Infinity according to Jorge Luis Borges - Ilan Stavans

Tłumaczenie: Aleksandra Krupinska Korekta: Rysia Wand

When Ireneo Funes looked at a glass of wine on a table,

Gdy Ireneo Funes spojrzał na kieliszek wina stojący na stole,

he saw “all the shoots, clusters, and grapes of the vine.

dostrzegł "wszystkie pędy, kiście i owoce winogrona.

He remembered the shapes of the clouds in the south

Przypomniał sobie kształty chmur na południu

at the dawn of the 30th of April of 1882,

o świcie 30 kwietnia 1882 roku.

and he could compare them in his recollection with the marbled grain

Mógł je porównywać ze wspomnieniem żyłek

in the design of a leather-bound book which he had seen only once,

na okładce książki oprawionej w skórę, którą widział tylko raz w życiu,

and with the lines in the spray which an oar raised

a także z liniami rozprysku wzbitymi przez wiosła

in the Rio Negro on the eve of the battle of the Quebrancho.”

na Rio Negro w przeddzień bitwy pod Quebrancho".

In the short story “Funes, the Memorious,”

W opowiadaniu "Pamiętliwy Funes"

Jorge Luis Borges explores what it would be like to have a perfect memory.

Jorge Luis Borges bada, jakby to było mieć idealną pamięć.

His character not only remembers everything he has ever seen,

Jego bohater nie tylko pamięta wszystko, co kiedykolwiek zobaczył,

but every time he has seen it in perfect detail.

lecz także, z perfekcyjną dokładnością, każdy moment, w którym to coś widział.

These details are so overwhelming

Szczegóły są tak oszałamiające,

Funes has to spend his days in a dark room,

że Funes musi spędzać całe dnie w ciemnym pomieszczeniu,

and can only sleep by imagining a part of town he has never visited.

a spać może jedynie wyobrażając sobie te części miasta, w których nigdy nie był.

According to Borges,

Według Borgesa

Funes’s memories even rendered him incapable of real thought,

wspomnienia Funesa uniemożliwiły mu myślenie o rzeczywistości,

because “To think is to forget a difference, to generalize, to abstract.

ponieważ "Myśleć to znaczy zapominać o różnicach, generalizować, streszczać.

In the overly replete world of Funes there were nothing but details.”

W przesadnie nasyconym świecie Funesa istniały tylko szczegóły".

Funes’ limitless memory was just one of Borges’s many explorations of infinity.

Bezgraniczna pamięć Funesa to tylko jedno z licznych badań nieskończoności Borgesa.

Born in Argentina in 1899,

Urodzony w Argentynie w 1899 roku,

he admired the revolutionaries of his mother’s family

podziwiał rewolucjonistów z rodziny matki,

but took after his father’s bookish clan.

sam wdał się jednak w zaczytaną rodzinę ze strony ojca.

His body of essays, poems, and stories, or, as he called them, ficciones

Treść jego esejów, wierszy i opowiadań, czy, jak sam je nazywał, ficciones,

pioneered the literary style of “lo real maravilloso,”

przetarły szlaki stylowi literackiemu "lo real maravilloso",

known in English as Magical Realism—

znanemu jako realizm magiczny.

and each was just a few pages long.

Każdy tekst miał zaledwie kilka stron.

Though Borges was not interested in writing long books,

Choć Borgesa nie interesowało pisanie długich książek,

he was an avid reader,

sam był zapalonym czytelnikiem,

recruiting friends to read to him after he went blind in middle age.

werbującym przyjaciół do głośnej lektury, gdy w średnim wieku stracił wzrok.

He said his image of paradise was an infinite library,

Powiedział kiedyś, że dla niego raj to bezgraniczna biblioteka.

an idea he brought to life in “The library of Babel.”

Pomysł ten powołał do życia w "Bibliotece Babel".

Built out of countless identical rooms,

Zbudowana z niezliczonej liczby identycznych pokoi,

each containing the same number of books of the same length,

z których każdy zawiera taką samą liczbę książek tych samych rozmiarów,

the library of babel is its own universe.

biblioteka Babel była swoistym wszechświatem.

It contains every possible variation of text,

Zawiera każdy możliwy rodzaj tekstu.

so there are some profound books,

Znajdą się tam książki o głębokiej treści,

but also countless tomes of complete gibberish.

ale też niezliczone tomy kompletnych bzdur.

The narrator has spent his entire life

Narrator spędził całe życie,

wandering this vast labyrinth of information

przechadzając się po tym ogromnym labiryncie informacji

in a possibly futile search for meaning.

w możliwie daremnym poszukiwaniu sensu.

Labyrinths appeared over and over in Borges’ work.

Labirynty pojawiały się w pracach Borgesa wielokrotnie.

In “The Garden of Forking Paths,”

W "Ogrodzie o rozwidlających się ścieżkach",

as Yu Tsun winds his way through country roads,

gdy Yu Tsun wędruje wiejskimi drogami,

he remembers a lost labyrinth built by one of his ancestors.

przypomina mu się zaginiony labirynt zbudowany przez któregoś z przodków.

Over the course of the story,

W trakcie trwania opowieści

he finds out the labyrinth is not a physical maze but a novel.

dowiaduje się, że labirynt nie jest fizyczną budowlą, lecz powieścią.

And this novel reveals that the real Garden of Forking Paths is time:

Powieść ujawnia, że prawdziwy Ogród o Rozwidlających się ścieżkach to czas:

in every instant, there are infinite possible courses of action.

w każdej chwili, nieskończona jest ilość możliwych przebiegów zdarzeń.

And as one moment follows another,

I tak jak jeden moment następuje po drugim,

each possibility begets another set of divergent futures.

każda możliwość rodzi inny zestaw rozbieżnych przyszłości.

Borges laid out infinite expanses of time in his labyrinths,

Borges przedstawił nieskończone przedziały czasu w swoich labiryntach,

but he also explored the idea of condensing all of time

ale również badał koncepcję skondensowania całego czasu

into a single moment.

w jeden moment.

In “The God’s Script,”

W "Piśmie Boga"

at the very beginning of the world

na samym początku świata

the god writes exactly one message

bóg wpisuje dokładnie jedną wiadomość

into the spots of the jaguars,

w cętki jaguarów,

who then “love and reproduce without end,

które potem "kochają i rozmnażają się bez końca

in caverns, in cane fields, on islands,

w jaskiniach, polach trzciny, na wyspach,

in order that the last men might receive it.”

tak aby ostatni człowiek mógł ją otrzymać".

The last man turns out to be a tenacious old priest

Ostatnim człowiekiem okazuje się zawzięty stary ksiądz,

who spends years memorizing and deciphering the jaguar’s spots,

który od lat zapamiętuje i rozszyfrowuje cętki jaguarów,

culminating in an epiphany where he finally understands the god’s message.

co kończy się objawieniem, podczas którego odkrywa znaczenie wiadomości od boga.

Imprisoned deep underground,

Zamknięty głęboko pod ziemią,

he has no one to share this meaning with,

nie ma nikogo, z kim mógłby podzielić się tą treścią,

and it changes nothing about his circumstances,

więc nic się nie zmienia w jego położeniu.

but he doesn’t mind:

Nie ma to jednak znaczenia;

in that one moment,

w tamtym momencie

he has experienced all the experience of everyone who has ever existed.

doświadczył wszystkich przeżyć każdego, kto kiedykolwiek istniał.

Reading Borges, you might catch a glimpse of infinity too.

Czytając Borgesa, ty także możesz na moment dostrzec nieskończoność.