How does anesthesia work? - Steven Zheng

Tłumaczenie: Grazyna Rog Korekta: Marta Konieczna

If you've had surgery,

Jeśli miałeś kiedyś operację,

you might remember starting to count backwards from ten,

być może pamiętasz, że liczyłeś do tyłu: dziesięć,

nine,

dziewięć,

eight,

osiem,

and then waking up with the surgery already over before you even got to five.

a potem budziłeś się już po operacji zanim zdołałeś dojść do pięciu.

And it might seem like you were asleep, but you weren't.

Mogło ci się wydawać, że spałeś, lecz tak nie było.

You were under anesthesia,

Byłeś pod znieczuleniem,

which is much more complicated.

które jest bardziej skomplikowane.

You were unconscious,

Byłeś nieprzytomny,

but you also couldn't move,

nie mogłeś się też ruszać,

form memories,

tworzyć wspomnień

or, hopefully, feel pain.

lub, miejmy nadzieję, odczuwać bólu.

Without being able to block all those processes at once,

Nie mogąc zablokować tych wszystkich procesów naraz,

many surgeries would be way too traumatic to perform.

operacje byłyby zbyt traumatyczne, by je przeprowadzić.

Ancient medical texts from Egypt, Asia and the Middle East

Starożytne teksty medyczne z Egiptu, Azji i Bliskiego Wschodu

all describe early anesthetics

opisują wczesną anestezję

containing things like opium poppy,

przy użyciu opium z maku,

mandrake fruit,

mandragory

and alcohol.

i alkoholu.

Today, anesthesiologists often combine

Dzisiaj anestezjologowie często łączą składniki

regional, inhalational and intravenous agents

miejscowego, inhalacyjnego i dożylnego znieczulenia,

to get the right balance for a surgery.

by uzyskać właściwe proporcje do operacji.

Regional anesthesia blocks pain signals from a specific part of the body

Miejscowe znieczulenie blokuje ból ze specyficznych części ciała,

from getting to the brain.

aby nie dostały się do mózgu.

Pain and other messages travel through the nervous system as electrical impulses.

Ból i inne sygnały podróżują przez system nerwowy jako impulsy elektryczne.

Regional anesthetics work by setting up an electrical barricade.

Znieczulenie miejscowe działa na zasadzie elektrycznej barykady.

They bind to the proteins in neurons' cell membranes

W membranach komórek neuronowych łączy się z białkami,

that let charged particles in and out,

powodując ruch cząsteczek do wewnątrz i na zewnątrz,

and lock out positively charged particles.

blokując pozytywnie naładowane cząsteczki.

One compound that does this is cocaine,

Tak działa na przykład kokaina,

whose painkilling effects were discovered by accident

której właściwości przeciwbólowe odkryto przez przypadek,

when an ophthalmology intern got some on his tongue.

gdy pewnemu okuliście dostało się jej trochę na język.

It's still occasionally used as an anesthetic,

Jest wciąż w okazjonalnym użyciu jako środek anestezjologiczny.

but many of the more common regional anesthetics

Wiele powszechnych rodzajów anestezji

have a similar chemical structure and work the same way.

ma podobną budowę chemiczną i działa w ten sam sposób.

But for major surgeries where you need to be unconscious,

Ale do operacji ogólnych, gdzie musisz być nieprzytomny,

you'll want something that acts on the entire nervous system,

potrzebujesz czegoś, co działa na cały system nerwowy,

including the brain.

włącznie z mózgiem.

That's what inhalational anesthetics do.

Tak działa znieczulenie inhalacyjne.

In Western medicine, diethyl ether was the first common one.

W medycynie zachodniej pierwszym takim typem był eter dietylowy.

It was best known as a recreational drug

Był znany jako narkotyk rekreacyjny,

until doctors started to realize that people sometimes didn't notice

dopóki lekarze nie odkryli, że ludzie czasem nie zauważają ran,

injuries they received under the influence.

które odnieśli, będąc pod jego wpływem.

In the 1840s, they started sedating patients with ether

W latach czterdziestych XIX wieku zaczęto usypiać pacjentów eterem

during dental extractions and surgeries.

podczas operacji i usuwania zębów.

Nitrous oxide became popular in the decades that followed

W kolejnych dekadach popularny stał się tlenek azotu

and is still used today.

i jest w ciągłym użyciu do dzisiaj,

although ether derivatives, like sevoflurane, are more common.

mimo że powszechniejsze są pochodne eteru, takie jak sewofluran.

