The myth of Prometheus - Iseult Gillespie

Translator: Daban Q Jaff Reviewer: halo fariq

Before the creation of humanity,

پێش دروستبوونی مرۆڤایەتی،

the Greek gods won a great battle against a race of giants called the Titans.

خواوەندە گریکەکان لە جەنگێکی مەزن بە سەر نەتەوەی قەبارە مەزنەکانی تایتن سەردەکەون.

Most Titans were destroyed or driven to the eternal hell of Tartarus.

زۆربەی تایتنەکان لە ناوچوون یان بۆ هەمیشە بۆ دۆزەخی تارتارەس دوور دەخرێنەوە.

But the Titan Prometheus, whose name means foresight,

بەڵام پرۆمیسیوەسی تایتن، کە ناوی بە مانایی بینی داهاتوو دێت،

persuaded his brother Epimetheus to fight with him on the side of the gods.

برایەکەی، ئیمپتیەس، قایل دەکات کە هاوشان لە گەڵ خواوەندەکان بجەنگ،

As thanks, Zeus entrusted the brothers

لە پایی ئەمەدا، زیوس متمانە بە ئەم دوو برایە دەکات

with the task of creating all living things.

کە هەموو جیهانی بوون بنیات بنێن.

Epimetheus was to distribute the gifts of the gods among the creatures.

ئیمپتیەس بەرپرسی دابەشکردنی دیارییەکانی خواوەندەکان بۆ بونەوەرەکان دەبێت.

To some, he gave flight;

فڕین بە هەندێکیان دەبەخشێت،

to others, the ability to move through water

مەلە کردن بە ناو ئاودا بە هەندێکیتر دەبەخشێت

or race through grass.

توانای ڕاکردن لە ناو گژوگیا بە هەندێکیتریان دەبەخشێت.

He gave the beasts glittering scales,

پوولی گەشاوە بە هەندێک،

soft fur,

خووری نەرم،

and sharp claws.

و نینۆکی تیژ بە هەندێکیتریان دەبەخشێت.

Meanwhile, Prometheus shaped the first humans out of mud.

لە هەمان کاتدا، پرۆمیسیوەس لە گڵ مرۆڤ دروست دەکات.

He formed them in the image of the gods,

لە شێوەی خواوەندەکان مرۆڤ دەئافرێنێت،

but Zeus decreed they were too remain mortal

بەڵام زیۆس سوور بوو لەسەر ئەوەی مرۆڤ فانی بێت

and worship the inhabitants of Mount Olympus from below.

و پێویستە دانیشتوانی خوار شاخی ئۆلەمپەس بپەرستن.

Zeus deemed humans subservient creatures vulnerable to the elements

زیوس دەیویست مرۆڤ بێ هێز و ملکەچ بن و لە ژێر رەحمی کەشوهەوا بن

and dependent on the gods for protection.

و پێویستیان بە خواوەندەکان بێت بۆ پارستن.

However, Prometheus envisioned his crude creations with a greater purpose.

بەڵام پرۆمسیوەس چاوەڕوانییەکی گەورەتری بۆ دروست کراوەکانی دەبێت.

So when Zeus asked him to decide how sacrifices would be made,

کاتێک زیۆس داوا لە پرۆمسیوەس دەکات کە بیر لە قوربانی دانی مرۆڤەکان بکاتەوە،

the wily Prometheus planned a trick that would give humans some advantage.

پرۆمسیوەسی دانا، پلانێک دابڕێژێت بۆ ئەوەی توانایی زیاتر بە مرۆڤەکان ببەخشێت.

He killed a bull and divided it into two parts to present to Zeus.

گایەکە دەکوژێت و دەیکاتە دوو بەش و بە زیۆسی دەبەخشێت.

On one side, he concealed the succulent flesh and skin

لە بەشێکیان گۆشت و پێست لە ژێر

under the unappealing belly of the animal.

سکی ئاژەڵەکە دەشارێتەوە.

On the other, he hid the bones under a thick layer of fat.

لە بەشەکەیتردا، ئێسکەکان لە ژێر چەوری ئاژەڵەکە دەشارێتەوە.

When Zeus chose the seemingly best portion for himself,

کاتێک زیوس باشترین بەش بۆ خۆی هەڵدەگرێت،

he was outraged at Prometheus's deception.

پلانەکەی پرۆمسیوەس ئاشکرا دەبێت و زیوس توڕە دەبێت.

Fuming, Zeus forbade the use of fire on Earth,

زیۆس پەست دەبێت، بەکارهێنانی ئاگر لەسەر زەوی بۆ ئامادەکردنی

whether to cook meat or for any other purpose.

چێشت یان بۆ هەر مەبەستێکیتر یاساغ دەکات.

But Prometheus refused to see his creations denied this resource.

بەڵام پرۆمسیوەس ڕەتی دەکاتەوە دروست کراوەکانی لەم سەرچاوەیە بێ بەهرە بن.

And so, he scaled Mount Olympus to steal fire

بۆیە، سەردەکەوێتە شاخی ئۆڵۆمپەس و ئاگر دەدزێت

from the workshop of Hephaestus and Athena.

لە شوێنکاری ئەسینا وهيفايستوس.

He hid the flames in a hollow fennel stalk and brought it safely down to the people.

لە لاسکی بەتاڵی گیایەک ئاگرەکە دەشارێتەوە و بۆ مرۆڤی دەبات.

