Do politics make us irrational? - Jay Van Bavel

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

In 2013, a team of researchers held a math test.

၂၀၁၃ မှာ သုသေတီတစ်ဖွဲ့ဟာ သင်္ချာစစ်ဆေးမှုတစ်ခု ကျင်းပခဲ့တယ်။

The exam was administered to over 1,100 American adults,

စာမေးပွဲကို အမေရိကန် လူကြီး ၁၁၀၀ ကျော်တို့ ဖြေခဲ့ကြရပြီး

and designed, in part, to test their ability to evaluate sets of data.

တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအနေနဲ့ ဒေတာအစုတွေကို အကဲဖြတ်ဖို့အရည်အချင်းကို စမ်းဖို့ထုတ်တာပါ။

Hidden among these math problems were two almost identical questions.

ဒီသင်္ချာ ပုစ္ဆာတွေအနက် ဖုံးကွယ်ထားတာတွေက တထေရာတည်း 'ဖြစ်လုနီးပါး မေးခွန်းနှစ်ခုပါ။

Both problems used the same difficult data set,

ပုစ္ဆာနှစ်ခုစလုံးဟာ တူညီတဲ့ ဒေတာ အစုကို အသုံးပြုခဲ့ပြီး

and each had one objectively correct answer.

တစ်ခုစီမှာ ဓမ္မဓိဋ္ဌာန်ကျကျ အဖြေမှန်တစ်ခုရှိတယ်။

The first asked about the correlation between rashes and a new skin cream.

ပထမက အင်ပျဉ်ထတာတွေနဲ့ အရေပြား လိမ်းဆေးအကြားကအညမညသဘောအကြောင်း မေးတာပါ။

The second asked about the correlation between crime rates

ဒုတိယက ရာဇဝတ်မှုနှုန်းတွေနဲ့ သေနတ် ထိန်းချုပ်မှု ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းမှုကြားက

and gun control legislation.

အညမညသဘောအကြောင်း မေးတာပါ။

Participants with strong math skills

သင်္ချာ ကျွမ်းကျင်မှု အာကောင်းတဲ့ ပါဝင်သူတွေဟာ

were much more likely to get the first question correct.

ပထမ မေးခွန်းကို အမှန်ဖြေဖို့ ဖြစ်နိုင်ခြေပိုများတယ်။

But despite being mathematically identical,

ဒါပေမဲ့ သင်္ချာပိုင်းအရ ထပ်တူကျနေပေမဲ့

the results for the second question looked totally different.

ဒုတိယ မေးခွန်းအတွက် ရလဒ်တွေကတော့ လုံးဝ ခြားနားနေပုံပါ။

Here, math skills weren’t the best predictor

သင်္ချာ ကျွမ်းကျင်မှုက မှန်ကန်စွာ ဖြေဆိုနိုင်တဲ့ ပါဝင်သူတွေရဲ့

of which participants answered correctly.

အကောင်းဆုံး နိမိတ်လက္ခဏာ မဖြစ်ခဲ့ဘူး။

Instead, another variable the researchers had been tracking came into play:

ဒီအစား သုတေသီတွေ ခြေရာခံနေတဲ့ နောက်ထပ်ကိန်းရှင်က ပါဝင်လာတယ်။

political identity.

နိုင်ငံရေး လက္ခဏာပါ။

Participants whose political beliefs

ဒေတာရဲ့အဓိပ္ပာယ်မှန်ကောက်တာတစ်ခုနဲ့ တစ်တန်းတည်းကျတဲ့

aligned with a correct interpretation of the data

နိုင်ငံရေး ယုံကြည့်ချက်တွေ ရှိတဲ့ ပါဝင်သူတွေဟာ

were far more likely to answer the problem right.

ပုစ္ဆာကို မှန်ကန်စွာဖြေဆိုဖို့ ဖြစ်နိုင်ခြေက အတော်ကြီးပိုများတယ်။

Even the study’s top mathematicians

လေ့လာမှုရဲ့ ထိပ်တန်းသင်္ချာပညာရှင်တွေတောင်

were 45% more likely to get the second question wrong

အဖြေမှန်က သူတို့ရဲ့ နိုင်ငံရေး ယုံကြည်ချက်တွေကို စိန်ခေါ်တဲ့အခါ

when the correct answer challenged their political beliefs.

ဒုတိယ မေးခွန်းကို မှားဖြေဖို့ ၄၅ % ဖြစ်နိုင်ခြေပိုများတယ်။

What is it about politics that inspires this kind of illogical error?

ဒီလိုယုတ္တိမဲ့တဲ့ အမှားကို စေ့ဆော်ပေးတဲ့ နိုင်ငံရေးနဲ့ပတ်သက်တာက ဘာလဲ။

Can someone’s political identity actually affect their ability

တစ်စုံတစ်ယောက်ရဲ့ နိုင်ငံရေး လက္ခဏာဟာ သတင်းအချက်အလက်ကို အရေးယူဆောင်ရွက်ဖို့

to process information?

အရည်အချင်းကို တကယ်သက်ရောက်မှု ရှိနိုင်လား။

The answer lies in a cognitive phenomenon

အဖြေကတော့ အများပြည်သူ ဘဝထဲမှာ တိုးတိုးလာနေတဲ

that has become increasingly visible in public life: partisanship.

သိမြင်တတ်တဲ​့ ဖြစ်ရပ်တစ်ခုအတွင်းမှာ တည် နေပါတယ်။ မိတ်ဖက်ပါ။

While it’s often invoked in the context of politics,

ဒါက နိုင်ငံရေးအခြေအနေထဲမှာ မကြာခဏ မှီငြမ်းပေမဲ့

partisanship is more broadly defined as a strong preference or bias

မိတ်ဖက်ကို အုပ်စုတစ်စု (သို့) အယူအဆ တစ်ခုခုဆီ ပြင်းထန်တဲ့ အကြိုက်ဆုံးတစ်ခု

towards any particular group or idea.

(သို့) ဘက်လိုက်မှုတစ်ခုအဖြစ် ပိုကျယ်ပြန့်စွာ အနက်ဖွင့်ထားတယ်။

Our political, ethnic, religious, and national identities

နိုင်ငံရေး၊ လူမျိုးစု၊ ဘာသာရေးနဲ့ အမျိုးသားရေး ပင်ကိုလက္ခဏာတွေဟာ

are all different forms of partisanship.

မိတ်ဖက်မှုရဲ့ ခြားနားတဲ့ ပုံစံတွေပါ။

Of course, identifying with social groups

တကယ်တမ်းက လူမှုရေး အဖွဲ့တွေနဲ့ ပတ်သက်ခြင်းဟာ

is an essential and healthy part of human life.

လူသား ဘဝရဲ့ မရှိမဖြစ်၊ သင့်တင့်တဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုပါ။

Our sense of self is defined not only by who we are as individuals,

ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ အတ္တသဘောဟာ တစ်ဦးချင်းကသာ မဟုတ်ဘဲ

but also by the groups we belong to.

ကျွန်ုပ်တို့ပတ်သက်တဲ့ အုပ်စုတွေကပါ သတ်မှတ်တာပါ။

As a result, we’re strongly motivated to defend our group identities,

အကျိုးဆက်အနေနဲ့ ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့အတ္တသဘောနဲ့ လူမှု အသိုက်အဝန်းတွေကို ကာကွယ်ရင်း

protecting both our sense of self and our social communities.

အုပ်စု ပင်ကိုလက္ခဏာတွေကို ခုခံဖို့ ပြင်းထန်စွာ တွန်းအားပေးတာခံရတာပါ။

But this becomes a problem when the group’s beliefs

ဒါပေမဲ့ အဖွဲ့ယုံကြည်မှုတွေဟာ ဒိဌအဖြစ်နဲ့ ကွဲလွဲနေတဲ့အခါ

are at odds with reality.

ဒါက ကပြဿနာတစ်ရပ် ဖြစ်လာတယ်။

Imagine watching your favorite sports team commit a serious foul.

အကြိုက်ဆုံးအားကစားအသင်းက ပြစ်ဒဏ်ကြီးတစ်ခု ကျူးလွန်တာကိုကြည့်နေတယ်လို့ စိတ်ကူးကြည့်။

You know that’s against the rules,

ဒါဟာ စည်းမျဉ်း ဆန်ကျင့်တာမှန်း သိပေမဲ့

but your fellow fans think it’s totally acceptable.

သင့်အဖော် ပရိသတ်တွေကတော့ လုံးဝ လက်ခံလို့ရတယ်လို့ ထင်ကြတယ်။

The tension between these two incompatible thoughts

ဒီသဟာဇာတမဖြစ်တဲ့ အတွေးနှစ်ခု ကြားက အားပြိုင်မှုကို

is called cognitive dissonance,

သိမြင်တတ်တဲ့သဘောထားကွဲလွဲမှု လို့ခေါ်ပြီး

and most people are driven to resolve this uncomfortable state of limbo.

လူအများစုဟာ ဒီစိတ်မသက်မသာ မရေရာတဲ့ အခြေအနေကို ဖြေရှင်းဖို့ စေ့ဆော်ခံရတယ်။

You might start to blame the referee, complain that the other team started it,

ဒိုင်လူကြီးကို စအပြစ်တင်ရင်း အခြားအသင်း ကို မကျေမနပ်ပြောတာတို့ စလုပ်နိုင်လောက်တယ်။

or even convince yourself there was no foul in the first place.

ဒါမှမဟုတ် ပထမဆုံး ဒါဟာ ပြစ်ဒဏ်မဟုတ် ဘူးလို့ တောင် သင့်ကိုယ်သင်ယုံကြည်နိုင်တယ်။

In a case like this,

ဒီလိုဖြစ်ရပ်တစ်ခုမှာ

people are often more motivated to maintain a positive relationship

လူတွေ မကြာခဏ ပိုတွန်းအားပေးခံရတာက ကမ္ဘာကို အမှန်အကန် သိရှိတာထက်

with their group than perceive the world accurately.

သူတို့ အုပ်စုနဲ့အပြုသဘော ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းဖို့ပါ။

This behavior is especially dangerous in politics.

ဒီအပြုအမူက နိုင်ငံရေးမှာ အထူးကို အန္တရာယ်များပါတယ်။

On an individual scale,

တစ်ဦးချင်း အဆင့်တစ်ခုမှာ

allegiance to a party allows people to create a political identity

ပါတီတစ်ခုကို သစ္စာခံခြင်းက လူတွေကို နိုင်ငံရေး လက္ခဏာတစ်ခုကို ဖန်တီးပြီး

and support policies they agree with.

သူတို့ သဘောတူတဲ့ မူဝါဒတွေကို ထောက်ခံခွင့်ပေးတယ်။

But partisan-based cognitive dissonance can lead people to reject evidence

ဒါပေမဲ့ ဘက်လိုက်တာ အခြေပြုတဲ့ သိမြင်တတ်တဲ့ သဘောထားကွဲမှုက လူတွေကို ပါတီ သဘောထားနဲ့

that’s inconsistent with the party line or discredits party leaders.

မကိုက်တဲ့ (သို့)ပါတီခေါင်းဆောင်တွေကို အယုံအကြည်မဲ့စေတဲ့သက်သေကို ပယ်ချစေတယ်။

And when entire groups of people revise the facts in service of partisan beliefs,

လူစုအားလုံးက ဘက်လိုက်တဲ့ ယုံကြည့်မှုတွေရဲ့ အဖွဲ့အစည်းထဲက အချက်တွေကို တည်းဖြတ်တဲ့အခါ

it can lead to policies that aren’t grounded in truth or reason.

ဒါက အမှန်တရား(သို့) ယုတ္တိမှာ အခြေမပြုတဲ့ မူဝါဒတွေဆီ ဦးတည်နိုင်တယ်။

This problem isn’t new—

ဒီပြဿနာက အသစ်မဟုတ်ဘူး၊

political identities have been around for centuries.

နိုင်ငံရေး လက္ခဏာတေွ ရှိနေခဲ့တာ ရာစုနှစ်တွေချီနေပါပြီ။

But studies show that partisan polarization

​ဒါပေမဲ့ ဘက်လိုက်တဲ့ နှစ်ခြမ်းကွဲမှုဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်

has increased dramatically in the last few decades.

အနည်းငယ်အတွင်းမှာ သိသိသာသာ တိုးလာခဲ့တာလို့ လေ့လာမှုတွေက ပြတယ်။

One theory explaining this increase

ဒီတိုးပွားမှုကို ရှင်းပြတဲ့ သီအိုရီတစ်ခုက

is the trend towards clustering geographically in like-minded communities.

စိတ်ချင်းတူတဲ့ အသိုက်အဝန်းတွေထဲမှာ ပထဝီအရ စုံပြုံလာခြင်းဆီဦးတည်တဲ့ လားရာပါ။

Another is the growing tendency to rely on partisan news

နောက်တစ်ခုက ဘက်လိုက်တဲ့ သတင်း (သို့) လူမှုမီဒီယာ ဗလုံစီမှုတွေကို

or social media bubbles.

အားထားလိုစိတ် တိုးလာနေတာပါ။

These often act like echo chambers,

မကြာခဏတော့ ဒါတွေဟာ သတင်းနဲ့

delivering news and ideas from people with similar views.

အယူအဆတွေကို အမြင်တူတဲ့ လူတွေဆီကနေ ပို့ပေးတဲ့ ပဲ့တင်ခန်းတွေလို လုပ်ဆောင်တယ်။

Fortunately, cognitive scientists have uncovered some strategies

ကံကောင်းတာက သိမြင်တတ်တဲ့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ဒီလိုရာဆွဲမှု အစစ်ကိရိယာကို ခုခံဖို့အတွက်

for resisting this distortion filter.

နည်းဗျူဟာတစ်ချို့ကို ဖော်ထုတ်ထားတယ်။

One is to remember that you’re probably more biased than you think.

တစ်က သင်ဟာ သင်ထင်တာထက် ပိုဘက်လိုက်ဖို့ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတာ သတိရပါ။

So when you encounter new information,

ဒီတော့ သတင်းအချက်အသစ်နဲ့ ကြုံရတဲ့အခါ

make a deliberate effort to push through your initial intuition

ကနဦး ဗီဇအသိကနေ တွန်းထုတ်ဖို့ နှိုင်းချိန်တတ်တဲ့ အားထုတ်မှုတစ်ခုလုပ်ပြီး

and evaluate it analytically.

ဒါကို သရုပ်ခွဲကာ ချင့်တွက်ပါ။

In your own groups, try to make fact-checking and questioning assumptions

သင့်အုပ်စုထဲမှာ အချက်အလက် စစ်ဆေးခြင်းနဲ့ ထင်မြင်ချက်တွေကို မေးခွန်းထုတ်ခြင်းကို

a valued part of the culture.

ယဉ်ကျေးမှုရဲ့တန်ဖိုးရှိတဲ့ အပိုင်းဖြစ်အောင်ကြိုးစားပါ။

Warning people that they might have been presented with misinformation

လူတွေဟာ သတင်းမှားတွေ ရနိုင်လောက် တယ်လို့ သူတို့ကို သတိပေးခြင်းကလည်း

can also help.

အထောက်အကူဖြစ်နိုင်တယ်။

And when you’re trying to persuade someone else,

အခြားသူတစ်ယောက်ကို ယုံကြည်လက်ခံဖို့ ကြိုးစာနေတဲ့အခါ

affirming their values and framing the issue in their language

သူတို့ တန်ဖိုးတွေကို အတည်ပြပြီး သူ့တို့ ဘာသာစကားထဲက ပြဿနာကို ကန့်သတ်ပေးခြင်းက

can help make people more receptive.

လူတွေကို ပိုပြီး သဘောပေါက်လက်ခံ လွယ်အောင် လုပ်ပေးနိုင်တယ်။

We still have a long way to go before solving the problem of partisanship.

မိတ်ဖက်ရဲ့ ပြဿနာကို မဖြေရှင်းရှင် လုပ်စရာ အများကြီး ရှိနေဆဲပါ။

But hopefully, these tools can help keep us better informed,

ဒါပေမဲ့ မှန်းခြေအားဖြင့် ဒီကိရိယာတွေဟာ ပိုအသိအမြင်ဆက်များစေကာ တူညီတဲ့

and capable of making evidence-based decisions about our shared reality.

ဒိဌအဖြစ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သက်သေ အခြေပြု ဆုံးဖြတ်ချက်ချနိုင်စွမ်းကို ကူညီနိုင်တယ်။