The pharaoh that wouldn't be forgotten - Kate Green

ฟาโรห์โลกไม่ลืม - เคต นาเรฟ (Kate Narev)

Translator: Panaya Hasitabhan Reviewer: Kelwalin Dhanasarnsombut

Three and a half thousand years ago in Egypt,

เมื่อสามพันห้าร้อยปีก่อนในอียิปต์

a noble pharaoh was the victim of a violent attack.

ฟาโรห์ผู้สูงศักดิ์ ตกเป็นเหยื่อของการประทุษร้าย

But the attack was not physical.

แต่นั่นไม่ใช่การทำร้ายร่างกาย

This royal had been dead for 20 years.

กษัตริย์องค์นี้สิ้นพระชนม์ไป 20 ปีแล้ว ก่อนหน้านั้น

The attack was historical,

มันเป็นการทำร้ายประวัติศาสตร์

an act of damnatio memoriae, the damnation of memory.

เป็นการกระทำที่เรียกว่า damnatio memoriae หรือการพิพากษาให้ลบออกจากความทรงจำ

Somebody smashed the pharaoh's statues,

ใครบางคนทุบทำลายอนุสาวรีย์ของฟาโรห์

took a chisel and attempted to erase the pharaoh's name and image from history.

ใช้สิ่วพยายามสกัดลบพระนาม และภาพของฟาโรห์ออกจากประวัติศาสตร์

Who was this pharaoh, and what was behind the attack?

ฟาโรห์องค์นี้คือใคร และสาเหตุของการกระทำนี้คืออะไร

Here's the key:

นี่คือประเด็นสำคัญ

the pharaoh Hatshepsut was a woman.

ฟาโรห์ฮัตเชปซุต (Hatshepsut) เป็นผู้หญิง

In the normal course of things, she should never have been pharaoh.

ตามปกติแล้ว พระนางไม่สมควรได้เป็นฟาโรห์

Although it was legal for a woman to be a monarch,

แม้ว่ากฎหมายจะอนุญาต ให้ผู้หญิงเป็นกษัตริย์ได้ก็ตาม

it disturbed some essential Egyptian beliefs.

แต่มันขัดต่อความเชื่อสำคัญบางอย่าง ของชาวอียิปต์

Firstly, the pharaoh was known as the living embodiment

ประการแรกก็คือ ฟาโรห์ถือเป็นร่างทรง

of the male god Horus.

ของเทพฮอรัสซึ่งเป็นชาย

Secondly, disturbance to the tradition of rule by men

ประการที่สอง การขัดต่อธรรมเนียม การปกครองโดยผู้ชาย

was a serious challenge to Maat,

เป็นการท้าทายอย่างรุนแรงต่อมะอาต (Maat)

a word for "truth," expressing a belief in order and justice,

ที่แปลว่า “ความจริง” ซึ่งแสดงถึงความเชื่อ ในลำดับและยุติธรรม

vital to the Egyptians.

ที่สำคัญต่อชาวอียิปต์

Hatshepsut had perhaps tried to adapt

ฮัตเชปซุตพยายามปรับพระองค์ให้เข้ากับ

to this belief in the link between order and patriarchy through her titles.

ความเชื่อที่โยงระหว่างลำดับ และตำแหน่งผู้ปกครองแบบพ่อปกครองลูก

She took the name Maatkare,

ทรงใช้พระนามว่า มะอาตคาเร (Maatkare)

and sometimes referred to herself

และบางครั้งก็เรียกพระองค์เองว่า

as Hatshepsu, with a masculine word ending.

ฮัตเชปสุ ซึ่งใช้คำลงท้ายแบบชื่อผู้ชาย

But apparently, these efforts didn't convince everyone,

แต่ก็ไม่ใช่ทุกคนที่จะยอมรับได้อย่างสนิทใจ

and perhaps someone erased Hatshepsut's image

และบางคนก็ลบภาพฮัตเชปซุต

so that the world would forget the disturbance to Maat,

เพื่อให้โลกลืมสิ่งที่ขัดต่อมะอาต

and Egypt could be balanced again.

และอียิปต์จะได้กลับสู่สมดุลอีกครั้ง

Hatshepsut, moreover, was not the legitimate heir to the thrown,

นอกจากนี้ ฮัตเชปซุต ยังไม่ใช่ผู้สืบบัลลังก์อย่างชอบธรรม

but a regent, a kind of stand-in co-monarch.

แต่เป็นผู้สำเร็จราชการแทน ในลักษณะตัวแทนร่วมของกษัตริย์

The Egyptian kingship traditionally passed from father to son.

ตามธรรมเนียมตำแหน่งกษัตริย์แห่งอียิปต์ ถูกสืบทอดส่งต่อจากพ่อสู่ลูก

It passed from Thutmose I to his son Thutmose II,

จากธัตโมเซที่หนึ่ง (Thutmose I) ไปสู่พระโอรสธัตโมเซที่สอง

Hatshepsut's husband.

สวามีของฮัตเชปซุต

It should have passed from Thutmose II directly to his son Thutmose III,

และควรสืบทอดต่อไปยังโอรส ของธัตโมเซที่สองซึ่งคือธัตโมเซที่สาม

but Thutmose III was a little boy when his father died.

แต่ธัตโมเซที่สามยังทรงพระเยาว์ เมื่อพระบิดาเสด็จสวรรคต

Hatshepsut, the dead pharaoh's chief wife and widow,

ฮัตเชปซุตในฐานะมเหสีเอกและมเหสีหม้าย ของฟาโรห์ที่สิ้นพระชนม์

stepped in to help as her stepson's regent

เข้ามาช่วยเป็นผู้สำเร็จราชการให้โอรสเลี้ยง

but ended up ruling beside him as a fully fledged pharaoh.

