Why is meningitis so dangerous? - Melvin Sanicas

Tłumaczenie: Agnieszka Fijałkowska Korekta: Marta Grochowalska

In 1987, tens of thousands of people

W 1987 roku dziesiątki tysięcy osób zebrały się

gathered in Saudi Arabia for the annual Hajj pilgrimage.

w Arabii Saudyjskiej na coroczną pielgrzymkę Hadżdż.

But what started out as a celebration led to a health crisis:

Zaczęła się uroczyście, ale zakończyła kryzysem zdrowotnym.

just a few days after the pilgrimage,

Zaledwie kilka dni po pielgrzymce

more than 2,000 cases of meningitis broke out

odnotowano ponad dwa tysiące przypadków zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych

spreading across Saudi Arabia and the rest of the world.

w Arabii Saudyjskiej i na świecie.

The outbreak was so fierce

Wybuch epidemii był tak gwałtowny,

that it was believed to have sparked a wave of deadly meningitis epidemics

że uznano go za początek fali zachorowań na śmiertelne zapalenie opon mózgowych,

that ultimately infected tens of thousands of people worldwide.

które dotknęło dziesiątki tysięcy ludzi na całym świecie.

Meningitis is the inflammation of the meninges,

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych obejmuje trzy opony

three tissue layers responsible for protecting the brain and spinal cord.

odpowiedzialne za ochronę mózgu i rdzenia kręgowego.

What makes meningitis so dangerous compared to other diseases

Choroba ta jest tak niebezpieczna w porównaniu z innymi,

is the sheer speed with which it invades a person’s body.

ponieważ rozwija się w zastraszającym tempie.

In the worst cases, it causes death within a day.

W najgorszych przypadkach powoduje śmierć w ciągu jednego dnia.

Fortunately, that’s rare for patients who receive early medical treatment.

Na szczęście jest to rzadkie u pacjentów, którzy szybko rozpoczną leczenie.

The disease primarily comes in three forms:

Choroba występuje w trzech postaciach:

fungal, viral, and bacterial-- the last being the most deadly by far,

grzybiczej, wirusowej i bakteryjnej.

Ostatnia najczęściej kończy się śmiercią

and what we’ll focus on.

i na niej się skupimy.

People usually contract bacterial meningitis by breathing in

Ludzie mogą zetknąć się z bakteriami, wdychając drobne cząstki

tiny particles of mucus and saliva that spray into the air

śluzu i śliny rozpylane w powietrzu,

when an infected person sneezes or coughs.

gdy zainfekowana osoba kicha lub kaszle.

It can also be transmitted through kissing,

Można się zarazić przez pocałunek,

or sharing cigarettes, toothbrushes or utensils.

wypalenie wspólnego papierosa,

pożyczenie szczoteczki czy sztućców.

Some people can be infected and carry the disease

Niektórzy mogą zostać zainfekowani i być nosicielami, nie mając objawów,

without showing symptoms or getting sick,

co sprzyja szybkiemu zarażaniu innych.

which helps the disease spread quickly to others.

Once the bacteria enter the nose, mouth, and throat,

Gdy bakterie dostaną się do nosa, ust i gardła,

they cross the surrounding membranes and enter the bloodstream.

przenikają przez błony śluzowe i dostają się do krwiobiegu.

From there, bacteria have rapid access to the body’s tissues

Stamtąd szybko trafiają do tkanek ciała,

--including a membrane called the blood-brain barrier.

włączając w to błonę nazywaną barierą krew-mózg.

This is made of a tight mesh of cells which separate blood vessels from the brain,

Zbudowana jest ze ściśle złączonych komórek

oddzielających naczynia krwionośne od mózgu,

and block everything except for a specific set of particles,

które blokują wszystko poza wybranymi cząsteczkami,

including water molecules and some gases.

w tym wodą i niektórymi gazami.

But in ways that scientists are still trying to understand,

Jednak w sposób, który naukowcy wciąż próbują zrozumieć,

meningitis bacteria can trick the barrier into letting them through.

bakteriom udaje się obejść tę barierę i dostać do mózgu.

Inside the brain, the bacteria swiftly infect the meninges.

Tam bakterie szybko infekują opony mózgowo-rdzeniowe.

