The philosophy of cynicism - William D. Desmond

Reviewer: Da My Tran Ngoc

In the 4th century BCE,

Vào thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên,

a banker’s son threw the city of Sinope into scandal by counterfeiting coins.

con trai chủ ngân hàng thành phố Sinope vướng vào bê bối làm giả tiền xu.

When the dust finally settled, the young man, Diogenes of Sinope,

Khi mọi việc đã lắng xuống, chàng trai trẻ, Diogenes của thành Sinope,

had been stripped of his citizenship, his money, and all his possessions.

đã bị tước hết quyền công dân, tiền bạc và toàn bộ tài sản.

At least, that’s how the story goes.

Ít nhất, đó là cách câu chuyện bắt đầu.

While many of the details of Diogenes’ life are shadowy,

Trong khi nhiều thông tin về cuộc sống của Diogenes vẫn còn là ẩn số,

the philosophical ideas born out of his disgrace survive today.

những tư tưởng triết học

hình thành từ sự thất thế của ông vẫn tồn tại đến nay.

In exile, Diogenes decided that by rejecting the opinions of others

Khi bị lưu đày, Diogenes đã quyết định: bằng cách bác bỏ ý kiến của người khác

and societal measures of success, he could be truly free.

và các phép đo thành công của xã hội, ông mới có thể thực sự tự do.

He would live self-sufficiently, close to nature, without materialism,

Ông sẽ tự lo cho bản thân, sống hòa hợp với thiên nhiên

không màng đến vật chất,

vanity, or conformity.

sự phù phiếm hoặc giáo điều.

In practice, this meant he spent years wandering around Greek cities

Để thực hành, ông đã dành nhiều năm lang thang khắp các thành phố của Hy Lạp

with nothing but a cloak, staff, and knapsack—

không gì ngoài một mảnh áo choàng, cây gậy và tay nải—

outdoors year-round, forgoing technology, baths, and cooked food.

sống ngoài trời quanh năm,

rời xa công nghệ, tắm rửa và thức ăn nấu chín.

He didn’t go about this new existence quietly,

Ông không lặng lẽ sống cuộc đời mình đã lựa chọn,

but is said to have teased passers-by and mocked the powerful,

mà tìm cách trêu chọc người qua đường và xem thường luật pháp,

eating, urinating and even masturbating in public.

ăn uống, tiểu tiện và thậm chí là thủ dâm tại nơi công cộng.

The citizens called him a kyôn— a barking dog.

Người dân gọi ông là kyôn- một con chó sủa.

Though meant as an insult,

Dù mang nghĩa lăng mạ,

dogs were actually a good symbol for his philosophy—

nhưng chó đúng là biểu tượng phù hợp cho triết lý của ông.

they’re happy creatures,

Chúng là những sinh vật hạnh phúc, không bị ám ảnh bởi giàu có và danh tiếng.

free from abstractions like wealth or reputation.

Diogenes and his growing number of followers

Diogenes cùng số lượng “môn đồ” ngày càng tăng của ông

became known as “dog philosophers,” or kynikoi,

trở nên nổi tiếng với cái tên “nhà triết học chó“, hay Kynikoi,

a designation that eventually became the word “Cynic.”

cách gọi mà sau này trờ thành từ “Cynic” (Yếm thế hay Khuyển nho).

These early Cynics were a carefree bunch,

Người theo chủ nghĩa này trong giai đoạn đầu là một nhóm vô lo,

drawn to the freedom of a wandering lifestyle.

bị ám ảnh bởi sự tự do thông qua kiểu sống lang thang.

As Diogenes’ reputation grew, others tried to challenge his commitment.

Khi cái tên Diogenes trở nên phổ biến, mọi người tìm cách thử thách ông.

Alexander the Great offered him anything he desired.

Alexander Đại đế tuyên bố ban cho ông bất cứ thứ gì mà ông muốn.

But instead of asking for material goods,

Nhưng thay vì lựa chọn tiền bạc vật chất,

Diogenes only asked Alexander to get out of his sunshine.

Diogenes chỉ yêu cầu Alexander không che mất ánh mặt trời của mình.

After Diogenes’ death,

Sau khi Diogenes mất,

adherents to his philosophy continued to call themselves Cynics

những người đi theo triết lý của ông tiếp tục tự xưng là những kẻ Yếm thế,

for about 900 years, until 500 CE.

trong khoảng 900 năm, cho đến năm 500 sau Công nguyên.

Some Greek philosophers, like the Stoics,

Một số nhà triết học Hy Lạp, như các triết gia Khắc kỷ,

thought everyone should follow Diogenes’ example.

cho rằng mọi người nên học tập lối sống của Diogenes.

They also attempted to tone down his philosophy

Họ còn cố gắng làm giảm bớt học thuyết của ông

to be more acceptable to conventional society—

để có thể được xã hội đương thời chấp nhận,

which, of course,

điều mà, dĩ nhiên, về cơ bản là mâu thuẫn với phương pháp của ông.

was fundamentally at odds with his approach.

