Why should you read Kurt Vonnegut? - Mia Nacamulli

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

Billy Pilgrim can’t sleep

Billy Pilgrim အိပ်မရနိုင်တာက

because he knows aliens will arrive to abduct him in one hour.

ဂြိုဟ်သားတွေဟာ တစ်နာရီအတွင်း သူ့ကို အဓမ္မလာခေါ်မယ်ဆိုတာ သိနေလို့ပါ။

He knows the aliens are coming because he has become “unstuck” in time,

ဂြိုဟ်သားတွေ လာမယ်ဆိုတာ သိတဲ့အကြောင်းက သူဟာ အချိန်မီ "လွတ်"သွားလို့ပါ။

causing him to experience events out of chronological order.

နှစ်ကာလအစဉ်ထဲက အဖြစ်အပျက်တွေကို တွေ့ကြုံခံစားဖြစ်စေရင်းပေါ့။

Over the course of Kurt Vonnegut’s Slaughterhouse-five,

Kurt Vonnegut ရဲ့ Slaughterhouse-ငါး တောက်လျှောက်မှာ

he hops back and forth between a childhood trip to the Grand Canyon,

သူဟာ ကလေးဘဝက Grand Canyon သွားတဲ့ခရီတစ်ခု၊

his life as a middle-aged optometrist,

လူလတ်ပိုင်း မျက်စိကျွမ်းကျင်ပညာရှင်ဘဝ၊

his captivity in an intergalactic zoo,

စကြာဝဠာတွေကြားက တိရစ္ဆာန်ရုံမှာ အကျဉ်းကျမှု၊

the humiliations he endured as a war prisoner, and more.

သုံ့ပန်းအဖြစ်ခံစားခဲ့ရတဲ့ အနှိမ်ခံရမှု စတာ တွေကြားမှာ ရှေ့ပြန်နောက်ပြန်ခုန်နေတယ်။

The title of Slaughterhouse-five and much of its source material

Slaughterhouse-ငါး ခေါင်းစဉ်နဲ့ ၎င်းရဲ့ မူရင်းအထောက်အထားများစွာဟာ

came from Vonnegut’s own experiences in World War II.

Vonnegut ရဲ့ ဒုတိယကမ္ဘာစစ် ကိုယ်တိုင်အတွေ့အကြုံက လာပါတယ်။

As a prisoner of war, he lived in a former slaughterhouse in Dresden,

စစ်သုံ့ပန်းအဖြစ်နဲ့ သူဟာ Dresden က သားသတ်ရုံဟောင်းတစ်ခုမှာ နေခဲ့တယ်။

where he took refuge in an underground meat locker

မဟာမိတ်တပ်တွေက မြို့ကိုဗုံးကြဲတော့ အဲဒီကမြေအောက်

while Allied forces bombed the city.

အသားလေှာင်ခန်းတစ်ခုမှာ ခိုလှုံခဲ့တယ်။

When he and the other prisoners finally emerged,

သူနဲ့ အြခားအကျဉ်းသားတွေ နောက်ဆုံး ထွက်လာတော့

they found Dresden utterly demolished.

Dresdenခဟာ လုံးဝ ပြိုပျက်နေတာ တွေ့လိုက်ရတယ်။

After the war, Vonnegut tried to make sense of human behavior

စစ်ကြီးပြီးတော့ Vonnegut ဟာ မနုဿဗေဒနဲ့ တစ်မူထူးတဲ့ရှုထောင့်ကို

by studying an unusual aspect of anthropology:

လေ့လာရင်း လူ့အပြုအမူကို နာလည်ဖို့ကြိုးစားခဲ့တယ်၊

the shapes of stories,

သူ အခိုင်အမာပြောတဲ့ ဝတ္ထုတွေရဲ့

which he insisted were just as interesting as the shapes of pots or spearheads.

ပုံသဏ္ဌာန်တွေဟာ အိုးတွေ(သို့) လှံဖျားတွေ ရဲ့ ပုံသဏ္ဌာန်တွေလိုပဲ စိတ်ဝင်စားစရာပါ

To find the shape, he graphed the main character’s fortune

ပုံသဏ္ဌာန်ရှာဖို့ အဓိက ဇာတ်ကောင်ရဲ့ ကံကြမ္မာကို

from the beginning to the end of a story.

