Should we be looking for life elsewhere in the universe? - Aomawa Shields

Արդյո՞ք պետք է շարունակել կյանք փնտրել տիեզերքում - Աոմավա Շիլդս

Reviewer: Sona Martirossian

Astronomers have discovered thousands of planets orbiting stars other than the Sun.

Արեգակից զատ աստղագետները հայտնաբերել են այլ աստղեր, որոնց շուրջ պտտվում են հազարավոր մոլորակներ:

They come in all sizes,

Դրանք ունեն ամենատարբեր չափսեր`

at different orbital distances from their stars.

կախված աստղերից ունեցած իրենց օրբիտալ հեռավորությունից:

The closest of them are trillions of miles away,

Ամենամոտ գտնվողները տրիլիոնավոր մղոնների վրա են,

and even the largest are just fuzzy patches

անգամ ամենամեծերը աղոտ կտորներ են երևում

in the fields of high-powered telescopes.

հզոր հեռադիտակներով դիտելիս:

But if one of these planets is close in size to the Earth

Բայց եթե այս մոլորակներից որևէ մեկը չափսերով մոտ է Երկրի չափսերին,

and orbits not too close and too far away from its parent star,

և պտտվում է իր մայր աստղից ոչ շատ և ոչ էլ շատ քիչ հեռավորության վրա,

it could be rocky and warm enough to have oceans

այն կարող է լինել բավականին քարուտ և տաք` օվկիանոսներ, գուցե նաև

and perhaps life.

կյանք կրելու համար:

Astronomers discover these potentially habitable planets,

Աստղագետները հայտնագործում են այս ենթադրյալ բնակելի մոլորակները,

and their eyes get big and wide.

իսկ նրանց աչքերն ավելի են մեծանում ու լայնանում:

Could one of these distant worlds carry the building blocks of life?

Արդյո՞ք այս հեռավոր աշխարհներից որևէ մեկում կան կենսածին տարրեր:

Or even a living, breathing, civilization?

կամ գոնե մի ապրող, շնչավոր քաղաքակրթություն:

Is the question, "Are we alone in the universe?" about to be answered?

Երբևէ կունենա՞նք «Մենք մենա՞կ ենք տիեզերքում» հարցի պատասխանը:

But wait.

Բայց սպասեք:

Maybe we should ask a different question first.

Սկզբում մեկ ուրիշ հարց.

Should we try to find out if we're alone in the universe?

Իսկ որքանո՞վ է անհրաժեշտ` գտնել նախորդ հարցի պատասխանը:

If we do find the atmospheric fingerprints of life

Եթե մենք իսկապես այս փոքրիկ մոլորակներից որևէ մեկում

on one of these small, distant worlds,

գտնենք կյանքի որևէ տեսակի մթնոլորտային հետք,

should we try to contact any beings who may live there?

արդյո՞ք պիտի փորձենք կապ հաստատել նրանց հետ:

Is that wise?

Արդյո՞ք դա խելամիտ է:

Three decades ago, NASA decided the answer was yes.

Երեք տասնամյակ առաջ NASA-ն այդ հարցին տվեց դրական պատասխան:

Voyager 1 and 2 were launched in 1977

«Վոյաժեր» 1-ն ու 2-ը տիեզերք ուղարկվեցին 1977 թ.`

to explore the giant planets in the solar system.

ուսումնասիրելու արեգակնային համակարգի հսկայական մոլորակները:

Each spacecraft carried a golden phonograph record,

Յուրաքանչյուր տիեզերանավի մեջ կար մեկ ոսկե ձայնապնակ,

a time capsule of sorts that included clues and messages

հուշումներ ու հաղորդագրություններ պարունակող ինքնատիպ ժամանակային պատիճ`

meant to convey the story of human civilization.

մարդկային քաղաքակրթության պատմությունը փոխանցելու համար:

The contents of these gold-plated copper disks were chosen by a committee

Այս պղնձե ոսկեզօծ սկավառակների պարունակությունը որոշվեց ամերիկացի աստղագետ և գրող

chaired by American astronomer and author Carl Sagan.

Կարլ Սագանի գլխավորությամբ գործող հանձնաժողովի կողմից:

They included over 100 images,

Դրանք պարունակում էին ավելի քան 100 պատկերներ

and a range of sounds from the natural world:

և կենդանի բնության տարբեր հնչյունների`

ocean waves,

օվկիանոսի ալիքների,

thunder,

որոտի,

the sounds of birds

թռչունների և

and whales.

կետերի ձայներ:

The records also included music from many different time periods and cultures,

Ձայնապնակների մեջ կային նաև տարբեր ժամանակների ու մշակույթների երաժշտություն,

greetings in 55 languages,

ողջույնի խոսքեր 55 լեզուներով,

and messages from the President of the United States,

և ուղերձներ ԱՄՆ նախագահի և

and the UN Secretary General.

ՄԱԿ-ի Գլխավոր քարտուղարի կողմից:

They also included a map.

Դրանց մեջ կար նաև քարտեզ:

Each golden record displays the location of our solar system

Ձայնապնակներից յուրաքանչյուրը ցուցադրում էր մեր արեգակնային համակարգի դիրքը

with respect to fourteen pulsars.

14 բաբախող աստղերի համեմատությամբ:

Their precise, unique frequencies were indicated

Ցուցադրված էր դրանց ճշգրիտ, յուրօրինակ հաճախականությունն այնպես,

so that intelligent, extraterrestrial lifeforms

որ խելացի, արտերկրային էակները

could use them to find the Earth.

կարողանային դրանց օգնությամբ գտնել Երկիր մոլորակը:

Many years later, renowned physicist Stephen Hawking said

Շատ տարիներ անց հռչակավոր ֆիզիկոս Սթիվեն Հոքինգն ասաց,

that it was a mistake to give an alien species a roadmap to our planet.

որ այլմոլորակայիններին դեպի մեր մոլորակ ճանապարհ ցույց տալը սխալ է:

Hawking suspected that any extraterrestrial life

Հոքինգը չէր կասկածում, որ որևէ արտերկրային էակ կարող էր

probably wasn't any more complex than microbes,

ունենալ մանրէից ավելի բարդ կառուցվածք,

but he warned that if an advanced alien species did visit Earth,

բայց զգուշացնում էր, որ եթե մի խելացի արտերկրային մարմին իսկապես հասնի Երկիր,

it could be as catastrophic as Christopher Columbus's arrival was

դա կլինի նույնքան աղետաբեր, որքան Քրիստափոր Կոլումբոսի

for the Native Americans.

ժամանումն էր Ամերիկայի բնիկների համար:

Meanwhile, the golden records continue their journeys.

Միևնույն ժամանակ, ոսկե ձայնապնակները շարունակում են իրենց ճանապարհորդությունը:

In 1990, both Voyager spacecraft passed beyond the orbit of Pluto.

Երկու «Վոյաժերներն» էլ հատեցին Պլուտոնի ուղեծիրը 1990 թ.:

Voyager 1 entered interstellar space in 2012,

«Վոյաժեր-1»-ը մտավ միջաստղային տարածք 2012-ին

and will reach the nearest stellar system in 40,000 years.

և մոտակա աստղային համակարգին կհասնի 40,000 տարուց:

If either spacecraft is discovered by extraterrestrial life,

Եթե տիեզերանավերից որևէ մեկը հայտնաբերվի արտերկրային էակների կողմից,

there's a possibility that they could decipher the clues from the golden record

չի բացառվում, որ նրանք կարողանան վերծանել ոսկե ձայնապնակների հուշումներն

and one day reach our planet.

ու մի օր հասնել մեր մոլորակ:

That's particularly true

Մասամբ ճշմարտացի է, որ

if theirs is a much more technologically advanced civilization.

իրենց քաղաքակրթությունը տեխնոլոգիապես շատ ավելի առաջատար է:

That life could be benevolent,

Գուցե նրանք բարյացակամ են.

as we would hope to be if humans are one day able to achieve interstellar travel.

համենայն դեպս ցանկալի կլիներ, եթե, իհարկե, գար մի օր, որ մարդիկ կարողանան միջաստղային ճամփորդություն կատարել:

Or it could be hostile.

Կամ, գուցե, նրանք թշնամաբար են տրամադրված:

Searching for planets that might have life means staring into a great abyss.

Կյանք պարունակող մոլորակների որոնումը նմանվում է խոր անդունդին նայելուն:

We'll likely have no clear knowledge of the evolutionary stage,

Մենք չունենք հստակ գիտելիքներ հայտնաբերվելիք առաջին էակների զարգացման մակարդակի,

sentience,

զգայունության,

character,

or intentions of the first form of life we discover.

բնույթի

կամ մտադրությունների մասին:

So it's a risk to turn our eyes outwards.

Այսպիսով` մոլորակի սահմաններից «դուրս նայելը» ռիսկային է:

We risk our very way of life.

Մենք վտանգի ենք ենթարկում մեր իսկ կյանքը:

But it may be a greater risk not to look,

Բայց ավելի ռիսկային է «չնայելը»,

to deny the very pioneering spirits that help shape our own species.

անտեսելը հենց այն հիմնարար անմարմին էակներին, որ օգնում են ձևավորել ինքներս մեր տեսակը:

We are all born curious about the world and the universe.

Մեզ բոլորիս ի բնե հետաքրքրում են աշխարհն ու տիեզերքը:

Pursuing that curiosity is one of humankind's greatest achievements.

Այդ հետաքրքրասիրությանը հետամուտ լինելը մարդկության մեծագույն նվաճումներից է:

Perhaps there is room to push the frontiers of science,

Հավանաբար դեռ կարող ենք առաջ հրել գիտության սահմանագիծը,

provided that we cradle alongside our fervor

եթե միայն մեր այս խանդավառվածության կողքին ունենանք

another of humankind's greatest assets:

մարդկության մեկ այլ հարստությունը`

hope.

հույսը: