Infinity according to Jorge Luis Borges - Ilan Stavans

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

When Ireneo Funes looked at a glass of wine on a table,

စားပွဲတစ်လုံးပေါ်က ဝိုင်ခွက်ကို Ireneo Funes ကြည့်မိတဲ့အခါ

he saw “all the shoots, clusters, and grapes of the vine.

သူတွေ့လိုက်ရတာက "အစို့တွေ၊ အခိုင်တွေနဲ့ စပျစ်ပင်ရဲ့ စပျစ်သီးတွေ"ပါ။

He remembered the shapes of the clouds in the south

၁၈၈၂ ခုရဲ့ ဧပြီလ ၃၀ ရက်နေ့၊ အရုဏ်ဦးရဲ့

at the dawn of the 30th of April of 1882,

မိုးတိမ်တွေရဲ့ ပုံသဏ္ဌာန်တွေကို သူအမှတ်ရသွားပြီး

and he could compare them in his recollection with the marbled grain

ဒါတွေကို ယှဉ်ကြည့်နိုင်ခဲ့တာက သူတစ်ကြိမ်သာ မြင်ဖူးခဲ့တဲ့ သားရေဖုံးနဲ့ချုပ်ထားတဲ့

in the design of a leather-bound book which he had seen only once,

စာအုပ် ဒီဇိုင်းထဲက အရောင်ကွဲကောက်ကြောင်း အဆင်မှုန်မှုန်ကို အမှတ်ရမှုနဲ့ပါ။

and with the lines in the spray which an oar raised

Quebrancho တိုက်ပွဲရဲ့ အကြိုညချမ်းက Rio Negro မြစ်ထဲက ဦးမော့ထားတဲ့

in the Rio Negro on the eve of the battle of the Quebrancho.”

တက်တစ်ခုနဲ့ ပန်းခက်အဆင်ထဲက မျဉ်းတွေနဲ့ပါ။

In the short story “Funes, the Memorious,”

Funes, the Memorious' ဆိုတဲ့ဝတ္ထုတိုထဲမှာ

Jorge Luis Borges explores what it would be like to have a perfect memory.

Jorge Luis Borges က ပြည်စုံတဲ့ မှတ်ဉာဏ် ရှိခဲ့ရင် ဘယ်လိုများဖြစ်မလဲ စူးစမ်းတယ်။

His character not only remembers everything he has ever seen,

သူ့ဇာတ်ကောင်တွေဟာ မြင်ဖူးသမျှကို မှတ်မိရုံတင်မကပဲ

but every time he has seen it in perfect detail.

အကြိမ်တိုင်းကို ခရေစေ့တွင်းကျ မြင်ခဲ့တာပါ။

These details are so overwhelming

ဒီအသေးစိတ်တွေဟာ သိပ်ပြီး များလွန်းတော့

Funes has to spend his days in a dark room,

Funes ဟာ သူ့ရဲ့နေ့တွေကို အမှောင်ခန်းတစ်ခုထဲမှာ ကုန်လွန်ရပြီး

and can only sleep by imagining a part of town he has never visited.

သူ တစ်ခါမှ မလည်ဖူးတဲ့ မြို့ရဲ့အပိုင်းတစ်ခု ကို စိတ်ကူးကြည့်ရင်းသာ အိပ်စက်နိုင်တာပါ။

According to Borges,

Borges ရဲ့အဆိုအရ

Funes’s memories even rendered him incapable of real thought,

Funes ရဲ့မှတ်ဉာဏ်တွေဟာ တကယ့် အတွေးကို မတွေးနိုင်အောင်ဖြစ်စေတာက

because “To think is to forget a difference, to generalize, to abstract.

"တွေးတာဟာ ခြားနားမှုကို မေ့ဖို့၊ ယေဘုယျ ဆိုဖို့၊ ကောက်နှုတ်ဖို့"ဆိုတာကြောင့်ပါ။

In the overly replete world of Funes there were nothing but details.”

အလွန်အကဲ ပြည့်နှက်နေတဲ့ Funes ရဲ့ ကမ္ဘာထဲမှာ အသေးစိတ်တွေပဲရှိတယ်။

Funes’ limitless memory was just one of Borges’s many explorations of infinity.

Funes ရဲ့အကန့်အသတ်မဲ့မှတ်ဉာဏ်က Borges ရဲ့ အနန္တ စူစမ်းရှာဖွေမှုများစွာရဲ့တစ်ခုပါပဲ။

Born in Argentina in 1899,

1899 ခုနှစ်မှာ အာဂျင်တီးနားမှာ မွေးဖွားခဲ့ပြီး

he admired the revolutionaries of his mother’s family

သူ့မိခင် မိသားစုရဲ့ တော်လှန်မှုတွေကို လေးစားခဲ့ပေမဲ့

but took after his father’s bookish clan.

