The philosophy of cynicism - William D. Desmond

Translator: Ayan Organization Reviewer: Daban Q Jaff

In the 4th century BCE,

لە سەدەی چوارەمی پێش زایندا،

a banker’s son threw the city of Sinope into scandal by counterfeiting coins.

کوڕی کارمەندێکی بانک بە ساختەکردنی پارە شاری ساینۆپی بە پەند برد.

When the dust finally settled, the young man, Diogenes of Sinope,

کاتێک بارودۆخ ئارام بووەوە، پیاوە گەنجەکە، دیۆگنێسی ساینۆپی،

had been stripped of his citizenship, his money, and all his possessions.

لە ڕەگەزنامە، پارە و هەموو سامانەکانی بێبەش کرا.

At least, that’s how the story goes.

چیرۆکەکە بەم شێوەیەیە.

While many of the details of Diogenes’ life are shadowy,

لە کاتێکدا وردەکاری ژیانی دیۆگنێس نادیارە،

the philosophical ideas born out of his disgrace survive today.

ئابڕوچوونەکەی بووە هۆی دروستبوونی فەلسەفەیەک کە تا ئەمڕۆش زیندووە.

In exile, Diogenes decided that by rejecting the opinions of others

دیۆگنێس پێی وابوو بە ڕەت کردنەوەی بۆچوون و پێوەری سەرکەوتنی

and societal measures of success, he could be truly free.

ئەوانی تر، بە تەواویی ئازاد دەبێت.

He would live self-sufficiently, close to nature, without materialism,

بە شێوازێک دەژیا کە پشتی بە خۆی دەبەست، نزیک لە سروشت، بەبێ بوونی پارە و موڵک

vanity, or conformity.

لە خۆباییبوون یان ملکەچی.

In practice, this meant he spent years wandering around Greek cities

لە ڕاستیدا، چەندین ساڵی بە گەڕان لە ناو شارەکانی یۆناندا بەسەر برد

with nothing but a cloak, staff, and knapsack—

جگە لە عەبا، گۆچان و پشتە کۆڵەیەک، هیچی دیکەی پێ نەبوو—

outdoors year-round, forgoing technology, baths, and cooked food.

لە دەرەوە دەژیا، بە بێ خۆشوشتن، بە بێ خواردنی ئامادەکراو.

He didn’t go about this new existence quietly,

گەڕان و سوڕانی بەبێ دەنگی نەبوو، بەڵکو

but is said to have teased passers-by and mocked the powerful,

گاڵتەی بەو کەسانە دەکرد کە تێپەڕ دەبوون و فشەی بەوانە دەهات کە بەهێزن،

eating, urinating and even masturbating in public.

خواردن، میزکردن و هەتا دەسپەڕکردن لەبەرچاوی خەڵکەوە.

The citizens called him a kyôn— a barking dog.

خەڵکی ئەویان بە کیۆن ناو دەبرد سەگێک کە دەوەڕێت.

Though meant as an insult,

خەڵکەکە مەبەستیان بێ ڕێزی کردن بوو، بەڵام سەگ هێماییەکی گونجاوە بۆ فەلسەفەکەی

dogs were actually a good symbol for his philosophy—

they’re happy creatures,

ئەوان درووستکراوێکی دڵخۆشن، بە دوای پارە و ناوبانگەوە نین.

free from abstractions like wealth or reputation.

Diogenes and his growing number of followers

دیۆگنیس و ژمارەی شوێن کەوتوانی

became known as “dog philosophers,” or kynikoi,

بە "فەیلەسوفانی سەگ" یان کینیکۆی ناسران،

a designation that eventually became the word “Cynic.”

لە کۆتاییدا ئەم ناوە بوو بە "سینیک"، واتا گاڵتەکەر.

These early Cynics were a carefree bunch,

سینیکەکان دەستەیەکی بێباک بوون،

drawn to the freedom of a wandering lifestyle.

