The myth of Prometheus - Iseult Gillespie

Tłumaczenie: Natalia Ciesielska Korekta: Barbara Guzik

Before the creation of humanity,

Przed stworzeniem człowieka,

the Greek gods won a great battle against a race of giants called the Titans.

greccy bogowie wygrali walkę z gigantami zwanymi tytanami.

Most Titans were destroyed or driven to the eternal hell of Tartarus.

Wielu tytanów poległo, inni zostali strąceni w otchłań Tartaru.

But the Titan Prometheus, whose name means foresight,

Ale tytan Prometeusz, którego imię oznacza "przewidujący",

persuaded his brother Epimetheus to fight with him on the side of the gods.

przekonał swojego brata, Epimeteusza, żeby razem walczyli po stronie bogów.

As thanks, Zeus entrusted the brothers

W nagrodę Zeus powierzył braciom zadanie

with the task of creating all living things.

stworzenia wszystkich żywych istot.

Epimetheus was to distribute the gifts of the gods among the creatures.

Epimeteusz miał rozdzielić dary bogów między różne istoty.

To some, he gave flight;

Niektóre otrzymały dar latania,

to others, the ability to move through water

inne umiejętność poruszania się pod wodą

or race through grass.

lub pośród traw.

He gave the beasts glittering scales,

Dał zwierzętom lśniące łuski,

soft fur,

miękkie futro

and sharp claws.

i ostre pazury.

Meanwhile, Prometheus shaped the first humans out of mud.

Tymczasem Prometeusz uformował z gliny pierwszych ludzi.

He formed them in the image of the gods,

Stworzył ich na podobieństwo bogów.

but Zeus decreed they were too remain mortal

Zeus jednak zdecydował, że ludzie pozostaną śmiertelni

and worship the inhabitants of Mount Olympus from below.

i będą czcić mieszkańców Olimpu z ziemi.

Zeus deemed humans subservient creatures vulnerable to the elements

Uważał ludzi za służebne istoty, bezradne wobec żywiołów

and dependent on the gods for protection.

i zdane na opiekę bogów.

However, Prometheus envisioned his crude creations with a greater purpose.

Prometeusz jednak miał lepszy plan względem swoich niedoskonałych stworzeń.

So when Zeus asked him to decide how sacrifices would be made,

Kiedy Zeus spytał go, jak będą składane ofiary,

the wily Prometheus planned a trick that would give humans some advantage.

sprytny tytan uknuł podstęp, który dawał ludziom małą przewagę.

He killed a bull and divided it into two parts to present to Zeus.

Zabił byka i podzielił go na dwie części, które pokazał Zeusowi.

On one side, he concealed the succulent flesh and skin

Najsmaczniejsze kąski ukrył z jednej strony,

under the unappealing belly of the animal.

pod lichą skórą zwierzęcia.

On the other, he hid the bones under a thick layer of fat.

Z drugiej strony, pod grubą warstwą tłuszczu, schował kości.

When Zeus chose the seemingly best portion for himself,

Kiedy Zeus wybrał to, co wyglądało na najlepszy kąsek,

he was outraged at Prometheus's deception.

wpadł w szał z powodu oszustwa Prometeusza.

Fuming, Zeus forbade the use of fire on Earth,

Wściekły Zeus zakazał używania ognia na Ziemi,

whether to cook meat or for any other purpose.

zarówno do przyrządzania mięsa, jak i do innych celów.

But Prometheus refused to see his creations denied this resource.

Prometeusz nie zgadzał się na odebranie ognia swoim stworzeniom.

And so, he scaled Mount Olympus to steal fire

Wspiął się na Olimp i ukradł ogień

from the workshop of Hephaestus and Athena.

z kuźni Hefajstosa i Ateny.

He hid the flames in a hollow fennel stalk and brought it safely down to the people.

Ukrył płomień w pustej łodydze fenkułu i bezpiecznie zaniósł go ludziom.

