How to get a word added to the dictionary - Ilan Stavans

Tłumaczenie: Paulina Kaniewska Korekta: Ola Królikowska

“Dictionary:” noun, “a malevolent literary device

“Słownik”: rzeczownik, ’szkodliwe narzędzie lingwistyczne

for cramping the growth of a language and making it hard and inelastic.”

służące do hamowania rozwoju i giętkości języka’.

“Lexicographer:” noun, “a writer of dictionaries; a harmless drudge.”

“Leksykograf”: rzeczownik, ‘osoba pisząca słowniki; niegroźny gryzipiórek’.

While the concept of a dictionary dates back to ancient civilizations,

Chociaż idea słownika była znana już w starożytności,

the first English dictionary was published by Robert Cawdrey in 1604.

pierwszy słownik języka angielskiego

został opublikowany w 1604 roku przez Roberta Cawdreya.

In the centuries that followed,

W kolejnych stuleciach

many more dictionaries were written by individual authors

powstało wiele słowników, których autorzy decydowali,

who chose what to include or exclude.

co w nich zawrzeć, a co pominąć.

They not only defined words, they openly showcased their creators’ opinions—

Słowniki te nie tyle definiowały słowa, co prezentowały opinie swoich twórców,

like Ambrose Bierce’s definition of “dictionary”

jak w definicji słowa “słownik” opracowanej przez Ambrose’a Bierce’a

and Samuel Johnson’s definition of “lexicographer.”

czy w definicji słowa “leksykograf” autorstwa Samuela Johnsona.

After their authors deaths, many of these dictionaries quickly became outdated.

Po śmierci twórców większość słowników szybko traciła na aktualności,

But one 19th century dictionary had a different fate.

jednak pewnemu XIX-wiecznemu słownikowi przypadł w udziale inny los.

In 1828, American lawyer and author Noah Webster published

W 1828 roku amerykański prawnik i pisarz Noah Webster opublikował

“An American Dictionary of the English Language” with a lofty goal:

“Amerykański słownik języka angielskiego”.

Cel był wzniosły.

to give the United States its own version of the English language.

Dać USA własną odmianę języka angielskiego.

He believed that as a new nation,

Wierzył, że jako nowo powstały naród

the United States needed its own distinct version of English

Amerykanie potrzebują odrębnego języka,

to assert its independence from Britain.

który podkreśli ich niepodległość od Wielkiej Brytanii.

In his dictionary, Webster sought to describe and officialize

W słowniku Webster starał się oddać i usankcjonować to,

the way Americans spoke.

jak mówią Amerykanie.

Most dictionaries in Webster’s time were prescriptive:

Większość słowników w tym czasie miała charakter preskryptywny.

they dictated how words should be used,

Narzucały one sposób, w jaki powinno się używać słów,

rather than documenting the way people actually used language in daily life.

zamiast odnotowywać, jak ludzie posługują się językiem na co dzień.

When Webster broke this convention and included slang words in his dictionary,

Kiedy Webster zerwał z przyjętą konwencją i zawarł w swoim słowniku elementy slangu,

critics accused him of polluting the English language.

krytycy oskarżyli go o zaśmiecanie angielszczyzny.

But he argued that these words captured local variations of language—

On twierdził jednak, że słowa slangowe oddają lokalny koloryt języka,

a vital part of what made American English unique.

jego ważną część, która czyni amerykański angielski wyjątkowym.

He also believed spelling rules were unnecessarily complex,

Uważał też, że zasady ortografii są przesadnie skomplikowane

and that we should write the way we speak as much as possible.

i że powinniśmy pisać podobnie do tego, jak mówimy.

Still, Webster’s own opinions influenced the words he included

Webster kierował się własnym widzimisię, decydując, jakie słowa uwzględnić

and the way he defined them.

i jak je zdefiniować.

He excluded slang words from Black communities

Nie czerpał ze slangu afroamerykańskiego,

because he didn’t consider them proper.

bo uważał go za niecenzuralny.

And when he defined “woman,”

Definiując “kobietę“,

he added that “women are soft, mild, pitiful, and flexible.”

dodał od siebie: “Kobiety są delikatne, łagodne, współczujące i uległe”.

By the time of his death, Noah Webster was a household name.

Jeszcze za jego życia nazwisko Webster stało się powszechnie znane.

