What is déjà vu? What is déjà vu? - Michael Molina

Τι είναι η προμνησία; - Μάικλ Μολίνα

Μετάφραση: Stefanos Reppas Επιμέλεια: Chryssa Takahashi

Have you experienced déjà vu?

Έχετε βιώσει προμνησία;

It's that shadowy feeling you get when a situation seems familiar.

Είναι η υποσυνείδητη αίσθηση που έχετε

όταν μία κατάσταση σας φαίνεται γνώριμη.

A scene in a restaurant plays out exactly as you remember.

Η σκηνή σε ένα εστιατόριο αναπαράγεται

ακριβώς καθώς τη θυμάστε.

The world moves like a ballet you've choreographed,

Ο κόσμος κινείται όπως ένα μπαλέτο

το οποίο έχετε χορογραφήσει εσείς

but the sequence can't be based on a past experience

αλλά η ακολουθία δεν μπορεί να βασίζεται σε παρελθοντική εμπειρία

because you've never eaten here before.

επειδή δεν έχετε φάει ποτέ πριν εδώ.

This is the first time you've had clams,

Είναι η πρώτη φορά που τρώτε μύδια,

λοιπόν, τι συμβαίνει εδώ;

so what's going on?

Unfortunately, there isn't one single explanation for déjà vu.

Δυστυχώς δεν υπάρχει μία μοναδική εξήγηση για την προμνησία.

The experience is brief and occurs without notice,

Η εμπειρία είναι σύντομη

και συμβαίνει χωρίς προειδοποίηση,

καθιστώντας σχεδόν αδύνατη

making it nearly impossible for scientists to record and study it.

την καταγραφή της και τη μελέτη της από τους επιστήμονες.

Scientists can't simply sit around and wait for it to happen to them --

Οι επιστήμονες δεν μπορούν απλά να κάθονται

και να περιμένουν να τους συμβεί --

αυτό μπορεί να πάρει χρόνια.

this could take years.

It has no physical manifestations

Δεν υπάρχουν καθόλου φυσικές εκδηλώσεις

and in studies,

και σε μελέτες, περιγράφεται από τα άτομα ελέγχου

it's described by the subject as a sensation or feeling.

ως μία αίσθηση ή συναίσθημα.

Because of this lack of hard evidence,

Λόγω της έλλειψης αδιάσειστων στοιχείων

there's been a surplus of speculation over the years.

έχει υπάρξει μία πληθώρα εικασιών κατά την διάρκεια των χρόνων.

Since Emile Boirac introduced déjà vu

Από τότε που ο Έμιλε Μπόϊρακ παρουσίασε το ντεζαβού - προμνησία

as a French term meaning "already seen,"

ως μία γαλλική έκφραση εννοώντας ήδη ιδωμένο

more than 40 theories attempt to explain this phenomenon.

περισσότερες από 40 θεωρίες προσπάθησαν

να εξηγήσουν το φαινόμενο.

Still, recent advancements in neuroimaging and cognitive psychology

Παρ' όλα αυτά οι πρόσφατες εξελίξεις στην νευροαπεικόνιση

και στη γνωστική ψυχολογία περιορίζουν

narrow down the field of prospects.

το πεδίο των προοπτικών.

Let's walk through three of today's more prevalent theories,

Ας δούμε

τις τρεις πιο διαδεδομένες θεωρίες σήμερα,

using the same restaurant setting for each.

χρησιμοποιώντας το ίδιο περιβάλλον του εστιατορίου για κάθε μία.

First up is dual processing.

Πρώτη είναι η θεωρία της διπλής επεξεργασίας.

We'll need an action.

Θα χρειαστούμε μία ενέργεια.

Let's go with a waiter dropping a tray of dishes.

Ας πάμε μαζί με τον σερβιτόρο που ρίχνει τον δίσκο με τα πιάτα.

As the scene unfolds,

Καθώς η σκηνή εξελίσσεται

your brain's hemispheres process a flurry of information:

τα ημισφαίρια του εγκεφάλου σας επεξεργάζονται

ένα καταιγισμό πληροφοριών:

the waiter's flailing arms,

τα χέρια του σερβιτόρου που χτυπούν,

his cry for help,

την κραυγή για βοήθεια,

the smell of pasta.

την μυρωδιά των ζυμαρικών.

Within milliseconds, this information zips through pathways

Μέσα σε χιλιοστά του δευτερολέπτου

αυτές οι πληροφορίες κινούνται ταχύτατα μέσω μονοπατιών

and is processed into a single moment.

και μετατρέπονται σε μία μοναδική στιγμή.

Most of the time, everything is recorded in-sync.

Τις περισσότερες φορές τα πάντα καταγράφονται συγχρονισμένα.

However, this theory asserts

Ωστόσο αυτή η θεωρία υποστηρίζει

that déjà vu occurs when there's a slight delay

πως η προμνησία συμβαίνει όταν υπάρχει μία μικρή καθυστέρηση

in information from one of these pathways.

στην ενημέρωση σε ένα από αυτά τα μονοπάτια.

The difference in arrival times

Η διαφορά στους χρόνους άφιξης

causes the brain to interpret the late information

αναγκάζει τον εγκέφαλο να ερμηνεύσει την καθυστερημένη πληροφορία

ως ένα ξεχωριστό συμβάν.

as a separate event.

When it plays over the already-recorded moment,

Όταν παίζει πάνω από την ήδη ηχογραφημένη στιγμή

it feels as if it's happened before

υπάρχει η αίσθηση σαν αν έχει ξανασυμβεί

because, in a sense, it has.