Others viewed the Cynics less charitably.

Số khác lại nhìn nhận những kẻ Yếm thế ít thiện cảm hơn.

Tại tỉnh Syria của La Mã vào thế kỷ thứ 2 sau Công nguyên,

In the Roman province of Syria in the 2nd century CE,

the satirist Lucian described the Cynics of his own time as unprincipled,

nhà văn châm biếm Lucian đã mô tả

những người này trong thời đại mình là vô luân,

materialistic, self-promoting hypocrites,

thực dụng và đạo đức giả,

who only preached what Diogenes had once actually practiced.

những người nhất mực tôn thờ những gì mà Diogenes đã thực hiện.

Reading Lucian’s texts centuries later,

Đọc những tác phẩm của Lucian những thế kỷ sau đó,

Renaissance and Reformation writers called their rivals cynics as an insult—

các cây viết thời Phục hưng và Cải cách đã xem

người Yếm thế là một sự xúc phạm -

meaning people who criticized others without having anything worthwhile to say.

nghĩa là những người chỉ trích người khác khi không hề có bất cứ điều gì đáng nói.

This usage eventually laid the groundwork for the modern meaning

Cách sử dụng này đặt nền móng cho định nghĩa hiện đại của từ “cynic” là:

of the word “cynic:"

a person who thinks everyone else is acting out of pure self-interest,

Một người hoài nghi mọi người khác hành động vì lợi ích cá nhân thuần túy,

even if they claim a higher motive.

ngay cả khi họ đòi hỏi một động cơ cao hơn.

Still, the philosophy of cynicism had admirers,

Tuy nhiên, vẫn có những người hâm mộ triết học về chủ nghĩa Yếm thế,

especially among those who wished to question

đặc biệt là những người hoài nghi về thực trạng của xã hội.

the state of society.

The 18th-century French philosopher Jean-Jacques Rousseau

Nhà triết học Pháp Jean-Jacques Rousseau vào thế kỷ thứ 18

was called the “new Diogenes”

được gọi là “Tân Diogenes” khi ông lập luận rằng nghệ thuật, khoa học

when he argued that the arts, sciences, and technology,

và công nghệ hủy hoại loài người.

corrupt people.

In 1882, Friedrich Nietzsche reimagined a story

Năm 1882, Friedrich Nietzsche đã mô phỏng lại câu chuyện

in which Diogenes went into the Athenian marketplace

khi Dioegenes đi đến chợ Athen cùng với một chiếc đèn lồng

with a lantern,

searching in vain for a single honest person.

để tìm kiếm trong vô vọng một người trung thực.

In Nietszche’s version,

Trong bản của Nietche, một người điên xông vào quảng trường thị trấn

a so-called madman rushes into a town square

to proclaim that “God is dead.”

và tuyên bố rằng "Chúa đã qua đời".

This was Nietzsche’s way of calling for a “revaluation of values,”

Đây là cách mà Nietzche kêu gọi để “đánh giá lại những giá trị“,

and rejecting the dominant Christian and Platonic idea

và bác bỏ tư tưởng thống trị của Cơ đốc giáo và Plato

of universal, spiritual insights beyond the physical world.

liên quan đến những quan niệm về vũ trụ, tâm linh bên ngoài thế giới vật chất.

Nietzsche admired Diogenes for sticking stubbornly

Nietzche ngưỡng mộ Diogenes

vì đã ngoan cố đề cao những giá trị hiện tại.

to the here-and-now.

More recently,

Gần hơn, phong trào híp-pi ở thập niên 60 được đưa ra so sánh với Diogenes

the hippies of the 1960s have been compared with Diogenes

as counter-cultural rebels.

như những kẻ nổi loạn phản văn hóa.

Diogenes’ ideas have been adopted

Tư tưởng của Diogenes được tiếp thu và mô phỏng lại rất nhiều lần.

and reimagined over and over again.

The original cynics might not have approved

Những “kẻ Yếm thế” ban đầu chắc hẳn không chấp nhận lối tiếp thu này:

of these fresh takes:

they believed that their values of rejecting custom

họ tin rằng giá trị của bản thân là khi khước từ mọi tục lệ

and living closely with nature were the only true values.

và lối sống gần gũi với thiên nhiên là những giá trị đúng đắn duy nhất.

Whether or not you agree with that, or with any of the later incarnations,

Dù bạn có tán thành với điều đó hay không hoặc với bất kỳ hình thái nào sau đó,

all have one thing in common: they questioned the status quo.

tất cả đều có một điểm chung: họ hoài nghi về hiện trạng.

And that’s an example we can still follow:

Và đó là một ví dụ điển hình mà chúng ta có thể học tập:

not to blindly follow conventional or majority views,

không mù quáng tuân theo những quan điểm truyền thống hoặc số đông,

và suy ngẫm thật kỹ về những gì thực sự có giá trị.

but to think hard about what is truly valuable.