Seeing a lucrative business opportunity,

Przeczuwając szansę na lukratywny interes,

brothers George and Charles Merriam bought the rights to Webster’s Dictionary.

bracia George i Charles Merriam zakupili prawa do słownika Webstera.

Together with Webster’s son-in-law, the Merriams made a new, revised edition.

Razem z zięciem autora Merriamowie stworzyli nowe, poprawione wydanie.

It was the beginning of the Merriam-Webster Dictionary.

Tak powstał słownik “Merriam-Webster Dictionary”.

Today, the Merriam-Webster Dictionary begins to address

Współcześnie twórcy słownika próbują złagodzić

a contradiction in Webster’s goal:

sprzeczne dążenia Webstera,

he wanted to represent an entire nation,

który chciał reprezentować cały naród,

but he based his work on just one person’s opinion: his own.

ale w swojej pracy opierał się na perspektywie jednej, własnej osoby.

Since Webster’s death, each new edition of the dictionary has been curated

Od śmierci Webstera każde nowe wydanie słownika powstaje przy udziale

by a group of language experts rather than by a single authority.

grupy lingwistów i nie jest dziełem jednego autorytetu językowego.

The current criteria for including a word in the dictionary

Obecnie kryterium decydującym, czy uwzględnić słowo w słowniku,

are that it has “widespread, sustained, and meaningful use.”

jest jego “rozpowszechnione, utrzymujące się i sensowne użycie”.

This clearly includes profanities,

Uwzględniane są zarówno wulgaryzmy,

which were sometimes excluded from dictionaries in the past.

dla których w przeszłości nie było miejsca w słownikach,

Racial slurs also meet the criteria for inclusion,

jak i rasistowskie obelgi,

but some argue that including them might legitimize them.

choć według niektórych legitymizuje to ich użycie.

Dictionaries don’t just add new words—

Słownik jest poszerzany nie tylko o nowe słowa,

they also redefine old words to reflect changing attitudes and usage.

ale też o nowe definicje starych, co oddaje zmianę postaw i nowe użycia.

One 1736 dictionary defined “wife” as “a married woman whose will,

W pewnym słowniku z 1736 roku “żonę” zdefiniowano jako “zamężną kobietę,

in the judgment of the law, is subject to the will of her husband:

której wola w świetle prawa podlega woli męża,

for which reason a wife is said to have no will.”

z którego to powodu uważa się, że żona nie posiada własnej woli”.

Today, “wife” is defined simply as “a female partner in a marriage.”

Obecnie “żonę” definiuje się jako “partnerkę w małżeństwie”.

In 2019, Merriam-Webster’s word of the year was “they.”

W 2019 roku “Merriam-Webster’s Dictionary” słowem roku ogłosił “they”, czyli “oni”.

The word has been in regular use for centuries,

Przez setki lat to słowo znajdowało się w powszechnym użyciu,

but has only recently gained a new recognized meaning,

ale ostatnio zyskało nowe znaczenie,

as a pronoun for one person whose gender identity is nonbinary.

zaimek określający osobę identyfikującą się jako niebinarna.

The question of which words belong in the dictionary impacts all of us—

To, jakie słowa pojawiają się w słowniku, ma wpływ na nas wszystkich.

when our words and definitions are represented, they’re affirmed;

Kiedy słowa, których używamy, są uwzględniane, zyskują potwierdzenie.

Jeśli jest inaczej, umniejszane jest zarówno ich znaczenie, jak i nasze.

if not, they— and we— are minimized.

Today, lexicographers have expanded word sourcing

Współcześnie leksykografowie pozyskują słowa do słowników,

to include the dictionary’s users: tracking which words are most searched,

biorąc pod uwagę użytkowników.

Śledzą, jakie słowa są najczęściej wyszukiwane,

and adding them to the dictionary.

i dodają je do słowników.

So, who decides what’s in the dictionary?

Kto decyduje, co trafia do słownika?

More than ever before the answer is: we do.

Po raz pierwszy w historii odpowiedź brzmi: “my wszyscy”.

All of us shape language every day.

Kształtujemy język każdego dnia.

When we collectively embrace one word or redefine another,

Kiedy jako zbiorowość zaczynamy używać jakiegoś słowa lub przedefiniowujemy inne,

eventually, those words and meanings are reflected in our dictionaries.

nowe słowa i nowe znaczenia trafiają do naszych słowników.