ဝတ္ထုရဲ့ အစကနေအဆုံးထိ ဂရပ်ရေးချတယ်။

The zany curves he generated revealed common types of fairy tales and myths

သူရေးချခဲ့တဲ့ တစ်မူထူးတဲ့ မျဉ်းကွေးတွေဟာ ယဉ်ကျေးမှုများစွာက ပဲ့တင်ခဲ့တဲ့

that echo through many cultures.

ပုံပြင်၊ဒဏ္ဍာရီတွေရဲ့ တွေ့နေကျပုံစံတွေကို ဖော်ပြခဲ့တယ်။

But this shape can be the most interesting of all.

ဒါပေမဲ့ ဒီပုံသဏ္ဌာန်က အားလုံးထဲမှာ စိတိဝင်စားစရာ အကောင်းဆုံးပါ။

In a story like this,

ဒီလိုဝတ္ထုတစ်ပုဒ်ထဲမှာ

it’s impossible to distinguish the character’s good fortune from the bad.

ဇာတ်ကောင်ရဲ့ ကံမကောင်းတာကနေ ကံကောင်းတာကို ခွဲခြားဖို့မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။

Vonnegut thought this kind of story was the truest to real life,

ဒီဝတ္ထုမျိုးက လက်တွေ့ဘဝအတွက် အစစ်မှန်ဆုံးလို့ Vonnegut ထင်ခဲ့တယ်၊

in which we are all the victims of a series of accidents,

ဒီမှာ ကျွန်ုပ်တို့အားလုံးဟာ မတော်တဆမှု အစဉ်တန်းရဲ့ သားကောင်တွေ၊

unable to predict how events will impact us long term.

ရေရှည်မှာ အဖြစ်အပျက်တွေက ကိုယ့်ကို ဘယ်လိုသက်ရောက်မယ်ဆိုတာ ကြိုမပြောနိုင်ပါ။

He found the tidy, satisfying arcs of many stories at odds with this reality,

လက်တွေ့နဲ့ကွဲလွဲနေတဲ့ ဝတ္ထုများစွာရဲ့ သေသပ် ကျေနပ်စရာ အဝေ့အဝိုက်တွေ တွေ့ခဲ့တယ်

and he set out to explore the ambiguity

သူ့ကိုယ်ပိုင်လက်ရာထဲက ကံကောင်းမှုနဲ့

between good and bad fortune in his own work.

ကံဆိုးမှုကြားက မရေရာမှုကို စူးစမ်းဖို့ ရည်မှန်းချက်ထားခဲ့ပါတယ်။

When Vonnegut ditched clear-cut fortunes,

Vonnegut ဟာ ရှင်းလင်းတဲ့ကြမ္မာကို ချောင်ထိုးစဉ်

he also abandoned straightforward chronology.

ဖြောင့်တန်းတဲ့ ကာလစဉ်ကိုပါ စွန့်လွှတ်လိုက်တယ်။

Instead of proceeding tidily from beginning to end, in his stories

အစမှအဆုံး သေသေသပ်သပ် ရှေ့ဆက်တာအစား သူ့ဝတ္ထုတွေမှာက

“All moments, past, present and future always have existed, always will exist.”

"တဒင်္ဂအားလုံး၊ အတိတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်၊အနာဂတ်ဟာ အမြဲရှိပြီးပြီ၊ အမြဲရှိဦးမယ်"

Tralfamadorians, the aliens who crop up in many of his books,

Tralfamadorians, သူ့စာအုပ်အတော်များများ မှာ ရုတ်တရက်ပေါ်လာတဲ့ ဂြိုဟ်သားတွေဟာ

see all moments at once.

ဒီတဒင်္ဂအားလုံးကို ချက်ခြင်းမြင်ကြတယ်။

They “can see where each star has been and where it is going,

သူတို့ဟာ "ကြယ်တစ်လုံးစီဟာ ဘယ်သွား ခဲ့တယ်၊ ဘယ်သွားနေတာကိုမြင်နိုင်တယ်၊

so that the heavens are filled with rarefied, luminous spaghetti.”