وێنەی ژیانێکی ئازادییان بۆ خۆیان دەکێشا.

As Diogenes’ reputation grew, others tried to challenge his commitment.

کە ناوبانگی دیۆگنیس بڵاوبوویەوە، ئەوانی تر هەوڵیاندا بەرنگاری بیرۆکەکەی ببنەوە.

Alexander the Great offered him anything he desired.

ئەلێکسەندەری مەزن بەڵێنی پێدا هەرچییەکی بوێت پێێ ببەخشێت

But instead of asking for material goods,

دیۆگنیسیش لە جیاتی داواکردنی ماددە،

Diogenes only asked Alexander to get out of his sunshine.

داوای لە ئەلکسەندەر کرد کە بەر تیشکی خۆرەکە نەگرێت.

After Diogenes’ death,

دوای مردنی دیۆگنیس،

adherents to his philosophy continued to call themselves Cynics

لایەنگرانی فەلسەفەکەی بەردەوام بوون لەوەی بە خۆیان بڵێن سینیکەکان

for about 900 years, until 500 CE.

بۆ نزیکەی ۹۰۰ ساڵ، تاوەکو ساڵی ٥۰۰ ی زاینی.

Some Greek philosophers, like the Stoics,

هەندێک فەیلەسوفی یۆنانی، وەک ستۆکس،

thought everyone should follow Diogenes’ example.

پێیان وابوو کە پێویستە خەڵکی شوێن بیرۆکەی دیۆگنیس بکەون.

They also attempted to tone down his philosophy

هەروەها هەوڵیشیان دا کە فەلسەفەکە سادە بکەنەوە

to be more acceptable to conventional society—

بۆ ئەوەی زیاتر لای کۆمەڵگە پەسند بن.

which, of course,

کە لە بنەڕەتدا، ئەمە بونیاتی فەلسەفەکەی گۆڕی.

was fundamentally at odds with his approach.

Others viewed the Cynics less charitably.

هەندێکی تر دەیان گوت کە فەلسەفەکە گونجاو نییە.

In the Roman province of Syria in the 2nd century CE,

لە ویلایەتی ڕۆمانی سوریا لە سەدەی دووەمی زاینی،

the satirist Lucian described the Cynics of his own time as unprincipled,

لوشیانی گاڵتەجار، وەسفی سینەکەکانی سەردەمەکەی بە بێ مۆراڵ کرد،

materialistic, self-promoting hypocrites,

و کەسانی مادیی خۆپەرست و دووڕوو،

who only preached what Diogenes had once actually practiced.

کە تەنها یەکجار بیرۆکەی دیۆجینییان جێبەجی نەکردووە.

Reading Lucian’s texts centuries later,

چەند سەدەیەک دوای خوێندنەوەی دەقەکانی لویسان،

Renaissance and Reformation writers called their rivals cynics as an insult—

نووسەرانی سەردەمی ڕۆشەنگەری، بە سینیکس بانگی دوژمنەکانیان دەکرد

meaning people who criticized others without having anything worthwhile to say.

وەکو ئەو کەسانەی ڕەخنە لە خەڵکی دەگرن بێ ئەوەی شتێک هەبێت شایەنی ڕەخنە گرتن بێت.

This usage eventually laid the groundwork for the modern meaning

لەم دوایانەدا ئەم بەکارهێنانە بە

of the word “cynic:"

وشەی "سینیک" ناسرا.

a person who thinks everyone else is acting out of pure self-interest,

کە کەسێکە پێیوایە هەموو خەڵک بە پێی بەرژەوەندییەکانیان ڕەفتار دەکەن.

even if they claim a higher motive.

تەنانەت ئەگەر پاڵنەری بەرزتر هاندەریان بێت.

