Yes, scientists are actually building an elevator to space - Fabio Pacucci

Translator: Maru Tu Lot Reviewer: Sanntint Tint

Sending rockets into space requires sacrificing expensive equipment,

အာကာသထဲသို့ ဒုံးပျံများ လွှတ်တင်ခြင်းဟာ စျေးကြီးသော စက်ကိရိယာများရင်နှီးရခြင်း

burning massive amounts of fuel, and risking potential catastrophe.

လောင်စာအမြောက်အမြားလောင်ကျွမ်းခြင်းနဲ့ အခြားဘေးအန္တရာယ်များလည်းကျရောက်နိုင်ပါတယ်။

So in the space race of the 21st century,

ဒါ့ကြောင့် ၂၁ရာစု အာကာသပြိုင်ပွဲမှာ

some engineers are abandoning rockets for something much more exciting:

အချို့အင်ဂျင်နီယာတွေဟာ ပိုကောင်းတဲ့ယာဉ် အတွက်ဒုံးပျံများကိုစွန့်လွတ်လာကြပါတယ်။

elevators.

အဲဒါကတော့ အာကာသယာဥ် ဖြစ်ပါတယ်။

Okay, so maybe riding an elevator to the stars

ကောင်းပြီ၊ ဒါပေမဲ့ ကြယ်တွေဆီကို ဓာတ်လှေကားစီးပြီးသွားတာဟာ

isn't the most thrilling mode of transportation.

စိတ်လှုပ်ရှားစရာအကောင်းဆုံး သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးပုံစံတော့ မဟုတ်ပါဘူး။

But using a fixed structure to send smaller payloads

သို့သော်၊ ပတ်လမ်းအတွင်းသို့

of astronauts and equipment into orbit

လူသားများနှင့်အလေးချိန်နည်းသော စက်ပစ္စည်းငယ်များကို လွှတ်တင်ခြင်းဟာ

would be safer, easier, and cheaper than conventional rockets.

သမားရိုးကျ ဒုံးပျံများကို အသုံးပြုခြင်းထက် ပိုမိုဘေးကင်း၊လွယ်ကူပြီးစျေးပိုသက်သာပါတယ်။

On a SpaceX Falcon 9 rocket,

SpaceX Falcon 9 ဒုံးပျံတစ်ခုဖြင့်

every kilogram of cargo costs roughly $7,500 to carry into orbit.

ပတ်လမ်းအတွင်းသို့ သယ်ဆောင်လာတဲ့ ကုန်တင် တစ်ကီလိုဂရမ်လျှင် ဒေါ်လာ ၇၅၀၀ခန့်ကုန်ကျတယ်

Space elevators are projected to reduce that cost by 95%.

“အာကာသယာဥ်” အသုံးပြုခြင်းက ကုန်ကျစရိတ်ကို ၉၅%အထိလျှော့ချနိုင်မယ်လို့မျှော်လင့်ထားတယ်

Researchers have been investigating this idea since 1895,

ဤအယူအဆကို ၁၈၉၅ ခုနှစ်ကတည်းက

ရုရှားသိပ္ပံပညာရှင်သည်ထိုအချိန်ကကမ္ဘာ့ အမြင့်ဆုံးမျှော်စင်သို့

when a visit to what was then the world's tallest structure

inspired Russian scientist Konstantin Tsiolkovsky.

အလည်အပတ်လာရောက်ခြင်းဖြင့် စိတ်ကူးရခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါတယ်

Tsiolkovsky imagined a structure thousands of kilometers tall,

Tsiolkovskyဟာကီလိုမီတာထောင်နှင့်ချီမြင့် တဲ့ မိုးမျှော်တိုက်ကိုပုံဖော်ထားသော်လည်း

but even a century later, no known material is strong enough

ရာစုနှစ်တစ်ခုကြာသည့်တိုင် ထိုတည်ဆောက်မှုကို ထိန်းသိမ်းထားရန်

လုံလောက်တဲ့ခိုင်ခံ့မှုတစ်ခုမျှမသိရှိခဲ့ပါ။

to support such a building.