แต่สุดท้ายกลับร่วมปกครอง ในฐานะฟาโรห์อย่างสมบูรณ์

Perhaps Thutmose III was angry about this.

บางทีธัตโมเซที่สามกริ้วโกรธต่อเรื่องนี้

Perhaps he was the one who erased her images.

บางทีพระองค์อาจเป็นผู้ที่ลบภาพ ของพระนางออกไปก็เป็นได้

It's also possible that someone wanted to dishonor Hatshepsut

อาจยังเป็นได้ว่ามีคนต้องการทำให้ ฮัตเชปซุตเสื่อมเกียรติ

because she was a bad pharaoh.

เพราะพระนางเป็นฟาโรห์ที่แย่

But the evidence suggests she was actually pretty good.

แต่หลักฐานบ่งบอกว่า พระนางทรงมีความสามารถทีเดียว

She competently fulfilled the traditional roles of the office.

พระนางทำหน้าที่ตามธรรมเนียม ได้อย่างครบถ้วนสมบูรณ์

She was a great builder.

พระนางเป็นผู้สร้างชั้นเยี่ยม

Her mortuary temple, Djeser-Djeseru,

วิหารสุสานเจเซอร์-เจเซรู (Djeser-Djeseru) ของพระองค์

was an architectural phenomenon at the time

เป็นสุดยอดสถาปัตยกรรมแห่งยุค

and is still admired today.

และยังเป็นที่ชื่นชมตราบเท่าทุกวันนี้

She enhanced the economy of Egypt,

พระนางทรงทะนุบำรุงเศรษฐกิจของอียิปต์

conducting a very successful trade mission to the distant land of Punt.

บริหารกิจกรรมทางการค้าที่ประสบความสำเร็จมาก กับดินแดนพันต์ที่อยู่ไกลโพ้น

She had strong religious connections.

พระนางทรงเลื่อมไสในศาสนาอย่างมาก

She even claimed to be the daughter of the state god, Amun.

ถึงกับมีการกล่าวอ้างว่าพระนางป็นธิดา ของอามุน (Amun) เทพประจำแคว้น

And she had a successful military career, with a Nubian campaign,

และพระนางทรงประสบความสำเร็จทางการทหาร โดยสามารถปราบชาวนูเบียได้

and claims she fought alongside her soldiers in battle.

และกล่าวกันว่าทรงศึกเคียงบ่าเคียงไหล่ เหล่าทหารของพระนาง

Of course, we have to be careful when we assess the success

แต่แน่นอนว่า เราต้องระวังกันสักนิด เมื่อเราประเมินความสำเร็จ

of Hatshepsut's career,

ของฮัตเชปซุต

since most of the evidence was written by Hatshepsut herself.

เนื่องจากหลักฐานส่วนใหญ่ ถูกบันทึกเอาไว้โดยพระนางเอง

She tells her own story in pictures and writing

ฮัตเชปซุตทรงบอกเล่าเรื่องของตัวเอง เป็นภาพและการเขียน

on the walls of her mortuary temple

บนผนังวิหารสุสานของพระองค์

and the red chapel she built for Amun.

และโบสถ์แดงที่ทรงสร้างให้อามุน

So who committed the crimes against Hatshepsut's memory?

แล้วใครกันหนอ ที่ก่อเหตุทำลายความทรงจำเรื่องฮัตเชปซุต

The most popular suspect is her stepson, nephew and co-ruler, Thutmose III.

ผู้ต้องสงสัยก็คือธัตโมเซที่สาม ลูกเลี้ยง ผู้เป็นหลานและผู้ร่วมปกครองของพระนาง

Did he do it out of anger because she stole his throne?

พระองค์ทำไปเพราะโกรธ ที่พระนาง แย่งบัลลังก์ไปอย่างนั้นหรือ

This is unlikely since the damage wasn't done

นั่นไม่น่าจะใช่ เพราะการทำลายนั้นไม่ได้ถูกกระทำ

until 20 years after Hatshepsut died.

จนกระทั่งฮัตเชปซุตสิ้นพระชนม์ไปแล้ว 20 ปี

That's a long time to hang onto anger and then act in a rage.

นั่นเป็นการสุมความโกรธเอาไว้เป็นเวลานาน แล้วค่อยลงมือเพราะความเดือดดาล

Maybe Thutmose III did it to make his own reign look stronger.

บางทีธัตโมเซที่สามอาจทำไป เพื่อให้รัชกาลของพระองค์ดูแข็งแกร่งขึ้น

But it is most likely that he or someone else erased the images

แต่มันเป็นไปได้มากว่า พระองค์หรือคนอื่นลบภาพออกไป

so that people would forget that a woman ever sat on Egypt's throne.

เพื่อคนจะได้ลืมว่ามีเคยมีสตรี ไดนั่งบัลลังก์อียิปต์

This gender anomaly was simply too much of a threat to Maat

เพศของฟาโรห์ที่ต่างจากปกตินั้น เป็นภัยต่อมะอาต

and had to be obliterated from history.

และจะต้องถูกลบให้เลือนหาย ไปจากประวัติศาสตร์

Happily, the ancient censors were not quite thorough enough.

โชคดีที่การเซ็นเซอร์ในสมัยโบราณ ทำได้ไม่หมดจดนัก

Enough evidence survived for us to piece together what happened,

จึงยังหลงเหลือหลักฐานมากพอ ให้เราได้ปะติดปะต่อว่าเกิดอะไรขึ้น

so the story of this unique powerful woman can now be told.

เพื่อที่ตอนนี้เราจะสามารถบอกเล่าเรื่องราว ของสตรีทรงอำนาจที่มีความโดดเด่นผู้นี้ได้