What is déjà vu? What is déjà vu? - Michael Molina

Translator: Tamara Shanoyan Reviewer: Sona Martirossian

Have you experienced déjà vu?

Երբևէ զգացե՞լ եք դեժավյու:

It's that shadowy feeling you get when a situation seems familiar.

Դա այն աղոտ ապրումն է, երբ իրավիճակը ծանոթ է թվում:

A scene in a restaurant plays out exactly as you remember.

Ռեստորանում իրադարձությունները ծավալվում են ճիշտ նույն կերպ:

The world moves like a ballet you've choreographed,

Ամեն բան կատարվում է ձեր իսկ կողմից բեմադրված բալետի նման,

but the sequence can't be based on a past experience

սակայն հաջորդականությունը չի կարող հիմնված լինել նախկին փորձի վրա,

because you've never eaten here before.

որովհետև դուք այստեղ առաջին անգամն եք:

This is the first time you've had clams,

Առաջին անգամ է, որ ծովամթերք եք ուտում,

so what's going on?

ուրեմն ի՞նչ է կատարվում:

Unfortunately, there isn't one single explanation for déjà vu.

Դժբախտաբար, դեժավյուն մեկ եզրույթով բացատրել անհնար է:

The experience is brief and occurs without notice,

Այն շատ կարճ է տևում և լինում է հանկարծակի՝

making it nearly impossible for scientists to record and study it.

գիտնականների համար գրեթե անհնարին դարձնելով դրա արձանագրում ու ուսումնասիրումը:

Scientists can't simply sit around and wait for it to happen to them --

Նրանք չեն կարող պարզապես նստել և սպասել, երբ կլինի այն, դա կարող է

this could take years.

տարիներ պահանջել:

It has no physical manifestations

Այն չունի ֆիզիկական դրսևորում

and in studies,

և աշխատություններում

it's described by the subject as a sensation or feeling.

այն նկարագրվում է իբրև զգացողություն:

Because of this lack of hard evidence,

Հենց ապացույցի բացակայության պատճառով

there's been a surplus of speculation over the years.

տարիների ընթացքում առաջացել են զանազան մտորումներ:

Since Emile Boirac introduced déjà vu

Հենց որ Էմիլ Բուառակը առաջարկեց այս տերմինը,

as a French term meaning "already seen,"

որ ֆրանսերեն նշանակում է «արդեն տեսած»,

more than 40 theories attempt to explain this phenomenon.

առաջացան այն բացատրող ավելի քան 40 տեսություն:

Still, recent advancements in neuroimaging and cognitive psychology

Սակայն, նեյրովիզուալիզացիայի և ճանաչողական հոգեբանության զարգացումը

narrow down the field of prospects.

նվազեցրեց դրանց քանակը:

Let's walk through three of today's more prevalent theories,

Եկեք քննարկենք այսօր առավել տարածված 3 տեսությունները՝

using the same restaurant setting for each.

օգտագործելով ռեստորանի օրինակը:

First up is dual processing.

Սկսենք երկակի վերարտադրման տեսությունից:

We'll need an action.

Անհրաժեշտ է գործողություն:

Let's go with a waiter dropping a tray of dishes.

Ասենք, մատուցողը ձեռքից գցում է սպասքով սկուտեղը:

As the scene unfolds,

Դեպքերի զարգացմամբ,

your brain's hemispheres process a flurry of information:

ձեր ուղեղի կիսագնդերում տեղեկության խառնաշփոթ է լինում՝

the waiter's flailing arms,

մատուցողի անուշադիր շարժումները,

his cry for help,

նրա օգնության կանչը,

the smell of pasta.

մակարոնի բույրը:

Within milliseconds, this information zips through pathways

Միլիվայրկյանների ընթացքում այս տեղեկությունը անցնում է ուղեղով

and is processed into a single moment.

և դառնում մեկ դեպք:

Most of the time, everything is recorded in-sync.

Շատ դեպքերում այս ամենը միաժամանակ է լինում:

However, this theory asserts

Այնուամենայնիվ, ըստ այս տեսության

that déjà vu occurs when there's a slight delay

դեժավյու է լինում, երբ ազդակներից մեկը

in information from one of these pathways.

մի փոքր ուշ է տեղ հասնում:

The difference in arrival times

Այդ ուշացման պատճառով

causes the brain to interpret the late information

ուղեղը ուշացած տեղեկությունն ընդունում է իբրև

as a separate event.

առանձին մի դեպք:

When it plays over the already-recorded moment,

Երբ այն դրվում է արդեն իսկ «ձայնագրված» իրադարձության վրա,

it feels as if it's happened before

թվում է, թե արդեն տեղի է ունեցել,

because, in a sense, it has.

որովհետև իսկապես այդպես է:

Our next theory deals with a confusion of the past

Հաջորդ տեսությունը վերաբերում է ավելի շատ անցյալին,

rather than a mistake in the present.