Fortunately, the laws of physics offer a promising alternative design.

ကံကောင်းတာက ရူပဗေဒအခြေခံမူများဟာအလားအ လာရှိတဲ့အစားထိုးဒီဇိုင်းကိုပေးစွမ်းခဲ့တယ်

Imagine hopping on a fast-spinning carousel

ကြိုးတစ်ချောင်းနဲ့ ကျောက်တုံးမှာ ချိတ်ထားရင်း အမြန်လည်ပတ်နေတဲ့

while holding a rope attached to a rock.

ဝိုင်းလေးပေါ်တက်ဖို့ စိတ်ကူးကြည့်ပါ။

As long as the carousel keeps spinning, the rock and rope will remain horizontal,

အဝိုင်းလှည့်သွားသရွေ့၊ centrifugal force ဖြင့်တွန်းအားပေးနေတဲ့

kept aloft by centrifugal force.

ကျောက်တုံးနှင့်ကြိုးဟာ အလျားလိုက် ရှိနေမှာဖြစ်ပါတယ်

If you're holding the rope, you'll feel this apparent, inertial acceleration

သင်ကြိုးကို ကိုင်ထားရင် လှည့်ပတ်နေတဲ့ ဝိုင်းလေးရဲ့ အလယ်ဗဟိုမှ

pulling the rock away from the center of the rotating carousel.

ကျောက်တုံးကို ဆွဲငင်နေတဲ့ သိသာသောအရှိန်ကို သတိပြုမိမှာဖြစ်ပါတယ်။

ကမ္ဘာမြေနှင့်အဝိုင်းလေးအား ကြိုးအရှည်ဖြင့် ချည်ထားပြီးကျောက်တုံးကို တန်ပြန်အလေးချိန်

Now, if we replace the carousel with Earth,

the rope with a long tether, and the rock with a counterweight,

အစားထိုးခြင်းဖြင့်လက်ရှိ အာကာသယာဥ် ကို ကျွန်ုပ်တို့ စိတ်ကူးကြည့်နိုင်ပါရအောင်

we have just envisioned the modern space elevator—

ကျွန်ုပ်တို့ဟာဂြိုဟ်ရဲ့လည်ပတ်မှုဆိုင်ရာ ရူပဗေဒဖြင့် အာကာသထဲသို့ တွန်းပို့တဲ့

a cable pulled into space by the physics of our spinning planet.

ခေတ်မီအာကာသယာဥ် ကို ကျွန်ုပ်တို့ စိတ်ကူးကြည့်ဖူးပါတယ်။

၎င်းကို လုပ်ဆောင်နိုင်ရန် ကမ္ဘာရဲ့ ဆွဲငင်အားထက် ပိုမိုကြီးမားစေရန်အတွက်

For this to work, the counterweight would need to be far enough away

တန်ပြန်အလေးချိန်ဟာ ကမ္ဘာလှည့်ပတ်မှုမှ ထုတ်ပေးသော ဗဟိုထရီဖဂယ်တွန်းအားအတွက်

that the centrifugal force generated by the Earth's spin

is greater than the planet's gravitational pull.

လုံလောက်သောအကွာအဝေးတွင် ရှိနေရမည်ဖြစ်ပါတယ်။

These forces balance out at roughly 36,000 kilometers above the surface,

တန်ပြန်အလေးချိန်ဟာ မျက်နှာပြင်အထက် ကီလိုမီတာ ၃၆,၀၀၀ ထက် ပိုနေသင့်ပြီး

so the counterweight should be beyond this height.

အင်အားစုများ ဟန်ချက်ညီအောင် ထိန်းညှိပေးပါတယ်။

Objects at this specific distance are in geostationary orbit,

ဤအကွာအဝေးရှိ အရာဝတ္ထုများဟာ geostationary orbit တွင်ရှိနေပါတယ်

meaning they revolve around Earth at the same rate the planet spins,

ဆိုလိုတာက၎င်းတို့ဟာကမ္ဘာနှင့်တူသောနှုန်း ဖြင့်ကမ္ဘာပတ်လမ်ကြောင်းအတိုင်းလှည့်ပတ်နေ

thus appearing motionless in the sky.

တဲ့အတွက်၎င်းတို့အားကောင်းကင်မှာမလှုပ်ရှား နိုင်တဲ့သဏ္ဌာန်ရှိစေတာဖြစ်ပါတယ်

The counterweight itself could be anything,

ဖမ်းယူထားသော ဂြိုဟ်သိမ်ဂြိုဟ်မွှားအပါအဝင် မည်သည့်အရာကိုမဆို

even a captured asteroid.

တန်ပြန်အလေးချိန်အဖြစ် အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်

From here, the tether could be released down through the atmosphere

နောက် ကြိုးကို ထုတ်လွှတ်ပြီး လေထုမှတစ်ဆင့် ဂြိုလ်၏ မျက်နှာပြင်ပေါ်ရှိ

and connected to a base station on the planet's surface.

အခြေစိုက်စခန်းတစ်ခုသို့ ချိတ်ဆက်သွားနိုင်ပါတယ်။

To maximize centrifugal acceleration,

လည်ပတ်နှုန်းကို အကောင်းဆုံးဖြစ်အောင် လုပ်ရန်အတွက်

this anchor point should be close to the Equator.

ဤကျောက်ချဲအမှတ်သည် အီကွေတာနှင့် နီးကပ်နေသင့်ပါတယ်

And by making the loading station a mobile ocean base,

ရွှေ့ပြောင်းနိုင်တဲ့သမုဒ္ဒရာ အခြေစိုက်စခန်းအဖြစ် သတ်မှတ်ခြင်းဖြင့်

the entire system could be moved at will,

စနစ်တစ်ခုလုံးဟာလွန်ကဲသောရာသီဥတု၊ အာကာသအပျက်အစီးများနှင့်

allowing it to maneuver around extreme weather,

ဂြိုလ်တုများကို ရှောင်ရှားနိုင်စေမည့်

and dodge debris and satellites in space.

စနစ်အပြည့်အစုံကို အလိုအလျောက်ပြောင်းနိုင်မည်ဖြစ်ပါတယ်။

Once established, cargo could be loaded onto devices called climbers,

အခြေခံအဆောက်အဦးများတည်ဆောက်ပြီးချိန် ကုန်စည်များကိုclimbersလိုခေါ်တဲ့ကိရိယာပေါ်

တင်ဆောင်နိုင်ကာလမ်းကြောင်းတစ်လျှောက်နှင့် ပတ်လမ်းအတွင်းသို့ပို့ဆောင်ပေးမည်ဖြစ်ပါတယ်။

which would pull packages along the cable and into orbit.

These mechanisms would require huge amounts of electricity,

အဆိုပါနည်းပညာများဟာ ဆိုလာပြားများ သို့မဟုတ် နျူကလီးယားဓာတ်အားပေးစက်ရုံများမှ

which could be provided by solar panels or potentially even nuclear systems.

ထုတ်လွတ်တဲ့လျှပ်စစ်ဓာတ်အား အများအပြား လိုအပ်မည်ဖြစ်ပါတယ်

Current designs estimate that it would take about 8 days

လက်ရှိအစီအစဉ်အရ၊ အရာဝတ္ထုတစ်ခုအား ပထဝီဝင်ပတ်လမ်းသို့ မြှင့်တင်ရန်

to elevate an object into geostationary orbit.

အကြမ်းဖျင်းအားဖြင့် ၈ ရက်ခန့် ကြာမှာဖြစ်ပါတယ်။

And with proper radiation shielding,

လုံလောက်သော ဓါတ်ရောင်ခြည် အကာအရံများ ထားရှိပါက

humans could theoretically take the ride too.

သီအိုရီအရလူသားများလည်း စီးနင်းလိုက်ပါလာနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်

So, what's stopping us from building this massive structure?

ဒါဆိုဒီကြီးမားတဲ့ဖွဲ့စည်းမှုကြီးကို ဆောက်ဖို့ငါတို့ကို ဘာကတားဆည်းနိုင်မှာလဲ?

For one thing, a construction accident could be catastrophic.

တစ်ချက်က ဆောက်လုပ်ရေး မတော်တဆမှု ကပ်ဘေးဖြစ်နိုင်

But the main problem lies in the cable itself.

ဒါပေမယ့် တကယ့်ပြဿနာက ကေဘယ်လ်ကိုယ်တိုင်ပါပဲ။

In addition to supporting a massive amount of weight,

အလွန်လေးလံသော အလေးချိန်ကိုထိန်းပေးနိုင်ရန်အတွက်

the cable's material would have to be strong enough

ကေဘယ်လ်ကြိုး၏ပစ္စည်းသည် တန်ပြန်အလေးချိန်ကိုဆွဲယူနိုင်လောက်အောင်

to withstand the counterweight's pull.

ခိုင်ခံ့မှုရှိရန် လိုအပ်ပါတယ်

And because this tension and the force of gravity would vary at different points,

ဖိအားနှင့် ဆွဲငင်အားသည် မတူညီသော နေရာများတွင် ပြောင်းလဲနိုင်တဲ့အတွက်

its strength and thickness would need to vary as well.

ပစ္စည်း၏ ခိုင်ခံ့မှုနှင့် အထူသည်လည်း ကွဲပြားရမှာဖြစ်ပါတယ်။

Engineered materials like carbon nanotubes and diamond nano-threads

ဥပမာအားဖြင့်၊ ကာဗွန်နာနိုပြွန်များနဲ့ စိန်နာနိုချည်မျှင်တွေဟာ

seem like our best hope for producing materials

အလုပ်အတွက် ခိုင်ခံ့ပြီး ပေါ့ပါးသောပစ္စည်းများကိုထုတ်လုပ်ရန်အတွက်

strong and light enough for the job.

ကျွန်ုပ်တို့၏အကောင်းဆုံးမျှော်လင့်ချက် ဖြစ်ပုံရပါတယ်။

But so far,

ဒါပေမယ့် ခုထိတော့

we've only been able to manufacture very small nanotube chains.

ကျွန်ုပ်တို့ဟာ အလွန်တိုသောနာနိုပြွန်ကြိုး များကိုသာပြုလုပ်နိုင်ပါသေးတယ်

Another option would be to build one somewhere with weaker gravity.

နောက်ရွေးချယ်စရာတစ်ခုက ဆွဲငင်အားနိမ့်တဲ့ နေရာမှာ ဆောက်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်

လက်ရှိတွင် ရရှိနိုင်သောပစ္စည်းများဖြင့် အင်္ဂါဂြိုဟ်သို့မဟုတ် လကိုအခြေခံတဲ့

Space elevators based on Mars or the Moon

are already possible with existing materials.

အာကာသယာဥ် များတည်ဆောက်ရန် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

But the huge economic advantage of owning an Earth-based space elevator

သို့သော်၊ကမ္ဘာမြေအခြေခံအာကာသယာဥ် ပိုင်ဆိုင်ခြင်း၏သိသာထင်ရှားသော စီးပွားရေး

has inspired numerous countries to try and crack this conundrum.

အကျိုးကျေးဇူးများက ဤပဟေဋ္ဌိကို ဖြေရှင်းရန် နိုင်ငံအများအပြားကိုလှုံ့ဆော်ပေးခဲ့ပါတယ်။

In fact, some companies in China and Japan

တကယ်တော့ တရုတ်နဲ့ ဂျပန်ကုမ္ပဏီတချို့ဟာ

are already planning to complete construction by 2050.

၂၀၅၀ မှာ အပြီးတည်ဆောက်ဖို့ ပြင်ဆင်နေကြပါပြီ။