သူ့အဖေရဲ့ စာဖတ်ဝါသနာပါတဲ့ ဆွေမျိုးစုနဲ့ စရိုက်ချင်းတူခဲ့ပါတယ်၊

His body of essays, poems, and stories, or, as he called them, ficciones

ficciones လို့ သူခေါ်ခဲ့တဲ့ ရသစာတမ်းစု ကဗျာတွေနဲ့ ဝတ္ထုတွေက

pioneered the literary style of “lo real maravilloso,”

အင်္ဂလိပ်လို Magical Realism လို့သိကြတဲ့ lo real maravilloso

known in English as Magical Realism—

စာပေ ဟန်တစ်ခုကို ရှေ့ဆောင်လမ်းဖြစ်ခဲ့ပြီး

and each was just a few pages long.

တစ်ခုချင်းစီဟာ စာမျက်နှာ အနည်းငယ်သာ ရှည်ပါတယ်။

Though Borges was not interested in writing long books,

Borges ဟာ စာအုပ်ရှည်ကြီးတွေ ရေးတာ စိတ်မဝင်စားပေမဲ့

he was an avid reader,

သူဟာ စိတ်အားထက်သန်တဲ့ စာသမားပါ၊

recruiting friends to read to him after he went blind in middle age.

လူလတ်ပိုင်းအရွယ်မှာ မျက်မမြင်ဖြစ်ပြီးနောက် သူ့မိတ်ဆွေတွေကို စာဖတ်ပြဖို့ စည်းရုံးသူပါ။

He said his image of paradise was an infinite library,

သူ့ရဲ့ ကောင်းကင်ဘုံရဲ့ ပုံရိပ်က အနန္တ စာကြည့်တိုက်တစ်ခုလို့ ဆိုခဲ့တယ်။

an idea he brought to life in “The library of Babel.”

"The library of Babel" မှာ အသက်ဝင်လာတဲ့ စိတ်ကူးတစ်ခုပါ။

Built out of countless identical rooms,

မရမတွက်နိုင်တဲ့ ပုံစံတူ အခန်းတွေနဲ့ တည်ဆောက်ထားပြီး

each containing the same number of books of the same length,

တစ်ခန်းစီဟာ တူညီတဲ့ အလျားရဲ့ တူညီတဲ့ စာအုပ် အရေအတွက်ပါဝင်ပါတယ်၊

the library of babel is its own universe.

ကျွက်ကျွက်ညံတဲ့ စာကြည့်တိုက်ဟာ ၎င်းကိုယ်ပိုင် စကြဝဠာပါ။

It contains every possible variation of text,

ဖြစ်နိုင်သမျှ စာမျိုးစုံပါရှိတော့

so there are some profound books,

အလွန်လေးနက်တဲ့ စာအုပ်တွေသာမက

but also countless tomes of complete gibberish.

မရေမတွက်နိုင်တဲ့ ပေါက်တတ်ကရ ကျမ်းတွဲတွေရောပါ။

The narrator has spent his entire life

ဇာတ်ကြောင်းပြောသူဟာ ဒီဧရာမ သတင်းချက်အလက် ဝင်္ကပါထဲမှာ

wandering this vast labyrinth of information

အဓိပ္ပါယ်ကို တကယ့်ကို အချည်းအနှီး ရှာဖွေရာမှာ လှည့်လည်ရင်း

in a possibly futile search for meaning.

သူ့ဘဝတစ်ခုလုံးကို ကုန်ဆုံးခဲ့တယ်။

Labyrinths appeared over and over in Borges’ work.

ဝင်္ကပါတွေဟာ Borges ရဲ့လက်ရာထဲမှာ ထပ်ကာထပ်ကာ ပါဝင်နေတယ်။

In “The Garden of Forking Paths,”

'The Garden of Forking Paths' ထဲမှာ

as Yu Tsun winds his way through country roads,

Yu Tsun ဟာ ကျေးလက်လမ်းတွေတွေကို ကွေ့ပတ်ဖြတ်သွားခိုက်မှာ

he remembers a lost labyrinth built by one of his ancestors.

သူ့ဘိုးဘေးတွေ တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့ ပျောက်ဆုံး သွားတဲ့ ဝင်္ကပါတစ်ခုကို အမှတ်ရမိတယ်။

Over the course of the story,

ဇာတ်လမ်းဖြစ်စဉ်တစ်လျှောက်မှာ

he finds out the labyrinth is not a physical maze but a novel.