քան ներկայում կատարված սխալին:

This is the hologram theory,

Սա հոլոգրամի տեսությունն է,

and we'll use that tablecloth to examine it.

որն էլ կուսումնասիրենք սփռոցի օրինակի վրա:

As you scan its squares,

Զննելով դրա քառակուսիները՝

a distant memory swims up from deep within your brain.

մի հեռավոր հիշողություն եք մտաբերում:

According to the theory,

Այս տեսության համաձայն,

this is because memories are stored

հիշողություններն ուղեղում

in the form of holograms,

պահվում են հոլոգրամի տեսքով,

and in holograms,

և ձեզ միայն մեկ

you only need one fragment to see the whole picture.

հատված է հարկավոր ամբողջ պատկերը տեսնելու համար:

Your brain has identified the tablecloth with one from the past,

Ձեր ուղեղն այն նմանեցնում է անցյալից ծանոթ մի սփռոցի,

maybe from your grandmother's house.

միգուցե ձեր տատիկի տան սփռոցին:

However, instead of remembering that you've seen it at your grandmother's,

Այնուամենայնիվ, որ այն ձեր տատիկի տանն եք տեսել հիշելու փոխարեն,

your brain has summoned up the old memory

ձեր ուղեղն այն հիշել է,

without identifying it.

բայց առանց ապակոդավորելու:

This leaves you stuck with familiarity, but no recollection.

Այսպես ձեզ այն ծանոթ է թվում, բայց չեք հիշում, թե որտեղից:

Although you've never been in this restaurant,

Չնայած որ առաջին անգամն եք այս ռեստորանում,

you've seen that tablecloth but are just failing to identify it.

արդեն տեսել եք այդ սփռոցը, բայց չեք կարողանում հիշել:

Now, look at this fork.

Իսկ այժմ, նայեք պատառաքաղին:

Are you paying attention?

Ուշադի՞ր եք:

Our last theory is divided attention,

Վեջին տեսությունն է «զատված հիշողությունը»,

and it states that déjà vu occurs

և ըստ դրա, դեժավյու է լինում,

when our brain subliminally takes in an environment

երբ մեր ուղեղը ենթագիտակցաբար ընկալում է միջավայրը,

while we're distracted by one particular object.

քանի դեռ կենտրոնացած ենք մի կոնկրետ առարկայի վրա է:

When our attention returns,

Երբ կրկին ուշադիր ենք,

we feel as if we've been here before.

թվում է, թե անցյալում եղել ենք այստեղ:

For example, just now you focused on the fork

Օրինակ, հենց հիմա կենտրոնացած եք պատառաքաղի վրա

and didn't observe the tablecloth or the falling waiter.

և ուշադրություն չեք դարձնում սփռոցի կամ ընկնող ջրի վրա:

Although your brain has been recording everything

Չնայած, որ ուղեղն ամեն բան ֆիքսել է

in your peripheral vision,

կողմնային տեսողությամբ,

it's been doing so below conscious awareness.

դա կատարվել է ենթագիտակցաբար:

When you finally pull yourself away from the fork,

Երբ վերջապես շեղում եք ուշադրությունը պատառաքաղից,

you think you've been here before because you have,

թվում է, թե արդեն եղել եք այստեղ, որովհետև այդպես

you just weren't paying attention.

էլ կա, պարզապես դուք ուշադիր չէիք:

While all three of these theories share the common features of déjà vu,

Այս 3 տեսությունները նման կերպ են բացատրում դեժավյուն,

none of them propose to be the conclusive source

սակայն դրանցից և ոչ մեկը վերջնական պատասխան

of the phenomenon.

չի տալիս երևույթին:

Still, while we wait for researchers and inventers

Բայց քանի դեռ հետազոտողներն ու գիտնականները

to come up with new ways to capture this fleeting moment,

փորձում են գտնել դեժավյուն բացատրելու նոր ուղիներ,

we can study the moment ourselves.

մենք կարող ենք այն ինքներս ուսումնասիրել:

After all, most studies of déjà vu are based on first-hand accounts,

Այս ամենից հետո, երևույթի ուսումնասիրումն իրականացվել է սեփական փորձի վրա,

so why can't one be yours?

ուրեմն ինչու՞ չեք կարող դուք էլ փորձել:

The next time you get déjà vu, take a moment to think about it.

Հաջորդ անգամ, երբ դեժավյու լինի, մի պահ մտածեք դրա մասին:

Have you been distracted?

Արդյո՞ք ձեզ շեղել են:

Is there a familiar object somewhere?

Ծանոթ առարկա տեսնու՞մ եք:

Is your brain just acting slow?

Դանդա՞ղ եք մտածում:

Or is it something else?

Կամ միգուցե պատճառն ա՞յլ բանում է: