Mary's Room: A philosophical thought experiment - Eleanor Nelsen

4,277,050 views ・ 2017-01-24

TED-Ed


Please double-click on the English subtitles below to play the video.

Translator: Ayan Organization Reviewer: Parikhan Ismail
00:07
Imagine a brilliant neuroscientist named Mary.
0
7179
3970
بیهێنە پێش چاوت زانایەکی مێشک ناسی ژیر هەیە بە ناوی ماری.
00:11
Mary lives in a black and white room,
1
11149
2681
ماری لە ژوورێکی ڕەش و سپیدا دەژیت،
00:13
she only reads black and white books,
2
13830
2390
ئەو تەنها کتێبی ڕەش و سپی دەخوێنێتەوە،
00:16
and her screens only display black and white.
3
16220
4360
و شاشەکانیشی تەنها ڕەش و سپی نیشان دەدەن.
00:20
But even though she has never seen color, Mary is an expert in color vision
4
20580
5580
بەڵام هەرچەندە ئەو هەرگیز ڕەنگی نەدیوە، ماری لە بینایی ڕەنگدا شارەزایە
00:26
and knows everything ever discovered about its physics and biology.
5
26160
5061
و هەموو شتێکی دۆزراوە دەربارەی فیزیک و بایۆلۆژیای ڕەنگ و بینایی دەزانێت.
00:31
She knows how different wavelengths of light
6
31221
2200
ئەو دەزانێت کە چۆن دریژیە جیاوازەکانی رووناکی
00:33
stimulate three types of cone cells in the retina,
7
33421
3421
سێ جۆری خانەی قۆقزی هاندەدەن لە تۆڕی چاو،
00:36
and she knows how electrical signals
8
36842
1759
و دەزانێت کە چۆن ئاماژە کارەباییەکان
00:38
travel down the optic nerve into the brain.
9
38601
4220
گەشت دەکەن بۆ دەماری بینایی لە ناو مێشک.
00:42
There, they create patterns of neural activity
10
42821
2411
لەوێدا، کۆمەڵێک نەخشەی چالاکی دەماری درووست دەکەن
00:45
that correspond to the millions of colors most humans can distinguish.
11
45232
5619
بەرامبەرە بە ملیۆنان ئەو ڕەنگانەی کە مرۆڤەکان لە توانایان دایە جیایان بکەنەوە.
00:50
Now imagine that one day,
12
50851
1341
ئێستا بیێنە پێش چاوت ڕۆژێک،
00:52
Mary's black and white screen malfunctions
13
52192
2610
لە ڕۆژان شاشە ڕەش و سپیەکەی ماری کێشەی تێدەکەوێت
00:54
and an apple appears in color.
14
54802
2778
و سێوێک ڕەنگدار دەردەکەوێت.
00:57
For the first time,
15
57580
1111
بۆ یەکەمین جار،
00:58
she can experience something that she's known about for years.
16
58691
4811
ئەو ئەزموونی شتێک دەکات کە بۆ چەندین ساڵ زانیویەتی.
01:03
Does she learn anything new?
17
63502
1709
ئایە ئەو شتێکی نوێ فێردەبێت؟
01:05
Is there anything about perceiving color that wasn't captured in all her knowledge?
18
65211
5131
ئایە هیچ شتێک دەربارەی بینینی ڕەنگ هەیە کە پیشتر بەدەست نەهێنرابێت لەتەواوی زانینیدا؟
01:10
Philosopher Frank Jackson proposed this thought experiment,
19
70342
3149
فەیلەسوف فڕانک جاکسن ئەم تاقیکاری هزریەی پێشنیاز کردووە،
01:13
called Mary's room, in 1982.
20
73491
3578
لە سالی ١٩٨٢، کە پێی دەگوترێت ژوورەکەی ماری.
01:17
He argued that if Mary already knew all the physical facts about color vision,
21
77069
4243
مشتومڕی ئەوەی کرد ئەگەر ماری هەمووڕاستیە فیزیکەکان دەربارەی بینایی ڕەنگ بزانێت،
01:21
and experiencing color still teaches her something new,
22
81312
3410
و ئەزموونکردنی ڕەنگ ئەوە ئێستاش شتێکی نوێی فێردەکات،
01:24
then mental states, like color perception,
23
84722
2740
دواتریش دۆخەکانی ئەقڵ، وەک هەستکردن بە ڕەنگ،
01:27
can't be completely described by physical facts.
24
87462
4251
ناتوانرێت بە تەنها لە ڕێگەی ڕاستییە فیزیکییەکانەوە شیکاریان بۆ بکرێت.
01:31
The Mary's room thought experiment
25
91713
1779
تاقیکارییە هزرییەکەی ژوورەکەی ماری
01:33
describes what philosophers call the knowledge argument,
26
93492
4000
شتێک شلۆڤە دەکات کە فەیلەسوفەکان پێی دەڵێن مشتومڕی زانین،
01:37
that there are non-physical properties and knowledge
27
97492
2549
کە تایبەتمەندییە نافیزیکییەکان و زانین بوونیان هەیە
01:40
which can only be discovered through conscious experience.
28
100041
4811
کە دەتوانرێت بە تەنها لە ڕێگەی ئەزموونی وشیاریەوە بدۆزرێنەوە.
01:44
The knowledge argument contradicts the theory of physicalism,
29
104852
3172
مشتومڕی زانینی دژبەیەکە لەگەڵ تیۆری فیزیکاڵیزم،
01:48
which says that everything, including mental states,
30
108024
2579
کە دەڵێت هەموو شتێک، بە دۆخەکانی ئەقڵیشەوە،
01:50
has a physical explanation.
31
110603
3081
شیکارییەکی فیزیکانەیان هەیە.
01:53
To most people hearing Mary's story,
32
113684
2129
زۆرێک لەو کەسانەی چیرۆکەکەی ماری دەبیستن ،
01:55
it seems intuitively obvious that actually seeing color
33
115813
3670
بە ئاشکرا دیارە کە لە ڕاستیدا بینینی ڕەنگ
01:59
will be totally different than learning about it.
34
119483
3580
زۆر جیاواز دەبێت وەک فێربوون لە بارەیەوە.
02:03
Therefore, there must be some quality of color vision
35
123063
2994
کەواتە، دەبێت چەند تایبەتمەندیەکی بینینی ڕەنگ هەبێت
02:06
that transcends its physical description.
36
126057
3246
کە دەڕواتە ئەودیوی تایبەتمەندییە فیزیکییەکانی.
02:09
The knowledge argument isn't just about color vision.
37
129303
3519
مشتومڕی زانین بە تەنها سەبارەت بە بینینی ڕەنگ نییە.
02:12
Mary's room uses color vision to represent conscious experience.
38
132822
5573
ژوورەکەی ماری ڕەنگ بەکاردەهێنێت تاوەکو ئەزموونی هۆش بخاتە ڕوو.
02:18
If physical science can't entirely explain color vision,
39
138395
3318
ئەگەر زانستی فیزیا نەتوانێت بە تەواوی شلۆڤەی بینینی ڕەنگ بکات،
02:21
then maybe it can't entirely explain other conscious experiences either.
40
141713
5131
کەواتە لەوانەیە نەتوانێت بە تەواوی ئەزموونە هۆشییەکانی دیکەش شلۆڤە بکات.
02:26
For instance, we could know every physical detail
41
146844
2460
بۆ نموونە، دەتوانین هەموو وردەکارییەکی فیزیکی بزانین
02:29
about the structure and function of someone else's brain,
42
149304
3420
دەربارەی پێکهاتە و کارکردنی مێشکی کەسێکی دیکە،
02:32
but still not understand what it feels like to be that person.
43
152724
5070
بەڵام هێشتا ناتوانین لەوە تێبگەین هەست بە چی دەکەین بەوەی ببین بە کەسێکی دیکە.
ئەم ئەزموونانەی شینەکراوەن، تایبەتمەندیان هەیە بە کوالیا ناسروان،
02:37
These ineffable experiences have properties called qualia,
44
157794
4613
02:42
subjective qualities that you can't accurately describe or measure.
45
162407
5258
تایبەتمەندی بابەتین کە ناتوانیت بە ڕێکی ڕاڤەیان بکەیت یاخود بیان پێویت.
02:47
Qualia are unique to the person experiencing them,
46
167665
2804
کوالیاکان تایبەتن بۆ ئەو کەسەی ئەزموونیان دەکات.
02:50
like having an itch,
47
170469
1245
وەکو هەبوونی خوران،
02:51
being in love,
48
171714
1220
لە خۆشەویستیدا بوون،
02:52
or feeling bored.
49
172934
1800
یانیش هەست کردن بە بێزاری.
02:54
Physical facts can't completely explain mental states like this.
50
174734
4003
ڕاستییە فیزیکەکان ناتوانن بە تەواوی ئەم دۆخانەی ئەقڵ بەم شێوەیە شلۆڤە بکەن.
02:58
Philosophers interested in artificial intelligence
51
178737
3448
ئەو فەیلەسوفانەی ئارەزوومەندی زیرەکی دەست کردن
03:02
have used the knowledge argument
52
182185
1800
مشتومڕی زانینیان بەکارهێناوە
03:03
to theorize that recreating a physical state
53
183985
2730
بۆ ئەوەی تیۆریی ئەوە بکەن کە درووست کردنەوەی دۆخێکی فیزیکی
03:06
won't necessarily recreate a corresponding mental state.
54
186715
4660
مەرج نییە لە بەرامبەردا بارێکی ئەقڵیش درووست بکاتەوە.
03:11
In other words,
55
191375
1281
بە واتایەکی دیکە،
03:12
