One of the most banned books of all time - Mollie Godfrey

Аудармашы: Kamila Niyetbaeva Редактор: Bakytgul Salykhova

In 1998, a Maryland school district removed one of American literature’s

1998 жылы Мэриленд мектебі Американың ең әйгілі әдеби туындысын

most acclaimed works from its curriculum.

өзінің оқу бағдарламасынан алып тастады.

Parents pushing for the ban said the book

Тыйым салдырған ата-аналар кітап

was both “sexually explicit” and “anti-white.”

“ақ нәсілділерге қарсы” әрі «зорлық-зомбылық» барын айтты.

Following an outcry from other parents and teachers,

Соңында ата-аналар мен мұғалімдердің қарсылығымен

the decision was eventually reversed.

бұл шешім өз күшін жояды.

But this was neither the first nor the last attack

Бұл Мая Анжелудің «Тордағы құстың неге ән

on Maya Angelou’s “I Know Why The Caged Bird Sings.”

салатынын білемін» кітабына жасалған шабуылдың соңы емес-ті.

Few books have been challenged more often than Angelou's memoir.

Кей кітаптар Анжелудің мемуарынан да бетер қиындыққа тап болды.

And while book banning decisions typically aren’t made

Кітапқа мемлекеттік не ұлттық деңгейде

at the state or national level,

тыйым салынбайтын болса да,

most of the schools and libraries that have banned Angelou’s book

Анжелудің кітабына қарсы шыққандар

have given similar reasons.

бірнеше дәлелдер келтірді.

Most commonly, they argue that the memoir’s account of sexual assault

Олардың айтуынша, кітаптағы зорлау,

and the violence of US racism are inappropriate for young readers.

нәсілшілдік қиянаты жас оқырмандар үшін орынсыз.

But these concerns miss the point of Angelou’s story,

Алаңдаушылар Анжелудің әңгімесі

which uses these very themes to explore the danger of censorship

цензураның қаупі мен жастардың үнсіздігін

and silence in the lives of young people.

зерттеу үшін қажет екенін байқамайды.

Published in 1969, “I Know Why The Caged Bird Sings”

1969 жарық көрген «Тордағы құстың неге ән салатынын білемін» кітабында

traces the author’s childhood growing up poor, Black and female in the southern US.

АҚШ-тағы кедей отбасында өскен қара нәсілді қыздың балалық шағы суреттелген.

Central to the narrative is Angelou’s experience of being sexually assaulted

Шығармада Анжелудің 7 жарым жасында

when she was seven and a half years old.

зорлық-зомбылыққа ұшырағаны баяндалады.

Surrounded by adults who consider the subject too taboo to discuss,

Мұндай тақырыпты айтуға болмайды дейтін қоғамда өмір сүретін Анжелу

Angelou decides that she is to blame.

бұған өзін кінәлайды.

And when she finally identifies her abuser in court,

Ол сотта өзіне қастық жасаған адамды таниды,

he is killed by vigilantes.

қылмыскер жазалаушылар қолынан өледі.

Angelou believes her voice is responsible for his death,

Анжелу оның өліміне өзін кінәлап,

and for six years, she stops speaking almost entirely.

6 жыл бойы толығымен бұл туралы айтуды доғарады.

The book chronicles Angelou’s journey to rediscover her voice,

Кітапта шындықтан қашып,

all while exploring the pain and misplaced shame

іштегі дерті мен ұяты қинаған Анжелудің

that emerges from avoiding uncomfortable realities.

өз үнін қайта естіртуге жасаған қадамы айтылады.

The memoir’s narrative voice expertly blends her childhood confusion

Мемуарда автордың бала көңілі мен

with her adult understanding,

ересек тұлғасы үйлесім тауып,

offering the reader insights Angelou was deprived of as a child.

оқырманға Анжелудің балалығы болмағанын түсіндіреді.

She connects her early experiences of being silenced and shamed

Ол өз басынан өткені мен

to the experience of being poor and Black in the segregated United States.

АҚШ-тағы қара нәсілді әрі кедей халықтың шеттетілуін байланыстырады.

“The Black female,” she writes,

“Қара нәсілді әйел, - деп жазады ол, -

“is caught in the tripartite crossfire of masculine prejudice,

еркектердің алалауы, ақ нәсілділердің қисынсыз жиреніші және

white illogical hate, and Black lack of power.”