This gave them the power to harness nature for their own benefit

Dzięki temu mogli korzystać z dóbr natury

and ultimately dominate the natural order.

i ostatecznie zapanować nad naturalnym porządkiem świata.

With fire, humans could care for themselves with food and warmth.

Dzięki mocy ognia, ludzie mogli zadbać o pożywienie i ciepło,

But they could also forge weapons and wage war.

ale także tworzyć broń i wszczynać wojny.

Prometheus's flames acted as a catalyst for the rapid progression of civilization.

Ogień Prometeusza stał się katalizatorem szybkiego rozwoju cywilizacji.

When Zeus looked down at this scene, he realized what had happened.

Kiedy Zeus przyjrzał się życiu ludzi, uświadomił sobie, co się wydarzyło.

Prometheus had once again wounded his pride

Raz jeszcze sprytny tytan uraził jego dumę

and subverted his authority.

i podważył jego autorytet.

Furious, Zeus imposed a brutal punishment.

Rozjuszony Zeus wymierzył srogą karę.

Prometheus was to be chained to a cliff for eternity.

Prometeusz został przykuty do skały na wieczność.

Each day, he would be visited by a vulture who would tear out his liver

Codziennie sęp miał pożerać jego wątrobę,

and each night his liver would grow back to be attacked again in the morning.

która co noc odrastała, żeby rano znowu mogła być celem ataku.

Although Prometheus remained in perpetual agony,

Pomimo bezustannego cierpienia,

he never expressed regret at his act of rebellion.

Prometeusz nigdy nie wyraził skruchy za akt nieposłuszeństwa.

His resilience in the face of oppression made him a beloved figure in mythology.

Ze względu na wytrwałość w obliczu ucisku stał się ulubioną postacią w mitologii.

He was also celebrated for his mischievous and inquisitive spirit,

Ceniono go również za przebiegłość i dociekliwość

and for the knowledge, progress, and power he brought to human hands.

oraz za przekazanie ludziom wiedzy, władzy i umożliwienie rozwoju.

He's also a recurring figure in art and literature.

Jest postacią, która często pojawia się w literaturze i sztuce.

In Percy Bysshe Shelley's lyrical drama "Prometheus Unbound,"

W dramacie poetyckim "Prometeusz wyzwolony"

the author imagines Prometheus as a romantic hero

Percy B. Shelley prezentuje Prometeusza jako romantycznego bohatera,

who escapes and continues to spread empathy and knowledge.

który uwalnia się z okowów, uczy empatii i dzieli się wiedzą.

Of his protagonist, Shelley wrote,

Shelley napisał o swoim bohaterze:

"Prometheus is the type of the highest perfection

"Prometeusz przedstawia niejako rodzaj najwyższej doskonałości

of moral and intellectual nature,

moralnej i intelektualnej,

impelled by the purest and the truest motives

najczystsze bowiem i najszczersze motywy

to the best and noblest ends."

kierują nim ku najlepszym i najszlachetniejszym celom".

His wife Mary envisaged Prometheus as a more cautionary figure

Mary, żona Shelleya, przedstawiła historię Prometeusza jako przestrogę.

and subtitled her novel "Frankenstein: The Modern Prometheus."

Swoją powieść zatytułowała: "Frankenstein, czyli współczesny Prometeusz",

This suggests the damage of corrupting the natural order

co sugeruje zniszczenie zniekształconego naturalnego porządku

and remains relevant to the ethical questions

i stanowi ważny głos w kwestiach etycznych

surrounding science and technology today.

rodzących się wokół współczesnej nauki.

As hero, rebel, or trickster,

Jako bohater, buntownik i oszust,

Prometheus remains a symbol of our capacity to capture the powers of nature,

Prometeusz pozostaje symbolem władzy nad siłami natury

and ultimately,

i w ostatecznym rozrachunku

he reminds us of the potential of individual acts to ignite the world.

przypomina nam o tym, że mały kamyk może wywołać lawinę.