The secrets of the world’s most famous symphony - Hanako Sawada

Tłumaczenie: Emilia Niedzieska Korekta: Agnieszka Fijałkowska

These eight ferocious notes

Tych osiem wściekłych nut

open one of the most explosive pieces of music ever composed.

rozpoczyna jeden z najbardziej wybuchowych utworów,

jakie kiedykolwiek skomponowano.

Ludwig van Beethoven’s Symphony Number Five

V Symfonia Ludwiga van Beethovena

premiered in 1808, on a blisteringly cold Vienna night.

miała premierę w 1808 roku w potwornie zimną wiedeńską noc.

The piece was just one small part of a lengthy program,

Utwór był tylko małą częścią długiego programu,

and the orchestra had been hastily assembled and under-rehearsed.

a orkiestrę zebrano w pośpiechu i nie przećwiczono wystarczająco utworu.

But despite this inauspicious premiere, the symphony quickly won acclaim.

Mimo tej niepomyślnej premiery symfonia szybko zdobyła uznanie.

One critic likened the piece to “glowing beams of light,

Jeden z krytyków porównał ją

do “lśniących promieni światła przecinających mrok”.

piercing through the darkness.”

This intensity persists throughout the composition,

Wysoka dynamika utrzymuje się przez całą kompozycję,

and its dramatic musicality continues to move listeners today.

a jej dramatyczność wciąż porusza słuchaczy.

So what exactly makes Beethoven’s Fifth so captivating?

Co zatem sprawia, że V Symfonia jest tak urzekająca?

When the symphony premiered, Beethoven already had a formidable reputation.

Już podczas jej premiery Beethoven cieszył się fatalną reputacją.

While his peers produced music exclusively for religious functions or private events

Jego rówieśnicy komponowali muzykę wyłącznie na uroczystości religijne

lub imprezy prywatne, organizowane przez bogatych mecenasów.

held by their wealthy patrons,

Beethoven was one of the first freelance composers.

Beethoven był jednym z pierwszych niezależnych kompozytorów.

He made his living composing and selling his music

Utrzymywał się z komponowania i sprzedaży swojej muzyki

to publishers in multiple countries

wydawcom w wielu krajach

and showcasing his compositions to an adoring public.

oraz z grania swoich kompozycji oddanym fonom.

This career choice gave him the flexibility to compose for self-expression

Taki wybór kariery dał mu swobodę w komponowaniu i wyrażaniu siebie,

and Beethoven was always pursuing new ways

Beethoven bowiem zawsze szukał nowych sposobów

to translate his powerful emotions into music.

na przełożenie swoich niebywale silnych emocji na muzykę.

At the time, most composers worked within the Classical style,

W tym czasie większość kompozytorów tworzyła w stylu klasycznym,

which offered limited options for a piece’s overarching structure

który oferował ograniczone możliwości nadrzędnej struktury

and instrumentation.

i instrumentacji.

Beethoven composed most of his earlier pieces in this tradition,

Większość swoich wcześniejszych utworów Beethoven skomponował w tym stylu,

following in the footsteps of role models like Mozart and Haydn.

podążając śladami takich mistrzów jak Mozart i Haydn.

But with his Fifth Symphony, he experimented with elements of Romanticism.

Ale w V Symfonii eksperymentował z elementami romantyzmu.

This blossoming mode of composition was known for its expressive melodies,

Ten kwiecisty sposób komponowania charakteryzują wyraziste melodie,

extended forms and surprising instrumentations.

rozbudowane formy i zaskakująca instrumentacja.

The first movement of Beethoven’s Fifth uses a Classical sonata form,

Pierwsza część V Symfonii wykorzystuje klasyczną formę sonatową,

in which a central musical idea is explored, developed, and repeated

w której główny motyw muzyczny jest zgłębiany, rozwijany i powtarzany

in an altered manner.

na różne sposoby.

Within these parameters, he explores a simple idea with incredible depth.

Dzięki takim zabiegom, z prostego motywu Beethoven wydobył niebywałą głębię.

A single rhythmic motif serves as the building block for most of the movement:

Jeden rytmiczny motyw jest podstawą całego utworu:

three short notes, followed by a lingering fourth.

trzy krótkie nuty, a następnie przeciągła czwarta nuta.

One of Beethoven’s biographers would later call this pattern the “fate motif,”

Jeden z biografów Beethovena nazwie później ten układ “motywem losu”,

because it suggests the figure of fate knocking at the door.

bo sugeruje przeznaczenie pukające do drzwi.