This gave them the power to harness nature for their own benefit

ئەمەش یارمەتی مرۆڤ دەدات بۆ ئەوەی سود لە سەرچاوەکان بۆ سوودی خۆیان ببینێت

and ultimately dominate the natural order.

بەمەش بەسەر سروشتی دەوروبەری زاڵ بێت.

With fire, humans could care for themselves with food and warmth.

بە هۆی ئاگرەوە، مرۆڤ دەتوانێت خۆی گەرم بکاتەوە و خواردنی بە چێژ ئامادە بکات.

But they could also forge weapons and wage war.

لەگەڵ ئەوەشدا، مرۆڤ دەتوانێت چەک و جبەخانە دروست بکات.

Prometheus's flames acted as a catalyst for the rapid progression of civilization.

ئاگرەکەی پرۆمسیوەس ڕێگە خۆشکەر دەبێت بۆ گەشی کۆمەڵایەتی و شارستانی.

When Zeus looked down at this scene, he realized what had happened.

کاتێک زیۆس سەیری خوارەوە دەکات، تێدەگات چی ڕویداوە.

Prometheus had once again wounded his pride

پرۆمسیوەس جارێکیتر شەهامەتی زیۆس بریندار دەکات

and subverted his authority.

و لە زیۆس هەڵدەگەرێتەوە.

Furious, Zeus imposed a brutal punishment.

زیۆس زۆر پەست دەبێت و سزای قورس دەسەپێنێت.

Prometheus was to be chained to a cliff for eternity.

پرۆمسیوەس بۆ هەمیشە لە قەد پاڵی شاخێک دەبەسترێتەوە.

Each day, he would be visited by a vulture who would tear out his liver

هەر ڕۆژێک، هەموو ڕۆژێک سیسارکەکەچەڵێک سەردانی دەکات و جگەری هەڵدەزڕێنێت

and each night his liver would grow back to be attacked again in the morning.

هەموو شەوێک جگەری پرۆمسیوەس چاک دەبێتەوە تا بەیانی دووبارە هەڵبزڕێنێت.

Although Prometheus remained in perpetual agony,

سەڕەڕایی ئەوەی پرۆمسیوەس بە دەست ئازارێکی بێهاوتا دەناڵێنێت،

he never expressed regret at his act of rebellion.

هیچ کاتێک ئامادە نابێت پەشیمان بێت لەم کارەی بۆ مرۆڤی کردووە.

His resilience in the face of oppression made him a beloved figure in mythology.

بەهۆی بەرەنگاری و خۆڕاگری، ئەو یەکێکە لە خۆشەویسترین کارەکتەرکانی ناو ئەفسانەکان.

He was also celebrated for his mischievous and inquisitive spirit,

زانخوازی و ئاڵانگاریەکەشی زۆر باس دەکرێت،

and for the knowledge, progress, and power he brought to human hands.

لەگەڵ هێنانی زانین، گەشە و هێز بۆ مرۆڤ.

He's also a recurring figure in art and literature.

یەکێکە لە کەسایەتییە زۆر باس کراوەکانی تێکستە وێژەییەکان و هونەر.

In Percy Bysshe Shelley's lyrical drama "Prometheus Unbound,"

پێرسی شێلی درامایەکی هەیە بە ناوی پرۆمسیوەس نەبەستراو،

the author imagines Prometheus as a romantic hero

نوسەر پرۆمسیوەس وەک پاڵەوانێکی ڕۆمانسی پێشکەش دەکات

who escapes and continues to spread empathy and knowledge.

کە دەتوانێت خۆی ڕزگار بکات و هاوسۆزی و زانین بڵاو بکاتەوە.

Of his protagonist, Shelley wrote,

سەبارەت بە پرۆمسیوەس، شێلی دەڵێت:

"Prometheus is the type of the highest perfection

پرۆمسیوەس بەرجەستەی بێخەوشیی

of moral and intellectual nature,

سروشتی ئەخلاقی و ڕۆشنەفکرییە،

impelled by the purest and the truest motives

کە بە هۆی هاندانی ڕاستەقینە و پاک

to the best and noblest ends."

بۆ باشترین و باڵاترین ئامانج تێدەکۆشێت.

His wife Mary envisaged Prometheus as a more cautionary figure

هاوسەری شێلی، ماری، بە شێوازێکیتر پرۆمسیوەس دەخاتە ڕوو:

and subtitled her novel "Frankenstein: The Modern Prometheus."

لە ڕۆمانەکەی: فرانکشتاین: پرۆمسیوەسی سەردەم.

This suggests the damage of corrupting the natural order

ئەمە دەرخەری ئەوەیە کە گەندەڵی لە پێکهاتەی سروشت دەکرێت

and remains relevant to the ethical questions

باسی کۆمەڵێک پرسیاری ئەخلاقی دەکات

surrounding science and technology today.

سەبارەت بە زانست و تەکنەلۆژی سەردەم.

As hero, rebel, or trickster,

وەک پاڵەوان، بەرهەڵستکار، یان تەڵەکەباز

Prometheus remains a symbol of our capacity to capture the powers of nature,

پرۆمسیوەس وەک هێمای توانایی دەست بەسەر داگرتنی سروشت دەردەکەوێت،

and ultimately,

و لە کۆتایدا،

he reminds us of the potential of individual acts to ignite the world.

ئەو وەبیرهێنەرەوەیە بۆ ئەو ڕاستییەی کاری کەسیی لەوانەیە ببێتە هۆی ئاوەدانی جیهان.