The secret student resistance to Hitler - Iseult Gillespie

Tłumaczenie: Ola Kamińska Korekta: Agnieszka Fijałkowska

In 1943 Allied aircraft swooped over Nazi Germany,

W 1943 roku alianckie samoloty przeleciały nad nazistowskimi Niemcami,

raining tens of thousands of leaflets on people below.

zasypując ludzi dziesiątkami tysięcy ulotek.

Written by anonymous Germans, the leaflets urged readers to renounce Hitler,

Ulotki autorstwa anonimowych Niemców nawoływały do wyparcia się Hitlera,

to fight furiously for the future— and to never give up hope.

do żywej walki o przyszłość – i do nie tracenia nadziei.

Their call to action rippled through homes and businesses—

Te nawoływania do działania trafiły do domów i firm;

and news of their message even reached concentration camps and prisons.

wieści dotarły nawet do obozów koncentracyjnych i więzień.

It was only after the war had ended that the authors’ identities, stories,

Dopiero po zakończeniu wojny, tożsamość autorów, ich historie

and tragic fate would come to light.

i tragiczny los mogły ujrzeć światło dzienne.

When Hitler seized power 10 years earlier,

Kiedy Hitler sięgnął po władzę 10 lat wcześniej

Hans and Sophie Scholl were teenagers in the town of Forchtenberg.

Hans i Sophie Scholl byli nastolatkami z miasta Forchtenberg.

At that time, fear, propaganda, and surveillance

To był czas strachu, propagandy oraz inwigilacji.

kept all aspects of life for the Scholl family and millions of other Germans

Wszystkie aspekty życia rodziny Scholl i milionów innych Niemców pozostawały

under Nazi control.

pod kontrolą nazistów.

The government specifically targeted young people,

Rząd szczególnie obrał za cel młodych ludzi,

setting up institutions to regulate their behavior and police their thoughts.

stwarzając instytucje, które regulowały ich zachowania i kontrolowały myśli.

As teenagers, Hans was a member of the Hitler Youth

Jako nastolatek, Hans był członkiem Hitlerjugend,

and Sophie joined The League of German Girls.

a Sophie dołączyła do Związku Niemieckich Dziewcząt.

Hans rose through the ranks

Hans zdobywał kolejne stopnie,

and oversaw the training and indoctrination of other young people.

nadzorował szkolenia i indoktrynację kolejnych pokoleń.

In 1936, he was chosen to carry the flag at a national rally.

W 1936 roku Hansa wybrano do niesienia flagi podczas wiecu NSDAP.

But when he witnessed the zeal of Nazi rhetoric,

Lecz kiedy zobaczył gorliwość nazistowskiej retoryki,

he began to question it for the first time.

po raz pierwszy zaczął ją kwestionować.

Meanwhile, Sophie was also starting to doubt the information she was being fed.

W tym samym czasie Sophie też zaczynała wątpić w otrzymywane informacje.

Their parents Robert and Magdalena,

Ich rodzice, Robert i Magdalena,

who had feared they were losing their children to Nazi ideology,

którzy bali się, że tracą swoje dzieci na rzecz ideologii nazistów,

encouraged these misgivings.

wspierali ich brak zaufania.

At home, Robert and Magdalena listened to foreign radio stations

W domu Robert i Magdalena słuchali zagranicznych radiostacji,

that the government first discouraged and later banned.

do czego początkowo zniechęcał rząd, a później zakazał.

While the government churned out national broadcasts which denied Nazi atrocities,

Podczas gdy rząd rozpowszechniał audycje, które zaprzeczały jego okropnościom,

the Scholls learned shocking truths.

rodzina Schollów poznawała szokującą prawdę.

And yet, they were still subject to the rules of life in Hitler’s Germany.

Wciąż jednak pozostawiali podmiotem zasad obowiązujących w hitlerowskich Niemczech.

After the outbreak of war,

Po wybuchu wojny,

Sophie reluctantly worked for the national effort,

Sophie niechętnie pracowała na rzecz dobra narodowego,

and Hans had to take on army duties while attending medical school in Munich.

a Hans wykonywał obowiązki wojskowe, studiując medycynę w Monachium.

That was where Hans met Christoph Probst, Willi Graf and Alexander Schmorell.

Tam Hans poznał Christopha Probsta, Williego Grafa i Alexandra Schmorella.

Day by day, each grew more sickened by Nazi ideology.

Z każdym dniem rosła ich niechęć względem nazistowskiej ideologii.

They longed to share their views.

Pragnęli podzielić się swoimi odczuciami.

But how could they spread them, when it was impossible to know who to trust?

Ale jak to zrobić, skoro nie wiadomo było, komu można zaufać?

And so, the friends decided to rebel anonymously.

Mimo wszystko, grupa przyjaciół postanowiła się sprzeciwić anonimowo.

They pooled their money and bought printing materials.

Razem zrzucili się na materiały do drukowania.

An acquaintance let them use a cellar under his studio.

Znajomy pozwolił im skorzystać z piwnicy pod jego studiem.

In secret, they began drafting their message.

W tajemnicy przygotowywali swoją wiadomość.

In June 1942, mysterious anti-Nazi leaflets began appearing all over Munich.

W czerwcu 1942 roku, w Monachium pojawiły się tajemnicze antynazistowskie ulotki.

They were signed: the White Rose.

Widniał na nich podpis "Biała Róża".

The first leaflet denounced Hitler

Pierwsze ulotki potępiały Hitlera

and called for Germans to sabotage the war effort:

i wzywały Niemców do sabotażu sukcesów wojennych.

“Adopt passive resistance…

"Przyjmijcie postawę biernego oporu...

block the functioning of this atheistic war machine before it is too late,

zablokujcie działanie tej ateistycznej wojennej maszyny nim będzie za późno,

before the last city is a heap of rubble…

zanim ostatnie miasto będzie stertą gruzu...

before the last youth of our nation bleeds to death...

zanim nasza młodzież się wykrwawi...

Don’t forget that each people gets the government it deserves!”

Nie zapomnijcie, że każdy naród ma taki rząd, na jaki zasługuje!"

At a time when a sarcastic remark could constitute treason,

W czasie gdy sarkastyczna uwaga mogła oznaczać zdradę kraju,

this language was unprecedented.

taki język uchodził za niespotykany.

It was written mostly by Hans Scholl.

Jego twórcą w znacznej mierze był Hans Scholl.

In 1942, Sophie came to Munich knowing nothing of her brother’s activities.

W 1942 roku Sophie przybyła do Monachium, nie wiedząc nic o działalności brata.

She soon encountered the leaflets at school.

Chwilę potem natknęła się na te ulotki w szkole.

But it was not until she discovered evidence in Han’s room

Dopiero gdy odkryła poszlaki w pokoju swojego brata,

that she realized who’d written them.

zrozumiała, kto był ich autorem.

Her shock soon gave way to resolve: she wanted in.

Jej szok wkrótce ustąpił determinacji, też chciała w tym działać.

For both siblings, it was time to escalate the fury that had been brewing for years.

Dla rodzeństwa nadszedł czas eskalacji wściekłości trwającej od lat.

From June 1942 to February 1943, the group worked feverishly.

Od czerwca 1942 do lutego 1943 grupa pracowała gorączkowo.

While the Gestapo searched for leads,

Podczas gdy gestapo szukało tropu,

the White Rose were constantly on guard.

Biała Róża ciągle miała się na baczności.

The war raged on. Regulations tightened, and Munich suffered air raids.

Wojna szalała: zaostrzono regulacje, a Monachium cierpiało z powodu nalotów.

But the White Rose ventured deeper into conspiracy.

Członkowie Białej Róży odważyli się na dalsze działania konspiracyjne.

They graffitied buildings and braved trains swarming with Gestapo.

Tworzyli graffiti na budynkach, jeździli pociągami, w których roiło się od gestapo.

In the winter of 1942,

Zimą 1942 roku

Hans made a treacherous journey to the Czechoslovakian border

Hans udał się w niebezpieczną podróż na czechosłowacką granicę,

to meet anti-Nazi rebels.

na spotkanie z antynazistowskimi rebeliantami.

On February 18, 1943,

18 lutego 1943 roku

Sophie and Hans brought a suitcase of leaflets to their university.

Sophie i Hans przynieśli na uniwersytet walizkę pełną ulotek.

A custodian noticed what they were doing and reported them to the Gestapo.

Dozorca spostrzegł, co chcieli zrobić i zgłosił ten fakt do Gestapo.

Both calmly denied any involvement—

Oboje zaprzeczyli jakiemukolwiek zaangażowaniu,

until the police gathered all the leaflets and placed them back in the empty case,

dopóki policja nie zebrała wszystkich ulotek i włożyła z powrotem do walizki,

where they fit perfectly.

gdzie pasowały idealnie.

When Hans and Sophie confessed,

Po tym jak Hans i Sophie się przyznali,

they were immediately led to court and sentenced to death by guillotine.

natychmiast postawiono ich przed sądem i skazano na śmierć przez ścięcie.

Despite a grueling interrogation, the two refused to betray their co-conspirators.

Mimo wyczerpujących przesłuchań, żadne nie wyjawiło innych konspiratorów.

Before her execution, Sophie declared her fury at the state of her country.

Tuż przed egzekucją, Sopie wyraziła wściekłość względem swojego kraju,

But she also spoke to a more hopeful future:

ale wyraziła też nadzieję na lepszą przyszłość:

“How can we expect righteousness to prevail when there is hardly anyone

"Jak można oczekiwać sprawiedliwości, skoro nie ma nikogo,

willing to give himself up individually to a righteous cause?

kto sam chciałby się poświęcić dla sprawiedliwego celu?

Such a fine, sunny day, and I have to go,

Taki ładny, słoneczny dzień, a ja muszę już odejść,

but what does my death matter, if through us,

ale co znaczy moja śmierć, jeśli dzięki nam

thousands of people are awakened and stirred to action?”

tysiące ludzi się ocknęło i są gotowi do działania?"