επειδή, κατά μία έννοια, έχει.

Our next theory deals with a confusion of the past

Η επόμενή μας θεωρία ασχολείται με μία σύγχυση του παρελθόντος

rather than a mistake in the present.

παρά ένα λάθος στο παρόν.

This is the hologram theory,

Αυτή είναι η θεωρία του ολογράμματος

and we'll use that tablecloth to examine it.

και θα χρησιμοποιήσουμε αυτό το τραπεζομάντιλο για να την εξετάσουμε.

Καθώς σκανάρετε τα τετράγωνα

As you scan its squares,

a distant memory swims up from deep within your brain.

η μακροπρόθεσμη μνήμη ανακαλείται

μέσα από τα βάθη του εγκέφαλού σας.

According to the theory,

Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία

this is because memories are stored

αυτό συμβαίνει επειδή οι αναμνήσεις είναι αποθηκευμένες

in the form of holograms,

σε μία μορφή ολογράμματος

and in holograms,

και στα ολογράμματα

you only need one fragment to see the whole picture.

το μόνο που χρειάζεται είναι ένα κομμάτι

για να δείτε όλη την εικόνα.

Your brain has identified the tablecloth with one from the past,

Ο εγκέφαλός σας έχει αναγνωρίσει το τραπεζομάντιλο

με κάποιο από το παρελθόν,

maybe from your grandmother's house.

πιθανώς από το σπίτι της γιαγιά σας.

Ωστόσο, αντί να θυμόσαστε

However, instead of remembering that you've seen it at your grandmother's,

ότι έχει δει αυτό το μοτίβο στη γιαγιά σας

your brain has summoned up the old memory

το μυαλό σας έχει ανακαλέσει την παλιά μνήμη

without identifying it.

χωρίς την ταύτισή του.

This leaves you stuck with familiarity, but no recollection.

Αυτό σας αφήνει κολλημένους με την οικειότητα

αλλά όχι με την ανάμνηση.

Although you've never been in this restaurant,

Αν και δεν ήσασταν ποτέ σε αυτό το εστιατόριο

you've seen that tablecloth but are just failing to identify it.

έχετε δει αυτό το τραπεζομάντιλο

όμως αμελείτε απλώς να το αναγνωρίσετε.

Now, look at this fork.

Τώρα, κοιτάξτε αυτό το πιρούνι.

Are you paying attention?

Προσέχετε;

Our last theory is divided attention,

Η τελευταία μας θεωρία είναι η απόσπαση της προσοχής,

and it states that déjà vu occurs

και δηλώνει πως η προμνησία συμβαίνει

when our brain subliminally takes in an environment

όταν ο εγκέφαλός μας καταγράφει υποσυνείδητα ένα περιβάλλον

while we're distracted by one particular object.

ενώ είμαστε απορροφημένοι από ένα συγκεκριμένο αντικείμενο.

When our attention returns,

Όταν η προσοχή μας επιστρέφει

we feel as if we've been here before.

νιώθουμε σαν να ήμασταν εδώ από πριν.

For example, just now you focused on the fork

Για παράδειγμα, μόλις τώρα επικεντρωθήκατε στο πιρούνι

and didn't observe the tablecloth or the falling waiter.

και δεν παρατηρήσατε το τραπεζομάντιλο

ή τον σερβιτόρο που πέφτει.

Although your brain has been recording everything

Ωστόσο ο εγκέφαλός σας έχει καταγράψει τα πάντα

in your peripheral vision,

με την περιφερειακή σας όραση,

it's been doing so below conscious awareness.

το έχει ήδη κάνει κάτω από συνειδητή επίγνωση.

When you finally pull yourself away from the fork,

Όταν τελικά απομακρύνετε τον εαυτό σας

μακριά από το πιρούνι

you think you've been here before because you have,

νομίζετε πως έχετε ξαναβρεθεί εδώ

επειδή έχετε ξαναβρεθεί,

you just weren't paying attention.

δεν δίνατε απλά την απαιτούμενη προσοχή.

While all three of these theories share the common features of déjà vu,

Ενώ και οι τρεις από αυτές τις θεωρίες

μοιράζονται τα κοινά χαρακτηριστικά της προμνησίας,

none of them propose to be the conclusive source

καμία από αυτές δεν προτείνεται να είναι η αποκλειστική πηγή

του φαινομένου.

of the phenomenon.

Still, while we wait for researchers and inventers

Παρόλα αυτά, ενώ περιμένουμε τους επιστήμονες και τους εφεύρετες

to come up with new ways to capture this fleeting moment,

να βρουν νέους τρόπους

ώστε να συλλάβουν αυτή την φευγαλέα στιγμή

we can study the moment ourselves.

μπορούμε μόνοι μας να μελετάμε την στιγμή.

After all, most studies of déjà vu are based on first-hand accounts,

Στο κάτω κάτω, οι περισσότερες μελέτες για την προμνησία

βασίζονται σε προσωπικές εμπειρίες,

so why can't one be yours?

έτσι γιατί να μην είναι η δική σας;

The next time you get déjà vu, take a moment to think about it.

Την επόμενη φορά που θα νιώσετε προμνησία,

σταθείτε μία στιγμή και σκεφτείτε το.

Have you been distracted?

Είχε αποσπαστεί η προσοχή σας;

Υπάρχει κάπου κάποιο παρόμοιο αντικείμενο;

Is there a familiar object somewhere?

Απλώς ενεργεί ο εγκέφαλός σας αργά;

Is your brain just acting slow?

Or is it something else?

Ή μήπως είναι κάτι άλλο;