ရုပ်ပိုင်းဝင်္ကပါမဟုတ်တဲ့ သူဟာ ဝတ္ထုရှည် မဟုတ်တဲ့ ဝင်္ကပါတစ်ခုကို တွေ့ရှိခဲ့တယ်။

And this novel reveals that the real Garden of Forking Paths is time:

ဒီဝတ္ထုရှည်က တကယ့် Garden of Forking Paths ဟာ အချိန်ပဲဆိုတာ လှစ်ဟပြခဲ့တယ်။

in every instant, there are infinite possible courses of action.

တဒင်္ဂတိုင်းမှာ အနန္တ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ ဆောင်ရွက်ပုံနည်းလမ်းတွေရှိတယ်။

And as one moment follows another,

တဒင်္ဂနောက်မှာ တဒင်္ဂကိုလိုက်နေစဉ်

each possibility begets another set of divergent futures.

ဖြစ်နိုင်ခြေတိုင်းဟာ ကွဲလွဲတဲ့ နောက်အနာဂတ် အစုကို အစပြုတယ်။

Borges laid out infinite expanses of time in his labyrinths,

Borges ဟာ သူ့ရဲ့ဝင်္ကပါတွေထဲမှာ အချိန်ရဲ့ အနန္တ ပြန့်ကျယ်မှုကို ခင်းပြခဲ့တာတင်မက

but he also explored the idea of condensing all of time

အချိန်အားလုံးကို ကာလတစ်ခုထဲမှာ အကျဉ်းချုံးခြင်းရဲ့စိတ်ကူးကိုပါ

into a single moment.

စူးစမ်းခဲ့တာပါ။

In “The God’s Script,”

'The God’s Script' မှာဆိုရင်

at the very beginning of the world

ကမ္ဘာကြီးရဲ့အစမှာ

the god writes exactly one message

နတ်ဘုရားက ကျားသစ်တွေရဲ့ အကွက်တွေထဲမှာ

into the spots of the jaguars,

သတင်းစကားတစ်ခုကို တိကျစွာရေးတယ်၊

who then “love and reproduce without end,

အဲဒီအချိန်က "နောက်ဆုံး လူသားတွေ သတင်းစကားကို ရရှိစေဖို့

in caverns, in cane fields, on islands,

လိုဏ်ဂူတွေ၊ ကြိမ်ခင်းတွေ၊ကျွန်းတွေပေါ်မှာ

in order that the last men might receive it.”

ချစ်ခင်ပြီး အဆုံးမဲ့ မျိုးပွားတဲ့ အကောင်တွေပေါ့။"

The last man turns out to be a tenacious old priest

နောက်ဆုံးလူသားက ဇွဲနပဲကြီးမားတဲ့ ဘုန်းကြီးအိုကြီးဖြစ်သွားတယ်၊

who spends years memorizing and deciphering the jaguar’s spots,

ကျားသစ်ကွက်တွေကို အာဂုံဆောင်ပြီးဖတ်ရှု အနက်ဖော်ပြီး နတ်ဘုရာရဲ့ သတင်းစကားကို

culminating in an epiphany where he finally understands the god’s message.

နောက်ဆုံး သူနားလည်ရာ နိမိတ်ကို အဆုံးသတ် ရင်းနှစ်ချီပြီး အချိန်ကုန်ဆုံးသူပေါ့။

Imprisoned deep underground,

နက်ရှိုင်းတဲ့ မြေအောက်မှာ အကျဉ်းချခံရတော့

he has no one to share this meaning with,

သူ့မှာ ဒီအဓိပ္ပါယ်ကို မျှဝေဖို့ တစ်ယောက်မှမရှိဘူး။

and it changes nothing about his circumstances,

သူ့ရဲ့အခြေအနေတွေ အပြောင်းအလဲမရှိပေမဲ့

but he doesn’t mind:

သူ အရေးမစိုက်ဘူး၊

in that one moment,

ဒီတဒင်္ဂတစ်ခုတည်းမှာ

he has experienced all the experience of everyone who has ever existed.

တည်ရှိသမျှဖူးသော လူတိုင်းရဲ့ အတွေ့အကြုံအားလုံးကို သူတွေကြုံခံစားရတယ်။

Reading Borges, you might catch a glimpse of infinity too.

Borges ကို ဖတ်ခြင်းက အနန္တရဲ့ ရိပ်ကနဲ အမြင်ကို သင်လည်း ဖမ်းမိလောက်ပါတယ်။