မိုးကောင်းကင်ကို အောက်စီဂျင်ကျဲပြီး တောက်ပတဲ့ ခေါက်ဆွဲတွေနဲ့ပြည့်နေအောင်လေ"

But although they can see all of time,

ဒါပေမဲ့ ကာလအားလုံးကို မြင်နိုင်ပေမဲ့

they don’t try to change the course of events.

အဖြစ်အပျက်တွေရံ့လမ်းကြောင်းကိုတော့ ပြောင်းဖို့ မကြိုးစားကြဘူး။

While the Trafalmadorians may be at peace with their lack of agency,

Trafalmadorians တွေဟာ ကိုယ်စားလှယ်မရှိပဲ ငြိမ်းချမ်းနေလောက်ချိန်မှာ

Vonnegut’s human characters are still getting used to it.

Vonnegut ရဲ့ လူသားဇာတ်ကောင်တွေကတော့ ဒါကို ကျင့်သားရလာနေပါတယ်

In The Sirens of Titan,

The Sirens of Titan ထဲက

when they seek the meaning of life in the vastness of the universe,

စကြာဝဠာရဲ့ ကျယ်ပြောမှုထဲမှာ ဘဝရဲ့အဓိပ္ပါယ်ကို သူတို့ရှာကြတဲ့အခါ

they find nothing but “empty heroics, low comedy, and pointless death.”

"အနှစ်မဲ့ မော်ကွန်းကဗျာ၊ နိမ့်ကျတဲ့ ဇာတ် မြူးနဲ့ အချည်းနှီး မရဏ"ကိုသာ တွေ့ခဲ့တယ်"

Then, from their vantage point within a “chrono-synclastic infundibulum,”

ဒီနောက် "chrono-synclastic infundibulum" အတွင်းက သူတို့ရဲ့ ရှုထောင့်ကနေ

a man and his dog see devastating futures for their earthly counterparts,

လူတစ်ယောက်နဲ့ ခွေးတစ်ကောင်ဟာ သူတို့ရဲ့ အဆင့်တူတွေ အနာဂတ်တွေ ပြိုပျက်နေတာတွေ့ပေမဲ့

but can’t change the course of events.

ဖြစ်စဉ်တွေကိုတော့ ပြန်ပြောင်းမရနိုင်ဘူး။

Though there aren’t easy answers available, they eventually conclude

လွယ်ကူတဲ့အဖြေတွေ မရရှိနိုင်ပေမဲ့ နောက်ဆုံး သူတို့သုံးသပ်မိတာက

that the purpose of life is “to love whoever is around to be loved.”

ဘဝရဲ့ရည်ရွယ်ချက်က "အနားက လူတိုင်းကို ချစ်တာက အချစ်ခံရဖို့ပါ"

In Cat’s Cradle, Vonnegut’s characters turn to a different source of meaning:

Cat’s Cradle က Vonnegut ရဲ့ဇာတ်ကောင်တွေဟာ မတူတဲ့အဓိပ္ပာယ်ရင်းမြစ်တစ်ခုကိုမှီခိုတယ်။

Bokonism,

Bokonism

a religion based on harmless lies that all its adherents recognize as lies.

ထောက်ခံသူအားလုံးက မုသားလို့အသိအမှတ်ပြုတဲ့ ဘေးမဖြစ်တဲ့ မုသားကို အခြေခံတဲ့ ဘာသာရေးပါ

Though they’re aware of Bokonism’s lies,

Bokonism ရဲ့မုသားတွေကို ပြန်သတိထားမိပေမဲ့

they live their lives by these tenets anyway,

ဒီဝါဒတွေနဲ့ပဲ သူတို့ဘဝတွေမှာ နေထိုင်ခဲ့တယ်၊

and in so doing develop some genuine hope.

ဒီလိုနည်းနဲ့ စစ်မှန်တဲ့ မျှော်လင့်ချက် ဖွံ့ဖြိုးစေရင်းပေါ့။

They join together in groups called Karasses, which consist of people we

Karasses လို့ခေါ်တဲ့အဖွဲ့နဲ့ သူတို့ပူးပေါင်းလိုက်တယ်။

“find by accident but […] stick with by choice”—

"တိုက်ဆိုင်မှုအရတွေ့ကြပေမဲ့,,, ရွေးချယ်မှုနဲ့ မြဲပါ"ဆိုတဲ့ လူတွေပါဝင်တယ်၊

cosmically linked around a shared purpose.