This triggers inflammation as the body’s immune response kicks into overdrive,

To wywołuje stan zapalny i układ odpornościowy zaczyna się bronić.

bringing on fever and intense headaches.

Towarzyszy mu gorączka i silne bóle głowy.

As swelling in the meninges worsens, the neck begins to stiffen.

W miarę postępowania obrzęku sztywnieje szyja.

Swelling in the brain disrupts its normal function--

Obrzęk mózgu zakłóca jego funkcjonowanie,

causing symptoms like hearing loss and extreme light sensitivity.

czego objawami są utrata słuchu i nadwrażliwość na światło.

As pressure increases in the cranium, it may also make the person confused--

Wzrost ciśnienia w czaszce może powodować dezorientację,

one of the hallmarks of the disease.

co jest dla tej choroby cechą charakterystyczną.

A few hours in, the rapidly multiplying bacteria start to release toxins,

Po kilku godzinach gwałtownie mnożące się bakterie zaczynają uwalniać toksyny,

leading to septicemia, also known as blood poisoning.

co prowadzi do posocznicy, czyli zatrucia krwi.

This breaks down blood vessels,

Z rozerwanych naczyń krwionośnych wycieka krew,

letting blood seep out and form what starts out looking like a rash,

co na początku wygląda jak wysypka,

and evolves into big discoloured blots beneath the skin.

która później przekształca się w wielkie plamy pod skórą.

At the same time, these toxins burn through oxygen in the blood,

W tym samym czasie toksyny przepalają tlen we krwi,

reducing the amount that gets to major organs like the lungs and kidneys.

zmniejszając jego ilość transportowaną do kluczowych narządów, jak płuca i nerki.

That increases the chance of organ shut down

Zwiększa to ryzyko wystąpienia niewydolności narządów

--and alongside spreading septicemia, threatens death.

i rozprzestrzenienia się posocznicy, co grozi śmiercią.

That all sounds scary, but doctors are so good at treating meningitis

To wszystko brzmi przerażająco, ale lekarze skutecznie leczą tę chorobę,

that a visit to the hospital can drastically reduce an adult’s risk of dying from it.

więc wizyta w szpitalu zdecydowanie obniża ryzyko śmierci u dorosłych.

The longer it’s left untreated, though,

Im dłużej pozostaje nieleczona,

the more likely it will lead to lasting damage.

tym większe ryzyko trwałych uszkodzeń.

If declining oxygen levels cause cell death in extreme parts of the body

Niski poziom tlenu we krwi powoduje obumieranie komórek:

--like fingers, toes, arms and legs-- the risk of amputation goes up.

w palcach u rąk i nóg, a nawet w całych kończynach,

co może skończyć się amputacją.

And if bacterial toxins accumulate in the brain and trigger cell death,

Jeśli toksyny bakteryjne nagromadzą się w mózgu i spowodują śmierć komórek,

meningitis could also cause long-term brain damage and memory loss.

choroba ta może trwale uszkodzić mózg i pamięć.

So fast treatment, or better yet, prevention, is critical.

Szybkie leczenie, a jeszcze lepiej zapobieganie, są kluczowe.

That's why most countries have vaccines that defend against the disease

Właśnie dlatego większość krajów ma szczepionki przeciwko tej chorobie,

in its deadliest forms.

w jej najniebezpieczniejszych formach.

Those are usually given to the people who are most at risk--like young children,

Podaje się je osobom najbardziej zagrożonym, na przykład dzieciom,

people with weak immune systems, or people who gather in large groups

osobom z obniżoną odpornością lub przebywającym w dużych grupach,

where an outbreak of meningitis could potentially happen.

w których choroba może się pojawić.

In addition to those gatherings,

Zaraz obok takich zgromadzeń, zapalenie opon mózgowych

meningitis is most common in a region called the meningitis belt

jest powszechne w regionie zwanym pasem zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych,

that stretches across Africa, though cases do happen all over the world.

który rozciąga się na terenie Afryki, chociaż zachorować można na całym świecie.

If you’re concerned that you or someone you know may have meningitis,

Jeśli jest obawa, że ty lub ktoś, kogo znasz, może mieć tę chorobę,

get to the doctor as soon as possible;

należy jak najszybciej pójść do lekarza,

quick action could save your life.

bo wczesne działanie może uratować życie.