Still, the philosophy of cynicism had admirers,

تا ئێستاش فەیلەسوفانی گاڵتەجاڕی شوێنکەوتوویان هەیە،

especially among those who wished to question

بە تایبەت لە ناو ئەو کەسانەی کە هەوڵی پرسیارکردن دەرباری کۆمەڵگە دەدەن.

the state of society.

The 18th-century French philosopher Jean-Jacques Rousseau

لە سەددەی هەژدەدا، فەیلەسوفی فەڕەنسی جان جاک ڕۆسۆ

was called the “new Diogenes”

نازناوی "دیۆگنیسی نوێ"ی پێبەخشرا کاتێک پێی وابوو هونەر و زانست و

when he argued that the arts, sciences, and technology,

تەکنیک، خەڵک گەندەڵ دەکەن.

corrupt people.

In 1882, Friedrich Nietzsche reimagined a story

فریدریک نیچە لە ساڵی ١٨٨٢، دوبارە ئەو بەشەی چیرۆکەکەی گۆڕی

in which Diogenes went into the Athenian marketplace

کە کاتێک دیۆگنیس بە فانۆسێکەوە بۆ بازاڕی ئەسینا چوو،

with a lantern,

searching in vain for a single honest person.

بۆ ئەوەی بە گاڵتەوە بە دوایی کەسێکی ڕاستگۆدا بگەڕێت.

In Nietszche’s version,

نیچە لە چیرۆکەکەدا دەڵێت کە کەسێکی شێت ڕایکردە گۆڕەپانی شار

a so-called madman rushes into a town square

to proclaim that “God is dead.”

تا ڕایبگەیەنێت کە "خودا مردووە."

This was Nietzsche’s way of calling for a “revaluation of values,”

ئەمە ڕێگەی بانگەشەی نیچە بوو بۆ "دووبارە هەڵسەنگاندنی بەهاکان،"

and rejecting the dominant Christian and Platonic idea

و ڕەتکردنەوەی بیرۆکەی مەسیح و ئەفلاتوون

of universal, spiritual insights beyond the physical world.

بۆ گەردوون و خەون، کە لە دەرەوەی جیهانی ئێمەن.

Nietzsche admired Diogenes for sticking stubbornly

نیچە سەرسام بوو بە کەلـلەڕەقی دیۆگنیس.

to the here-and-now.

More recently,

لە ساڵی ١٩٦٠ەکان، هیپییەکان دەرکەوتن کە بە دیۆگنیس بەراورد دەکران

the hippies of the 1960s have been compared with Diogenes

as counter-cultural rebels.

ئەوانیش دژی کلتوری زاڵ بوون.

Diogenes’ ideas have been adopted

بیرۆکەکانی دیۆگنیس چەندین جار باسکران و خوێندنەوەیان بۆ کرا.

and reimagined over and over again.

The original cynics might not have approved

لەوانەشە سینیکە ڕەسەنەکان بەم گۆڕانکارییە نوێیانە ڕازی نەبن:

of these fresh takes:

they believed that their values of rejecting custom

بڕوایان وابوو ڕەت کردنەوەی بیروباوەڕی ناو کۆمەڵگە

and living closely with nature were the only true values.

و ژیان لە نزیک سروشت تاکە بەهایی ڕاستین.

Whether or not you agree with that, or with any of the later incarnations,

ئەگەر هاوڕایت لەگەڵ ئەوە یان نا یان لەگەڵ ئەوانەی دواتر،

all have one thing in common: they questioned the status quo.

ئەوا هەموویان یەک شتی هاوبەشییان هەیە: کە گومان لە بارودۆخەکە دەکەن.

And that’s an example we can still follow:

و ئەمەش نموونەیەکە دەتوانین شوێنی بکەوین:

not to blindly follow conventional or majority views,

نەوەک کوێرانە بە دوای ڕاو بۆچوونە دووبارەکان یان ڕای زۆرینە بکەوین،

but to think hard about what is truly valuable.

بەڵکو دەبێت بە هێواشی بیر لە بەهای ڕاستەقینە بکەینەوە.