building a computer which mimicked the function of every single neuron
56
192656
3648
درووست کردنی کۆمپیوتەرێک کە لاسایی ئەرکەکانی هەر یەک لە دەمارەکانی
03:16
of the human brain
57
196304
1412
ناو مێشک بکاتەوە
03:17
won't necessarily create a conscious computerized brain.
58
197716
4949
مەرج نییە مێشکێکی بەهۆشی کۆمۆپیوتەری درووست بکات.
03:22
Not all philosophers agree that the Mary's room experiment is useful.
59
202665
4262
هەموو فەیلەسوفەکان لەسەر ئەوە هاوڕا نین تاقیکاری ژوورەکەی ماری بەسوود بیت.
03:26
Some argue that her extensive knowledge of color vision
60
206927
2909
هەندێک دەڵێن کە زانیارییە زۆرەکەی دەربارەی بینایی ڕەنگ
03:29
would have allowed her to create the same mental state
61
209836
2800
ڕێگەی پێدەدات کە هەمان دۆخی ئەقڵی درووست بکات
03:32
produced by actually seeing the color.
62
212636
2810
کە لە بینینی ڕەنگەکەوە بەرهەمدێت.
03:35
The screen malfunction wouldn't show her anything new.
63
215446
4209
تێکچوونی شاشەکە شتێکی نوێی نیشان نادات.
03:39
Others say that her knowledge was never complete in the first place
64
219655
3290
ئەوانی دیکە دەڵێن کە زانینەکەی هەرگیز لە یەکەمەوە تەواو نەبووە
03:42
because it was based only on those physical facts
65
222945
2871
لەبەر ئەوەی تەنها لەو ڕاستییە فیزیکیانەوە سەرچاوەیان گرتووە
03:45
that can be conveyed in words.
66
225816
2690
کە دەتوانرێت لە ڕێگەی وشەوە دەرببڕدرێن.
03:48
Years after he proposed it,
67
228506
1579
ساڵانێک دوای پێشنیارکردنی کردنی،
03:50
Jackson actually reversed his own stance on his thought experiment.
68
230085
3741
لە ڕاستیدا جاکسن ڕای خۆی دەربارەی تاقیکارییە هزریەکەی هەڵگێڕایەوە.
03:53
He decided that even Mary's experience of seeing red
69
233826
3060
بۆی دەرکەوت کە تەنانەت ئەزموونی ماری لە بینینی ڕەنگی سوور
03:56
still does correspond to a measurable physical event in the brain,
70
236886
4840
هێشتا دەتوانرێت پێوانەیەکی فیزیکی بۆ بکرێت لە مێشکدا،
04:01
not unknowable qualia beyond physical explanation.
71
241726
3831
نەوەکو کوالیایەک بێت لە دەرەوەی شلۆڤەی فیزیکی.
04:05
But there still isn't a definitive answer
72
245557
2080
بەڵام هێشتا وەڵامێکی تەواو بوونی نییە
04:07
to the question of whether Mary would learn anything new
73
247637
3400
بۆ ئەو پرسیارەی کە ئایە ماری شتێکی نوێتر فێر دەبێت
04:11
when she sees the apple.
74
251037
1829
کاتێک سێوەکە دەبینێت.
04:12
Could it be that there are fundamental limits to what we can know
75
252866
3110
ئایە دەکرێت سنووری ڕیشەیی هەبن بۆ ئەو شتانەی کە دەکرێت بیان زانین
04:15
about something we can't experience?
76
255976
2941
دەربارەی شتێک کە ناتوانین ئەزموونی بکەین؟
04:18
And would this mean there are certain aspects of the universe
77
258917
3031
هەروەها ئایە ئەمە مانای ئەوەیە کە کۆمەلێک لایەنی گەردوون هەیە
04:21
that lie permanently beyond our comprehension?
78
261948
3390
کە بەشێوەیەکی بەردەوام دەکەونە دەرەوەی تێگەیشتنی ئێمە؟
04:25
Or will science and philosophy allow us to overcome our mind's limitations?
79
265338
5338
و یاخود ئایە زانست و فەلسەفە ڕێگەمان دەدەن زاڵ بین بەسەر سنوورەکانی ئەقڵمان
About this website

This site will introduce you to YouTube videos that are useful for learning English. You will see English lessons taught by top-notch teachers from around the world. Double-click on the English subtitles displayed on each video page to play the video from there. The subtitles scroll in sync with the video playback. If you have any comments or requests, please contact us using this contact form.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7