลายปี

this could take years.

It has no physical manifestations

มันไม่มีข้อบ่งชี้ทางกายภาพ

and in studies,

และในการศึกษา มันถูกบอกโดยผู้ถูกทดลอง

it's described by the subject as a sensation or feeling.

ว่าเป็นความรู้สึกอย่างหนึ่ง

Because of this lack of hard evidence,

เนื่องจากขาดหลักฐานที่แน่นหนา

there's been a surplus of speculation over the years.

มันจึงมีแต่เพียงการคาดเดามากมายตลอดหลายปีที่ผ่านมา

Since Emile Boirac introduced déjà vu

ตั้งแต่เมื่อ อิมิล บอรัค (Emile Boirac) บัญญัติคำว่า เดจาวู

as a French term meaning "already seen,"

เป็นคำในภาษาฝรั่งเศส ซึ่งแปลว่า "เคยเห็นมาแล้ว"

more than 40 theories attempt to explain this phenomenon.

มีมากกว่า 40 ทฤษฎี ที่พยายาม

ที่จะอธิบายปรากฏการณ์นี้

Still, recent advancements in neuroimaging and cognitive psychology

แม้กระนั้น ความก้าวหน้าในปัจจุบันด้านการสแกนสมอง

และด้านจิตวิทยาการรู้คิด ได้ช่วยกำจัดวง

narrow down the field of prospects.

ของคำอธิบายที่น่าเป็นไปได้

Let's walk through three of today's more prevalent theories,

ลองมาฟังดู

สามทฤษฎีในปัจจุบันที่โดดเด่นที่สุด

using the same restaurant setting for each.

โดยใช้ฉากร้านอาหารเดียวกันสำหรับแต่ละทฤษฎี

First up is dual processing.

ทฤษฎีแรก คือ ทฤษฎีการประมวลผลคู่ขนาน

We'll need an action.

เราต้องใช้การแสดงสักเล็กน้อย

Let's go with a waiter dropping a tray of dishes.

ลองสมมุติว่า เด็กเสิร์ฟทำถาดอาหารตก

As the scene unfolds,

เมื่อฉากนี้เกิดขึ้น

your brain's hemispheres process a flurry of information:

สมองส่วนหน้าของคุณจะเริ่มประมวลผล

ข้อมูลที่เข้ามาอย่างกะทันหัน:

the waiter's flailing arms,

แขนที่ไร้การควบคุมของเด็กเสิร์ฟ

his cry for help,

เสียงร้องขอความช่วยเหลือ

the smell of pasta.

กลิ่นพาสต้า

Within milliseconds, this information zips through pathways

ทั้งหมดภายในไม่กี่มิลลิวินาที

ข้อมูลเหล่านี้ วิ่งผ่านเส้นทางประสาท

and is processed into a single moment.

และถูกประมวลไว้ว่าเป็นเหตุการณ์เดียวกัน

Most of the time, everything is recorded in-sync.

ส่วนใหญ่ ทุกอย่างจะถูกบันทึกไว้อย่างสอดคล้องกัน

However, this theory asserts

อย่างไรก็ตาม ทฤษฎีนี้ยืนยันว่า

that déjà vu occurs when there's a slight delay

เดจาวูเกิดขึ้น เมื่อเกิดความล่าช้าเล็กน้อย

in information from one of these pathways.

ของข้อมูลจากขั้นตอนหนึ่งในกระบวนการนี้

The difference in arrival times

เวลาที่มันมาถึงที่ต่างกัน

causes the brain to interpret the late information

ทำให้สมองแปลความหมายของข้อมูลที่มาถึงช้า

ว่าเป็นคนละเหตุการณ์

as a separate event.

When it plays over the already-recorded moment,

เมื่อมันถูกเล่นเทียบกับเหตุการณ์ที่บันทึกไว้แล้วเมื่อก่อนหน้านั้น

it feels as if it's happened before

จึงรู้สึกเหมือนกับมันเคยเกิดขึ้นมาแล้ว

because, in a sense, it has.

เพราะในอีกแง่หนึ่ง มันก็เกิดขึ้นแล้วจริงๆ

Our next theory deals with a confusion of the past

ทฤษฎีถัดไป ว่าด้วยเรื่องของความสับสนของอดีต

rather than a mistake in the present.

มากกว่าความผิดพลาดที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน

This is the hologram theory,

นี่คือทฤษฎีภาพโฮโลแกรม

and we'll use that tablecloth to examine it.

และเราจะใช้ผ้าปูโต๊ะมาพิจารณา

ในขณะที่คุณมองดูตารางสี่เหลี่ยมบนผ้าปู

As you scan its squares,

a distant memory swims up from deep within your brain.

ความทรงจำเลือนลางก็ผุดขึ้นมา

จากเบื้องลึกในสมองคุณ

According to the theory,

ตามทฤษฎี

this is because memories are stored

นี่เป็นเพราะความทรงจำถูกบันทึกไว้

in the form of holograms,

ในรูปแบบโฮโลแกรม

and in holograms,

และในโฮโลแกรม

you only need one fragment to see the whole picture.