တူညီတဲ့ ရွေးချယ်မှုတစ်ဝိုက်မှာ စကြာဝဠာရ ချိတ်ဆက်ထားတဲ့အဖွဲ့ပါ။

These are not to be confused with Granfalloons,

ဒါတွေကို Granfalloons နဲ့ ရောထွေးပစ်ဖို့မဟုတ်ပါ၊

groups of people who appoint significance to actually meaningless associations,

ရည်ရွယ်ချက်ကို တကယ့်ကို အဓိပ္ပါယ်မရှိတဲ့ အသင်းအဖွဲ့တွေကို ခန့်အပ်တဲ့ လူစုတွေပေါ့၊

like where you grew up, political parties, and even entire nations.

ဥပမာ သင်ကြီးပြင်းရာ၊ နိုင်ငံရေးပါတီတွေနဲ့ တိုင်းပြည်တွေအားလုံးတောင်ပါ။

Though he held a bleak view of the human condition, Vonnegut believed strongly that

လူသားအခြေအနေရဲ့ စိတ်ဓာတ်ကျစရာ အမြင်ကိုစွဲ ကိုင်ပေမဲ့ Vonnegut အခိုင်အမာ ယုံကြည်တာက

“we are all here to help each other get through this thing, whatever it is."

"တို့အားလုံးဟာ ဒါကိုကျော်ဖြတ်ဖို့ အချင်းချင်းကူညီဖို့ ရှိတာပါ၊ ဘာဖြစ်ဖြစ်ပါ"

We might get pooped and demoralized,

ကျွန်ုပ်တို့ ခြေပစ်လက်ပစ်၊ စိတ်ဓာတ်ကျလာပေမဲ့

but Vonnegut interspersed his grim assessments

Vonnegut က မျှော်လင့်ချက် တစ်ကိုက်စာသာသာလေးနဲ့

with more than a few morsels of hope.

စိတ်ပျက်ဖွယ် အကဲဖြတ်မှုတွေနဲ့ ကြိုကြားပါဝင်ခဲ့တယ်

His fictional alter ego, Kilgore Trout, supplied this parable:

သူ့ရဲ့စိတ်ကူးယဉ် နှစ်ကိုယ့်တစ်စိတ် Kilgore Trout က ဒီပုံဆောင်ဝတ္ထု ပေးခဲ့တယ်၊

two yeast sat “discussing the possible purposes of life

တဆေးနှစ်ခုက သကြားစားပြီး သူတို့မစင်ထဲမှာ မွန်းနေတုန်း

as they ate sugar and suffocated in their own excrement.

ဘဝရဲ့ဖြစ်နိုင်တဲ့ ရည်ရွယ်တွေကို ထိုင်ဆွေးနွေးတယ်

Because of their limited intelligence,

အကန့်အသတိရှိနေတဲ့ သူတို့ရဲ့ဉာဏ်ကြောင့်

they never came close to guessing that they were making champagne.”

သူတို့ဟာ ရှန်ပိန်လုပ်တာခန့်မှန်းဖို့ လုံးဝ မနီးစပ်ခဲ့ဘူး။

In spite of his insistence that we’re all here to fart around,

အားလုံးဟာ ရူးကြောင်ကြောင်လုပ်ဖို့ ဒီမှာရှိနေတာလို့ မရမကသူဆိုပေမဲ့၊

in spite of his deep concerns about the course of human existence,

လူသားတည်ရှိမှုဖြစ်စဉ်အကြောင်း အလေးအနက် သူပူပန်နေပေမဲ့

Vonnegut also advanced the possibility, however slim,

Vonnegut လည်းဖြစ်နိုင်ခြေကို ရှေ့တန်းတင်ခဲ့တယ်၊ အလားအလာနည်းပေမဲ့

that we might end up making something good.

ဒါက ကောင်းတာတစ်ခုခုလုပ်ရင် ကျွန်ုပ်တို့ကို အဆုံးသတ်စေလောက်ပါတယ်။

And if that isn’t nice, what is?

ဒါမကောင်းဘူးဆိုရင် ဘာကောင်းသေးလဲ။