The philosophy of cynicism - William D. Desmond

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

In the 4th century BCE,

ခရစ်နှစ်မတိုင်မီ လေးရာစုအတွင်းမှာ

a banker’s son threw the city of Sinope into scandal by counterfeiting coins.

ဘဏ်သူဌေးတစ်ဦးရဲ့သားဟာ ဒင်္ဂါးအတုတွေလုပ်ကာ Sinope မြို့ကို မကောင်းသတင်းကျော်စေခဲ့တယ်။

When the dust finally settled, the young man, Diogenes of Sinope,

ကိစ္စဝိစ္စတွေ ငြိမ်သက်သွားတဲ့အခါ Sinope မြို့သား လူငယ် Diogenes ဟာ

had been stripped of his citizenship, his money, and all his possessions.

သူ့ရဲ့ နိုင်ငံသားဖြစ်ခွင့်၊ ငွေနဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှု အားလုံးပယ်ရှားတာခံလိုက်ရတယ်။

At least, that’s how the story goes.

အနည်းဆုံး ဇာတ်လမ်းကတော့ ဒီလိုပါ။

While many of the details of Diogenes’ life are shadowy,

Diogenes ရဲ့ဘဝ အသေးစိတ်များစွာဟာ မသဲမကွဲဖြစ်နေပေမဲ့

the philosophical ideas born out of his disgrace survive today.

သူ့ရဲ့ ဂုဏ်သရေပျက်မှုမှ ပေါက်ဖွားခဲ့တဲ့ ဒဿနအယူအဆတွေက ယနေ့ ရှင်ကျန်နေတယ်။

In exile, Diogenes decided that by rejecting the opinions of others

ပြည်နှင်ဒဏ်အတွင်းမှာ Diogenes ဟာ သူတပါး အထင်အမြင်တွေနဲ့ လူမှုအောင်မြင်မှု

and societal measures of success, he could be truly free.

အတိုင်းအတာတွေကို ပယ်ချခြင်းက စစ်မှန်စွာ လွတ်မြောက်စေနိုင်တယ်လို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တယ်။

He would live self-sufficiently, close to nature, without materialism,

ဥစ္စာပစ္စည်း၊ ပလွှားမှု၊ လိုက်လျောညီထွေမှု မပါပဲ မိမိဘာသာ ဖူလုံရုံ၊

vanity, or conformity.

သဘာဝနဲ့ နီးနီးနေထိုင်ခဲ့တယ်။

In practice, this meant he spent years wandering around Greek cities

လက်တွေမှာတော့ ဝတ်ရုံတစ်ထည်၊ တောင်ဝှေး၊ ကျောပိုအိတ်နဲ့ နှစ်များစွာ ဂရိမြို့တွေမှာ

with nothing but a cloak, staff, and knapsack—

လှည့်လည်နေပြီး သိပ္ပံပညာ၊ ရေချိုးခြင်းနဲ့ ချက်ထားတဲ့ အစာအစားတွေကို

outdoors year-round, forgoing technology, baths, and cooked food.

စွန့်လွှတ်ရင်းတစ်နှစ်ပတ်လုံး အပြင်ဘက်ရှိတာကို ဆိုလိုတာပါ။

He didn’t go about this new existence quietly,

ဒီဖြစ်တည်မှုအသစ်ကို တိတ်ဆိတ်စွာ ဟန်မပျက်မလုပ်ခဲ့ပေမဲ့

but is said to have teased passers-by and mocked the powerful,

ဖြတ်သွားဖြတ်လာတွေကို ကျီစယ်တာ၊ အာဏာရှိသူတွေကို လှောင်ပြောင်တာ၊

eating, urinating and even masturbating in public.

လူရှေ့သူရှေ့မှာ စာသောက်တာ၊ ကျင်ငယ်စွန့်တာ၊ မဖွယ်မရာတောင် လုပ်ခဲ့တယ်လို့ဆိုကြတယ်။

The citizens called him a kyôn— a barking dog.