คุณต้องการภาพเพียงเศษเสี้ยวเดียว

เพื่อจะเห็นภาพทั้งหมด

Your brain has identified the tablecloth with one from the past,

สมองคุณได้เชื่อมโยกผ้าปูโต๊ะผืนนี้

เข้ากับผืนในอดีต

maybe from your grandmother's house.

บางทีอาจเป็นผืนที่บ้านคุณยายของคุณ

อย่างไรก็ตาม แทนที่จะจำได้

However, instead of remembering that you've seen it at your grandmother's,

ว่าคุณเห็นลายผ้านี้ที่บ้านคุณยาย

your brain has summoned up the old memory

สมองคุณเรียกความทรงจำเก่าขึ้นมา

without identifying it.

โดยไม่ได้ระบุมัน

This leaves you stuck with familiarity, but no recollection.

นั่นจึ่งทำให้คุณติดอยู่กับความรู้สึกคุ้นเคย

แต่จำไม่ได้

Although you've never been in this restaurant,

แม้ว่าคุณไม่เคยมาที่ร้านอาหารแห่งนี้มาก่อน

you've seen that tablecloth but are just failing to identify it.

คุณเคยเห็นผ้าปูโต๊ะผืนนั้น

เพียงแต่ระบุมันไม่ได้ว่าเคยเห็นที่ไหน

Now, look at this fork.

ทีนี้ ดูส้อมนี่สิ

Are you paying attention?

คุณให้ความสนใจอยู่หรือเปล่า?

Our last theory is divided attention,

ทฤษฎีสุดท้าย คือ ทฤษฎีความสนใจแบ่งแยก

and it states that déjà vu occurs

และมันกล่าวว่า เดจาวู เกิดขึ้น

when our brain subliminally takes in an environment

เมื่อสมองของเราดูดซับรับรู้สภาพแวดล้อม

while we're distracted by one particular object.

ในขณะที่เราถูกหันเหความสนใจไปโดยวัตถุอะไรสักสิ่ง

When our attention returns,

เมื่อความสนใจกลับคืนมา

we feel as if we've been here before.

เราจึงรู้สึกเหมือนเราเคยมาทีนี่มาแล้ว

For example, just now you focused on the fork

ตัวอย่างเช่น เมื่อสักครู่ที่คุณมีสมาธิอยู่กับส้อมอันนั้น

and didn't observe the tablecloth or the falling waiter.

จนลืมสังเกตผ้าปูโต๊ะ

หรือเด็กเสิร์ฟที่กำลังล้ม

Although your brain has been recording everything

แม้ว่าสมองคุณจะบันทึกทุกอย่าง

in your peripheral vision,

ในประสาทรับรู้ทางสายตาของคุณ

it's been doing so below conscious awareness.

การบันทึกนั้นเกิดขึ้นในภาวะที่เรามีสมาธิต่ำ

When you finally pull yourself away from the fork,

เมื่อคุณดึงสมาธิออกมา

จากส้อมอันนั้น

you think you've been here before because you have,

คุณเลยคิดว่าคุณเคยมาที่นี่มาแล้ว

เพราะอันที่จริงคุณเคยมาแล้ว

you just weren't paying attention.

เพียงแต่คุณไม่ได้สนใจเท่านั้นเอง

While all three of these theories share the common features of déjà vu,

ในขณะที่ทฤษฎีทั้งสาม

อธิบายลักษณะที่เหมือนกันของเดจาวู

none of them propose to be the conclusive source

ไม่มีทฤษฎีใดที่อ้างได้ว่าให้ข้อสรุปที่หนักแน่น

ของปรากฏการณ์นี้

of the phenomenon.

Still, while we wait for researchers and inventers

กระนั้น ในขณะที่เรารอนักวิจัยและนักประดิษฐ์

to come up with new ways to capture this fleeting moment,

คิดวิธีใหม่ๆ

เพื่อบันทึกช่วงเวลาที่ลอยหนีไปนี้

we can study the moment ourselves.

เราสามารถศึกษาช่วงเวลานั้นด้วยตัวเราเอง

After all, most studies of déjà vu are based on first-hand accounts,

เพราะอย่างไรก็ตาม การศึกษาเรื่องเดจาวู ส่วนใหญ่

มีพื้นฐานจากคำบอกเล่าจากปากของผู้ประสบ

so why can't one be yours?

แล้วทำไมจะมีการศึกษาสักชิ้นเป็นของคุณเองไม่ได้

The next time you get déjà vu, take a moment to think about it.

ครั้งต่อไปที่คุณเกิดประสบการณ์เดจาวู

ลองคิดถึงมันสักครู่

Have you been distracted?

คุณเกิดเสียสมาธิหรือเปล่า?

มีสิ่งของคุ้นๆ อยู่แถวนั้นหรือเปล่า?

Is there a familiar object somewhere?

สมองคุณทำงานช้ากว่าปกติหรือไม่?

Is your brain just acting slow?

Or is it something else?

หรือเป็นเพราะอย่างอื่น?