The twins who tricked the Maya gods of death - Ilan Stavans

Tłumaczenie: Natalia Pedras Korekta: Przemysław Kolber

Day after day, the twin brothers, Jun and Wuqub,

Każdego dnia, bracia bliźniacy Jun i Wuqub,

ran back and forth playing ball.

uganiali się za piłką.

One day, their vigorous game disturbed the lords of the underworld,

Pewnego dnia ich żywiołowa gra zaniepokoiła władców podziemi,

who challenged the twins to a match.

którzy wyzwali bliźniaków na pojedynek.

But when the brothers arrived, the lords trapped and killed them,

Ale kiedy bracia przybyli, władcy uwięzili ich i zabili,

hanging Jun’s head from a tree as a trophy.

wieszając głowę Jun na drzewie jako trofeum.

The tree soon sprouted massive fruit,

Drzewo wkrótce wydało wielkie owoce,

which caught the attention of one of the lords’ daughters.

które zwróciły uwagę jednej z córek władcy.

When she reached for it, the skull of Jun spat on her hand

Kiedy sięgnęła, z czaszki Jun spłynęła ciecz na jej rękę

and impregnated her.

powodując zapłodnienie.

Fleeing of her father’s wrath,

Uciekając przed gniewem ojca,

she sought refuge with her mother-in-law and gave birth to twin sons:

schroniła się u swojej teściowej, gdzie urodziła bliźniaków,

Junajpu and Ixb’alanke.

Junajpu i Ixb’alanke.

The second generation of twins discovered their father’s ballgame equipment,

Oboje odkryli sprzęt do gry w piłkę należący do ich ojca,

which their grandmother had hidden, and began to play.

który został ukryty przez ich babcię i zaczęli grać.

Soon enough, the messengers from the underworld

Niedługo, posłańcy z podziemi

arrived to issue another challenge.

przybyli żeby rzucić kolejne wyzwanie.

Knowing what had happened to their fathers,

Wiedząc co spotkało ich ojców,

the twins nevertheless answered the call,

bliźniacy odpowiedzieli na wyzwanie,

trekking through deep caverns

wędrując przez głębokie jaskinie

and across rivers filled with scorpions, blood, and pus,

i rzeki wypełnione skorpionami, krwią i ropą,

until they reached the great city

aż dotarli do wielkiego miasta,

from which the lords of the underworld controlled every aspect of nature

z którego władcy podziemia kontrowali każdy aspekt natury

and caused suffering for humans.

przyczyniając się do cierpienia ludzi.

The twins pressed on, searching for the lords who had challenged them.

Bliźniacy kontynuowali poszukiwania władców, którzy ich wyzwali.

The lords had hidden among statues of themselves to confuse their guests,

Władcy ukryli się wśród posągów żeby zmylić przybyszy,

but the brothers sent a mosquito ahead of them.

ale bracia wypuścili wprost na nich komara.

When it stung the figures, the lords cried out, revealing themselves.

Ukąszając, władcy głośno krzyknęli, ujawniając się.

They forced the twins to spend the night in the House of Darkness.

Zmusili bliźniaków, żeby spędzili noc w “Domu Ciemności”.

They gave them a torch, but warned they must return it unburnt or face death.

Otrzymali pochodnię, uprzedzając, że mają zwrócić jako niewypaloną,

bo inaczej grozi im śmierć.

As the darkness closed in,

Kiedy zapadła ciemność,

the quick-thinking brothers adorned the torch

sprytni bracia ozdobili latarnię czerwonymi piórami i świetlikami

with red macaw feathers and fireflies.

Come morning, the lords were shocked to see the torch lit, but unburnt.

Porankiem władcy byli zszokowani, kiedy zobaczyli palącą się pochodnię,

która nie była wypalona.

They insisted on playing the game with their own ball.

Nalegali na grę ich własną piłką.

The twins agreed, only to find that the lords had hidden a weapon

Bliźniacy zgodzili się, ale potem spostrzegli,

że w środku piłki jest ukryta broń,

inside the ball,

which chased them around the court, trying to kill them.

która goniła ich próbując zabić.