မြို့သူမြို့သားတွေက သူ့ကို kyôn ဟောင်နေတဲ့ ခွေးတစ်ကောင်လို့ခေါ်ကြတယ်။

Though meant as an insult,

စော်ကားရာရောက်ပေမဲ့ ခွေးတွေဟာ သူ့ဒဿနရဲ့ တကယ် ကောင်းတဲ့ သင်္ကေတတစ်ခုပါ။

dogs were actually a good symbol for his philosophy—

they’re happy creatures,

၎င်းတို့ဟာ ပျော်နေပြီး ဓန(သို့) ဂုဏ်သတင်း လို စိတ်ကူးတွေကနေ ကင်းလွတ်တယ်။

free from abstractions like wealth or reputation.

Diogenes and his growing number of followers

Diogenes နဲ့ တိုးလာနေတဲ့ 'သူ့နောက်လိုက်တွေဟာ

became known as “dog philosophers,” or kynikoi,

ခွေး ဒဿနပညာရှင်တွေ' (သို့) kynikoi အဖြစ် လူသိများလာတယ်။

a designation that eventually became the word “Cynic.”

နောက်ဆုံးမှာ 'သံသယဝါဒီ' စကားလုံး ဖြစ်လာတဲ့ ဂုဏ်ထူးတစ်ခုပါ။

These early Cynics were a carefree bunch,

ဒီအစောပိုင်း သံသယဝါဒီတွေဟာ လေလွင့်သွားလာတဲ့ ဘဝနေဟန်တစ်ခုရဲ့

drawn to the freedom of a wandering lifestyle.

လွတ်လပ်မှုကို စိတ်ပါတဲ့ ကြောင့်ကြမဲ့တဲ့ လူတစ်သိုက်ပါ၊

As Diogenes’ reputation grew, others tried to challenge his commitment.

Diogenes ရဲ့သတင်း ကြီးလာတော့ အခြားတွေက သူ့ရည်စူးမှုကို စိန်ခေါ်ဖို့ကြိုးစားတယ်။

Alexander the Great offered him anything he desired.

Alexander the Great က သူအလိုရှိရာကို ပေးဖို့ သူ့ကို ကမ်းလှမ်းခဲ့တယ်။

But instead of asking for material goods,

ဒါပေမဲ့ ဥစ္စာပစ္စည်းတွေတောင်းတာအစား

Diogenes only asked Alexander to get out of his sunshine.

Diogenes က Alexander ကို သူ့ရဲ့ နေရောင်ကနေ တိမ်းပေးဖိုပဲ ပြောခဲ့တယ်။

After Diogenes’ death,

Diogenes သေလွန်တဲ့အခါ

adherents to his philosophy continued to call themselves Cynics

သူ့ဒဿန နောက်လိုက်တွေဟာ သူတို့ကိုယ်သူတို့ သံသယဝါဒီတွေလို့ ဆက်ခေါ်ခဲ့တာ

for about 900 years, until 500 CE.

ခရစ်နှစ် ၅၀၀ အထိ နှစ် ၉၀၀ ကျော်ပါ။

Some Greek philosophers, like the Stoics,

Stoics တွေလို ဂရိ ဒဿနပညာရှင်တချို့က

thought everyone should follow Diogenes’ example.

လူတိုင်းဟာ Diogenes နမူနာကို လိုက်နာသင့်တယ်လို့ တွေးခဲ့ကြတယ်။

They also attempted to tone down his philosophy

သူတို့ဟာ အစဉ်အလာ လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ ပိုလက်ခံလာစေဖို့ သူ့ဒဿနကို

to be more acceptable to conventional society—

ခံသာအောင် လျှော့ဖို့ ကြိုးစာခဲ့ကြသေးတယ်။

which, of course,

ဒါက တကယ်တမ်းတော့ သူ့ရဲ့နည်းနဲ့ အခြေခံအားဖြင့် ခြားနားနေပါတယ်။

was fundamentally at odds with his approach.