While it's not clear if Beethoven composed the motif with fate in mind,

Choć nie wiadomo, czy komponując ten motyw autor właśnie to miał na myśli.

these notes certainly create a gripping hook.

to takie dźwięki z pewnością chwytają za serce.

The rhythmic pattern creates forward movement,

Rytmiczny motyw prowadzi utwór naprzód,

while the prolonged fourth note signals doom.

a przedłużona czwarta nuta wieszczy zagładę.

This motif haunts the symphony,

Ten motyw dominuje w całej symfonii

including its accompanying parts and rhythmic flourishes.

wraz z towarzyszącymi jej częściami i rytmicznymi zawijasami.

Beethoven experiments with dozens of variations,

Beethoven eksperymentuje z dziesiątkami wariacji,

playing out across different instruments and pitches.

grając na różnych instrumentach i w różnych tonacjach.

Throughout the piece, this motif is passed around the orchestra like a whisper,

W całym utworze motyw ten jak szept rozchodzi się po orkiestrze,

gradually reaching more and more instruments until it becomes a roar.

docierając stopniowo do kolejnych instrumentów, aż przeradza się w ryk.

The motif’s inventive repetition is a large part

To pomysłowe powtarzanie motywu w dużej mierze sprawia,

of what makes this piece so memorable,

że utwór tak bardzo zapada w pamięć, ale to nie jedyna wdrożona innowacja.

but it’s not the only innovation on display.

This was the first major orchestral composition to use trombones,

To pierwsza duża kompozycja orkiestrowa, w której użyto puzonów.

and Beethoven also employs a high-pitched piccolo

Beethoven zdecydował się także na wysokie dźwięki fletu piccolo

and a low-pitched contrabassoon

i niskie dźwięki kontrafagotu,

to give the orchestra a wider range than most classical compositions.

aby dać orkiestrze szerszy zakres niż większość klasycznych kompozycji.

Exaggerated musical dynamics further heighten the drama.

Przesadna dynamika muzyczna jeszcze bardziej potęguje dramaturgię.

And harmonically, the piece has a clear emotional arc—

Co do harmonii, utwór charakteryzuje wyraźna krzywa emocjonalna,

beginning in a somber C minor and ending in a triumphant C major.

zaczynając od posępnego c-moll, a kończąc na triumfalnym C-dur.

This progression, from ominous unease to majestic resolution,

To przejście od złowieszczego niepokoju do majestatycznego rozstrzygnięcia,

is a testament to Beethoven’s ability to inject raw emotionality into his music.

jest świadectwem zdolności Beethovena do wstrzykiwania w muzykę żywych emocji.

He wrote this symphony while battling with hearing loss,

Beethoven napisał V Symfonię zmagając się z postępującą utratą słuchu.

and his anguish can be heard in the composition’s

Jego udrękę da się usłyszeć w ogłuszających

thunderous and repeating musical phrases.

i powtarzających się frazach utworu.

Beethoven continued to compose even after he became completely deaf,

Beethoven nie przestał komponować nawet gdy całkowicie ogłuchł,

producing innovative music until his death in 1827.

tworząc innowacyjną muzykę aż do śmierci w 1827 roku.

And the Fifth Symphony’s central motif has continued to resound through the ages.

Przewodni motyw V Symfonii nieprzerwanie rozbrzmiewa do dziś.

Outside of concert halls,

Poza salami koncertowymi

the piece has become a symbol for suspense, revelation, and triumph.

utwór symbolizuje napięcie, objawienie i triumf.

The fate motif sounds out the letter V in Morse code,

Symfonia losu wybrzmiewa w alfabecie Morse’a,

and during World War II,

a podczas II wojny światowej

the Fifth Symphony became a code for victory amongst the Allies.

V Symfonia stała się alianckim kodem oznaczającym zwycięstwo.

The iconic composition can be found in film scores,

Tę kultową kompozycję można znaleźć w partyturach filmowych,

and it’s even been explored through musical reinterpretations and visual art.

a także w różnych muzycznych reinterpretacjach i sztuce wizualnej.

But whatever the context,

Ale niezależnie od kontekstu,

Beethoven’s Fifth takes its listeners through a dark world,

V Symfonia Beethovena zawsze najpierw zabiera słuchaczy w mroczny świat,

then guides them into the light.

by ostatecznie skierować ich ku światłu.