Inhalational anesthesia is usually supplemented with intravenous anesthesia,

Anestezja inhalacyjna jest zwykle wspomagana znieczuleniem dożylnym,

which was developed in the 1870s.

rozwiniętym w latach 70. XIX wieku.

Common intravenous agents include sedatives, like propofol,

Powszechne w użyciu środki dożylne zawierają środki usypiające,

which induce unconsciousness,

jak propofol wywołujący śpiączkę,

and opioids, like fentanyl, which reduce pain.

i opiaty, jak fentanyl, zmniejszające ból.

These general anesthetics also seem to work

Takie znieczulenie ogólne wydaje się oddziaływać też

by affecting electrical signals in the nervous system.

na sygnały elektryczne w systemie nerwowym.

Normally, the brain's electrical signals are a chaotic chorus

Zwykle elektro-sygnały są chaotyczne,

as different parts of the brain communicate with each other.

jako że różne części mózgu komunikują się wzajemnie.

That connectivity keeps you awake and aware.

Ta komunikacja tworzy twoją świadomość.

But as someone becomes anesthetized,

Ale gdy ktoś jest pod znieczuleniem,

those signals become calmer and more organized,

sygnały stają się spokojniejsze i bardziej zorganizowane,

suggesting that different parts of the brain

co sugeruje, że różne partie mózgu

aren't talking to each other anymore.

przestają się ze sobą komunikować.

There's a lot we still don't know about exactly how this happens.

Wciąż mało wiemy o tym, jak dokładnie to przebiega.

Several common anesthetics bind to the GABA-A receptor in the brain's neurons.

Wiele substancji łączy się z receptorem GABA-A w neuronach.

They hold the gateway open,

To one trzymają otwartą bramę,

letting negatively charged particles flow into the cell.

pozwalając negatywnie naładowanym cząsteczkom przenikać do komórki.

Negative charge builds up and acts like a log jam,

Negatywny ładunek akumuluje się,

keeping the neuron from transmitting electrical signals.

powstrzymując transmisję sygnałow elektrycznych neuronu.

The nervous system has lots of these gated channels,

System nerwowy posiada wiele takich zakończonych bramą tunelów,

controlling pathways for movement,

kontrolujących ścieżki ruchu,

memory,

pamięci,

and consciousness.

i świadomości.

Most anesthetics probably act on more than one,

Większość prawdopodobnie działa na więcej niż jeden tunel

and they don't act on just the nervous system.

i nie oddziałuje tylko na system nerwowy.

Many anesthetics also affect the heart,

Wiele rodzajów anestezji działa też na serce,

lungs,

płuca,

and other vital organs.

i inne główne organy.

Just like early anesthetics,

Tak jak wczesne anestezje,

which included familiar poisons like hemlock and aconite,

które zawierały trucizny, takie jak cykuta czy tojad,

modern drugs can have serious side effects.

współczesne leki mogą mieć poważne efekty uboczne.

So an anesthesiologist has to mix just the right balance of drugs

Tak więc anestezjolog musi zmieszać dokładnie odpowiednie proporcje,

to create all the features of anesthesia,

żeby stworzyć wszystkie cechy anestezji,

while carefully monitoring the patient's vital signs,

w międzyczasie ostrożnie kontrolując sygnały życiowe pacjenta,

and adjusting the drug mixture as needed.

i dostosowując miksturę do bieżących potrzeb.

Anesthesia is complicated,

Anestezja jest skomplikowana,

but figuring out how to use it

ale jej rozpracowanie

allowed for the development of new and better surgical techniques.

pozwoliło na rozwój nowych i lepszych technik.

Surgeons could learn how to routinely and safely perform C-sections,

Chirurdzy nauczyli się rutynowo i bezpiecznie przeprowadzać cięcia cesarskie,

reopen blocked arteries,

otwierać zablokowane arterie

replace damaged livers and kidneys,

przeszczepiać wątroby i nerki

and many other life-saving operations.

i przeprowadzać operacje ratujące życie.

And each year, new anesthesia techniques are developed

Każdego roku w anestezji rozwijane są nowe technologie,

that will ensure more and more patients survive the trauma of surgery.

by coraz więcej pacjentów mogło przeżyć traumę operacyjną.