Others viewed the Cynics less charitably.

အခြားသူတွေက သံသယဝါဒီတွေကို ညှာတာစိတ်နည်းစွာ မြင်ကြတယ်။

In the Roman province of Syria in the 2nd century CE,

ခရစ်နှစ် ၂ ရာစုက ဆီရီးယား ရိုမန်စီရင်စုမှာ

the satirist Lucian described the Cynics of his own time as unprincipled,

သရော်မှုပညာရှင် Lucian က သံသယဝါဒီတွေကို သူ့ခေတ်မှာ သိက္ခာမဲ့တဲ၊ ရုပ်ဝါဒီဆန်တဲ့

materialistic, self-promoting hypocrites,

မိမိကိုယ်ကိုကြော်ငြာတဲ့ သီလကြောင်တွေအဖြစ် ဖော်ညွှန်းခဲ့တယ်။

who only preached what Diogenes had once actually practiced.

Diogenes တစ်ခါက တကယ် ကျင့်ကြံခဲ့တာကိုသာ ဟောကြားနေသူတွေပေါ့။

Reading Lucian’s texts centuries later,

ရာစုနှစ်တွေအကြာမှာ Lucian ရဲ့စာတွေဖတ်ရင်း

Renaissance and Reformation writers called their rivals cynics as an insult—

ဆန်းသစ်ရေး၊ပြုပြင်ရေးခေတ် စာဆိုတွေက အပြိုင် သံသယဝါဒီတွေကို စော်ကားမှုလို့ ခေါ်တယ်။

meaning people who criticized others without having anything worthwhile to say.

ဆိုလိုတာက ပြောသင့်ပြောထိုက်တာ တစ်ခုမှမရှိပဲ အခြားသူတွေကို ဝေဖန်သူတွေပါ။

This usage eventually laid the groundwork for the modern meaning

ဒီအသုံးက နောက်ဆုံးတော့ 'cynic' စကားလုံးရဲ့ ခေတ်သစ် အနက်အတွက်

of the word “cynic:"

အုတ်မြစ်ချခဲ့တာပါ။

a person who thinks everyone else is acting out of pure self-interest,

ပိုမြင်မားတဲ့ စေ့ဆော်မှုလို့ အခိုင်အမာ ဆိုတာတောင် အခြားသူတိုင်းဟာ

even if they claim a higher motive.

ကိုယ်ကျိုးသက်သက်ကြောင့် လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ ထင်သူတစ်ဦးပါ။

Still, the philosophy of cynicism had admirers,

ဒါပေမဲ့ သံသယဝါဒီ ဒဿနမှာ နှစ်သက်သူတွေရှိခဲ့တယ်။

especially among those who wished to question

အထူးသဖြင့် လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ အခြေအနေကို မေးခွန်းထုတ်လိုသူတွေကြားမှာပါ။

the state of society.

The 18th-century French philosopher Jean-Jacques Rousseau

၁၈ ရာစု ပြင်သစ် ဒဿနပညာရှင် Jean-Jacques Rousseau က

was called the “new Diogenes”

အနုပညာတေွ၊ သိပ္ပံတွေတဲ့ နည်းပညာက လူတွေကို အကျင့်ပျက်စေတယ်လို့ စောဒကတက်တဲ့အခါ

when he argued that the arts, sciences, and technology,

သူ့ကို 'ခေတ်သစ် Diogenes လို့ ခေါ်ကြတယ်။

corrupt people.

In 1882, Friedrich Nietzsche reimagined a story

၁၈၈၂ ခုနှစ်မှာ Friedrich Nietzsche က ဇာတ်လမ်းတစ်ခုကို ပြန်အနက်ကောက်ခဲ့တယ်။

in which Diogenes went into the Athenian marketplace

ဒီဇာတ်လမ်းမှာ Diogenes ဟာ အေသင် စျေးခင်းထဲကို မီးအိမ်တစ်လုံးနဲ့ဝင်သွားပြီး

with a lantern,

searching in vain for a single honest person.