The twins survived that first round,

Bliźniacy przetrwali,

but by now they were sure this would be no ordinary match.

ale teraz byli pewni, że nie będzie to zwyczajny mecz.

They played many more rounds,

Grali wiele kolejnych rund,

and each time the twins scored no better than a tie,

ale nigdy nie uzyskali lepszego wyniku niż remis,

leaving them to face whatever supernatural trial

pozostawiając ich w obliczu różnych nadprzyrodzonych prób,

the lords set for them before picking up the game again.

które władcy przygotowali przed wybraniem kolejnej gry.

They survived the House of Cold by lighting a fire,

Przetrwali “Dom Mrozu” dzięki rozpaleniu ognia,

and the House of Jaguars by feeding bones to the beasts.

i “Dom Jaguarów” dzięki nakarmieniu bestii kośćmi.

But in the House of Bats, a bat bit off Junajpu’s head.

Ale w “Domu Nietoperzy”, nietoperz odgryzł głowę Junajpu.

Certain they now had the advantage,

Pewni, że teraz maja przewagę,

the lords called for another round of the ballgame,

władcy ogłosili kolejną rundę gry w piłkę,

hanging Junajpu’s head over the court.

wieszając głowę Junajpu nad boiskiem.

The quick-thinking Ixb’alanke called the animals to him.

Reagując szybko, Ixb’alanke przywołał do siebie zwierzęta.

A turtle brought him a chilacayote squash,

Żółw przyniósł mu dynię figolistną,

and he carved it into the likeness of a head.

i wyrzeźbił z niej podobiznę głowy.

While the lords chased the ball, he swapped it with the head.

Kiedy władcy gonili za piłką, on zamienił głowę na dynię.

With Junajpu’s head back on his body, the twins played harder than ever.

Z głową Junajpu na karku, bliźniacy grali lepiej niż kiedykolwiek.

Finally, they won the game,

W końcu wygrali mecz,

hitting the hanging squash so it shattered on the ground.

uderzając wiszącą dynię, która rozbiła się o ziemię.

The twins knew their treacherous hosts would not take the loss well.

Bliźniacy wiedzieli, że ich fałszywi gospodarze nie zniosą porażki.

To protect themselves, they enlisted a pair of seers.

Żeby się uchronić, zwerbowali parę wróżbitów.

Sure enough, the lords burned the brothers in an oven,

Tak jak się spodziewali, władcy spalili braci w piecu,

but the seers made sure their remains were thrown in the river,

ale wróżbici dopilnowali, żeby szczątki zostały wrzucone do rzeki,

which restored them to life.

która przywróci ich do życia.

The brothers then came before the lords disguised as two disheveled children

Wkrótce bracia przyszli do władców przebrani za dwoje zaniedbanych dzieci,

and began to dance and perform miracles.

które zaczęły tańczyć i wykonywać sztuczki.

For their final trick, Ixb’alanke pretended to kill Junajpu,

Jako ostatnią sztuczkę, Ixb’alanke udawał, że zabił Junajpu,

then resurrect him.

a potem go wskrzesił.

The lords were so delighted that they demanded the same trick

Władcy byli tak zachwyceni, że zarządzili tej samej sztuczki

be performed on them.

żeby została na nich samych wykonana.

Still in disguise, the brothers were only too happy to oblige,

Wciąż w przebraniu, bracia z wielką chęcią się zgodzili,

and began killing the lords one by one.

i zaczęli zabijać władców po kolei.

As the surviving lords realized who stood before them

Kiedy pozostali władcy zrozumieli kto stoi przed nimi,

and that no resurrection was forthcoming,

i że żadne zmartwychwstanie ich nie czeka,

they begged for mercy, and the twins spoke their curse.

zaczęli błagać o litość, a bliźniacy wypowiedzieli swoją klątwę.

Henceforth, the lords would have no sacrifices

Odtąd, władcy nie będą otrzymywać żadnych ofiar

and no power over the surface world.

i nie będą posiadali żadnej władzy nad światem zewnętrznym.

Their days of terrorizing humans were over.

Ich dni terroru nad ludźmi zostały zakończone.