қара нәсілділер билігінің жоқтығы дейтін үш оттың ортасында қалды.“

Her autobiography was one of the first books

Оның өмірбаяны балаларға жасалатын

to speak openly about child sexual abuse,

зорлық-зомбылық жайлы ашық айтылған,

and especially groundbreaking to do so from the perspective of the abused child.

әсіресе соның құрбаны болған бала ойымен жазылған кітаптардың алғашқысы болды.

For centuries, Black women writers had been limited by stereotypes

Ғасырлар бойы қара нәсілді жазушы-әйелдер

characterizing them as hypersexual.

гиперсексуал дейтін түсінікпен шектелді.

Afraid of reinforcing these stereotypes,

Бұл түсініктің белең алуынан қорыққандар

few were willing to write about their sexuality at all.

өздерінің осындай өмірі жайлы жазбайтын.

But Angelou refused to be constrained.

Анжелу олай етпеді.

She publicly explored her most personal experience,

Өз басынан өткен оқиғаны

without apology or shame.

қысылмастан ашық әңгімеледі.

This spirit of defiance charges her writing with a sense of hope

Ауыр тақырыпты қозғағанда, батыл рухы

that combats the memoir’s often traumatic subject matter.

оған зор үміт сыйлады.

When recalling how a fellow student defied instructions not to sing

Есіне ақ нәсілділер ортасында, қара нәсілділердің

the Black National Anthem in the presence of white guests,

ұлттық әнұранын айтуға болмайтынын елемеген курстасы түскенде,

she writes, “The tears that slipped down many faces were not wiped away in shame.

ол былай деп жазды: «Сырғып аққан жасты көбі ұялғаннан сүртпеді.

We were on top again... We survived.”

Біз тағы шыңға шықтық! Аман қалдық.»

Angelou’s memoir was published amidst the Civil Rights and Black Power movements,

Анжелудің естелігі Азаматтық құқық пен Қара билік қозғалысы қызып тұрған сәтте,

when activists were calling for school curricula

белсенділер АҚШ-тағы тәжірибенің әрқилылығын көрсететін

that reflected the diversity of experiences in the US.

мектеп бағдармаларын әзірлеуге шақырған кезде жарияланды.

But almost as soon as the book appeared in schools, it was challenged.

Кітап шыға салысымен бәрі дерлік қарсы болды.

Campaigns to control lesson plans surged across America in the 1970s and 80s.

1970-80 жылдары бүкіл Америкада сабақ жоспары қадағалана бастады.

On the American Library Association’s list

Америкалық кітапханалар қауымдастығының ең жиі тыйым

of most frequently banned or challenged books,

салынған не даулы кітаптар тізімінде жиырма жыл бойы

“I Know Why The Caged Bird Sings” remained near the top for two decades.

«Тордағы құстың неге ән салатынын білемін» туындысы бірінші орында тұрды.

But parents, students, and educators have consistently fought back

Бірақ ата-аналар, оқушылар мен тәрбиешілер

in support of the memoir.

кітапты қорғау үшін күресіп келген-ді.

And by 2013, it had become the second most taught non-fiction text

Ал 2013 жылы АҚШ жоғарғы мектебінің ағылшын тілі сабағында

in US high school English classes.

ең көп оқылатын әдебиетке айналды.

When asked how she felt about writing one of the most banned books, Angelou said,

Анжелудан тыйым салынған кітап жазғанда өзін қалай сезінгенін сұрағанда:

“I find that people who want my book banned have never read

«Менің кітабыма тыйым салынғанын қалағандар

a paragraph of my writing,

оның бір бетін де оқымаған,

but have heard that I write about a rape.

десе де «зорлау» туралы жазылғанын естіген.

They act as if their children are not faced with the same threats.

Олар мұндай жағдай өз балаларының басына келмейтіндей әрекет етеді.

And that’s terrible.”

Бұл өте қорқынышты,» - деген-ді.

She believed that children who are old enough to be the victims

Оның ойынша бала зорлық пен нәсілшілдіктің құрбаны боларлықтай

of sexual abuse and racism are old enough to read about these subjects.

ересек болса, осы тақырыптағы кітаптарды да оқи аларлық ересек болғаны.

Because listening and learning are essential to overcoming,

Себебі қиындықты жеңу үшін тыңдау және үйрену қажет,

and the unspeakable is far more dangerous when left unspoken.

айтылмай қалғаннан гөрі айта алмау аса қауіпті.