တစ်ဦးတည်းသော ရိုးသားသူကို အချည်းနှီး ရှာနေတာပါ။

In Nietszche’s version,

Nietszche ရဲ့မူကွဲမှာ အရူးလို့ဆိုသူ တစ်ယောက်ဟာ 'ဘုရားခင် သေပြီ'လို့ ကြေညာဖို့

a so-called madman rushes into a town square

to proclaim that “God is dead.”

မြို့ရင်ပြင်တစ်ခုဆီ ပြေးလာတယ်။

This was Nietzsche’s way of calling for a “revaluation of values,”

ဒါက 'တန်ဖိုးများရဲ့ တစ်ဖန် တန်ဖိုးဖြတ်မှု တစ်ခု' အတွက် Nietzsche ရဲ့ ခေါ်ဆိုပုံနဲ့

and rejecting the dominant Christian and Platonic idea

ရုပ်လောကအလွန်က အကြွင်းမဲ့ စိတ်ပိုင်း အတွင်းသဘောရဲ့

of universal, spiritual insights beyond the physical world.

ကြီးစိုးနေတဲ့ ခရစ်ယာန်နဲ့ တဏှာမဲ့ အယူအဆကို ငြင်းပယ်ခြင်းပါ။

Nietzsche admired Diogenes for sticking stubbornly

Nietzsche က ဒီအချိန်၊ဒီနေရာကို ခေါင်းမာစွာ စွဲမြဲတာအတွက် Diogenes ကို လေးစားခဲ့တယ်။

to the here-and-now.

More recently,

သိပ်မကြာခင်က တန်ပြန် ယဉ်ကျေးမှု ဖီဆန်သူတွေအဖြစ် ၁၉၆၀ နှစ်လွန် ဟစ်ပီတွေကို

the hippies of the 1960s have been compared with Diogenes

as counter-cultural rebels.

Diogenes နဲ့ နှိုင်းယှဉ်ခဲ့ကြတယ်။

Diogenes’ ideas have been adopted

Diogenes ရဲ့အယူအဆတွေကို ကျင့်သုံးပြီး ထပ်ခါထပ်ခါ ပြန်လည်တွေးတောကြတယ်။

and reimagined over and over again.

The original cynics might not have approved

မူလ သံသယဝါဒီတွေကတော့ ဒီအသွင်သစ် တွေကို အတည်မပြုနိုင်လောက်ဘူး။

of these fresh takes:

they believed that their values of rejecting custom

အလေ့အထကို ပယ်ချခြင်းနဲ့ သဘာဝနဲ့ နီးကပ်စွာနေထိုင်ခြင်းရဲ့

and living closely with nature were the only true values.

သူတို့တန်ဖိုးတွေသာလျှင် စစ်မှန်တဲ့ တန်ဖိုးတွေပဲလို့ သူတို့ ယုံကြည်တယ်။

Whether or not you agree with that, or with any of the later incarnations,

ဒါ (သို့) နောက်ပိုင်း ပြယုဂ်တွေကို သင် သဘောတူသည်ဖြစ်စေ၊ မတူသည်ဖြစ်စေ

all have one thing in common: they questioned the status quo.

အားလုံးမှာ တူတာတစ်ခုရှိပါတယ်။ သူတို့ဟာ ဖြစ်မြဲ အခြေအနေကို မေးခွန်းထုတ်တာပါ။

And that’s an example we can still follow:

ဒါက ကျွန်ုပ်တို့ လိုက်နာဆဲ နမူနာတစ်ခုပါ။

not to blindly follow conventional or majority views,

အစဉ်အလာ(သို့) အများစု အမြင်တွေကို မျက်ကန်း လိုက်သာဖို့ မဟုတ်ဘဲ

but to think hard about what is truly valuable.

အစစ်အမှန် တန်ဖိုးရှိတာကို အလေးအနက် စဉ်းစားဖို့ပါ။