What is dyslexia? - Kelli Sandman-Hurley

Czym jest dysleksja? - Kelli Sandman-Hurley

Tłumaczenie: Sylwia Gliniewicz Korekta: Rysia Wand

Take a moment to read the following.

Spróbujcie to przeczytać.

How was that?

Jak było?

Frustrating?

Irytująco? Wolno?

Slow?

Irytująco? Wolno?

What were those sentences about?

Czego dotyczyły zdania?

They're actually a simulation

To symulacja tego,

of the experience of dyslexia,

jak wygląda dysleksja,

designed to make you decode each word.

w której trzeba odkodować każde słowo.

Those with dyslexia experience that laborious pace

Tego doświadczają dyslektycy,

every time they read.

kiedy czytają.

When most people think of dyslexia,

Uważa się, że dysleksja

they think of seeing letters and words backwards,

to postrzeganie liter i słów od tyłu,

like seeing "b" as "d" and vice versa,

na przykład "b" jak "d" lub odwrotnie.

or they might think people with dyslexia

Wydaje się, że dyslektycy

see "saw" as "was".

widzą "puk" zamiast "kup".

The truth is people with dyslexia

W rzeczywistości

see things the same way as everyone else.

widzą tak samo jak inni.

Dyslexia is caused by a phonological processing problem,

Dysleksja wynika z trudności w przetwarzaniu fonologicznym,

meaning people affected by it

co oznacza trudność

have trouble not with seeing language

nie w postrzeganiu języka,

but with manipulating it.

ale w manipulowaniu nim.

For example, if you heard the word cat

Na przykład, słysząć słowo "kot"

and then someone asked you, "Remove the 'c',"

a potem usuwając "k"

what word would you have left?

jakie słowo pozostaje?

At.

Ot.

This can be difficult for those with dyslexia.

To trudne dla dyslektyków.

Given a word in isolation,

Pojedyńcze słowo,

like fantastic,

jak np. bombowy,

students with dyslexia need to break the word

wymaga podziału na części,

into parts to read it:

aby je przeczytać.

fan,

Bom,

tas,

bo,

tic.

wy.

Time spent decoding makes it hard

Czas na dekodowanie utrudnia

to keep up with peers

dorównanie rówieśnikom

and gain sufficient comprehension.

w nauce.

Spelling words phonetically,

Pisanie słów ze słuchu,

like s-t-i-k

na przykład k-s-z-e-s-ł-o

for stick

zamiast krzesło,

and f-r-e-n-s

czy p-s-z-y-i-a-c-i-e-l-e

for friends

zamiast przyjaciele

is also common.

jest także częste.

These difficulties are more widespread and varied

Dysleksja występuje częściej i jest bardziej zróżnicowana.

than commonly imagined.

niż się powszechnie uważa.

Dyslexia affects up to one in five people.

Występuje u jednej na pięć osób.

It occurs on a continuum.

Ma różne nasilenie.

One person might have mild dyslexia

U jednego ma łagodną formę

while the next person has a profound case of it.

a innego - poważną.

Dyslexia also runs in families.

Dysleksja jest także dziedziczna.

It's common to see one family member

Często jeden członek rodziny

who has trouble spelling

ma trudności w pisaniu,

while another family member

a inny ma trudności w odkodowaniu

has severe difficulty decoding even one syllable words,

nawet jednosylabowych słów,

like catch.

na przykład "las".

The continuum and distribution of dyslexia

Skala i rozpowszechnienie dysleksji

suggests a broader principle to bear in mind

wskazuje na ogólną zasadę,

as we look at how the brains of those with dyslexia

jak mózg dyslektyków

process language.

przetwarza język.

Neurodiversity is the idea

Zgodnie z koncepcją neuroróżnorodności

that because all our brains show differences

nasze mózgi wykazują różnice

in structure and function,

w strukturze i funkcji,

we shouldn't be so quick to label

więc nie należy szufladkować

every deviation from "the norm"

każdego odstępstwa od "normy"

as a pathological disorder

jako patologicznej choroby

or dismiss people living with these variations

albo odrzucać ludzi

as "defective."

jako "niepełnowartościowych".

People with neurobiological variations like dyslexia,

Do grona dyslektyków

including such creative and inventive individuals

należą takie twórcze jednostki

as Picasso,

jak Picasso,

Muhammad Ali,

Muhammad Ali,

Whoopi Goldberg,

Whoopi Goldberg,

Steven Spielberg,

Steven Spielberg,

and Cher,

czy Cher,

clearly have every capacity

którym bez wątpienia

to be brilliant and successful in life.

udało się odnieść w życiu sukces.

So, here's the special way

Wyjątkowy jest sposób

the brains of those with dyslexia work.

pracy mózgu dyslektyków.

The brain is divided into two hemispheres.

Mózg składa się z dwóch półkul.

The left hemisphere is generally in charge of language

Lewa odpowiada za język,

and, ultimately, reading,

i w konsekwencji za czytanie.

while the right typically handles spatial activities.

Prawa odpowiada za orientację w przestrzeni.

fMRI studies have found

Badania fMRI wykazały,

that the brains of those with dyslexia

że mózg dyslektyków

rely more on the right hemisphere and frontal lobe

używa częściej prawej półkuli i płatów czołowych

than the brains of those without it.

niż mózg osób bez dysleksji.

This means, when they read a word,

Przeczytanie słowa

it takes a longer trip through their brain

wymaga dłuższej drogi

and can get delayed in the frontal lobe.

i może utknąć w płacie czołowym.

Because of this neurobiological glitch,

Ten neurobiologiczny problem

they read with more difficulty.

wywołuje trudności w czytaniu.

But those with dyslexia

Jednak dyslektycy

can physically change their brain

mogą to zmienić

and improve their reading

i usprawnić czytanie

with an intensive, multi-sensory intervention

przez podejście polisensoryczne,

that breaks the language down

czyli rozbicie języka na cząstki

and teaches the reader to decode

i naukę odkodowania

based on syllable types and spelling rules.

opartego na rodzaju sylab i zasadach pisowni.

The brains of those with dyslexia

Dyslektyk

begin using the left hemisphere

zaczyna używać lewej półkuli

more efficiently while reading,

w efektywny sposób

and their reading improves.

i czytanie staje się łatwiejsze.

The intervention works

Takie podejście działa

because it locates dyslexia appropriately

ponieważ traktuje dysleksję

as a functional variation in the brain,

jako neuro-różnorodność,

which, naturally, shows all sorts of variations

która pokazuje różnice

from one person to another.

między każdym z nas.

Neurodiversity emphasizes this spectrum

Neuro-różnorodność podkreśla

of brain function in all humans

różnice w funkcjonowaniu mózgu,

and suggests that to better understand the perspectives

pozwalając lepiej zrozumieć

of those around us,

perspektywę innych ludzi.

we should try not only to see the world through their eyes

Trzeba nie tylko spojrzeć na świat oczami innych,

but understand it through their brains.

a też go rozumieć przez ich mózg.