The hidden treasures of Timbuktu - Elizabeth Cox

Translator: Leila Ataei Reviewer: Sadegh Zabihi

On the edge of the vast Sahara desert,

در حاشیه صحرای بزرگ آفریقا،

citizens snuck out of the city of Timbuktu

شهروندان از شهر تیمبوکتو گریختند

and took to the wilderness.

و به بیابان رفتند.

They buried chests in the desert sand, hid them in caves,

آنها صندوق‌ها را در شن‌های صحرا دفن کردند، در غارها پنهان کردند،

and sealed them in secret rooms.

و در اتاق‌های مخفی مهر و موم کردند.

Inside these chests was a treasure more valuable than gold:

درون این صندوق‌ها گنجینه‌ای ارزشمندتر از طلا بود:

the city’s ancient books.

کتاب‌های باستانی شهر.

Founded around 1100 CE in what is now Mali,

شهر تیمبوکتو در حدود سال ۱۱۰۰ میلادی در محل کنونی شهر مالی تأسیس شده است،

the city of Timbuktu started out as an unremarkable trading post.

و به عنوان یک مرکز تجاری قابل توجه آغاز به کار کرد.

But its unique location soon changed that.

اما موقعیت بی‌نظیر آن خیلی زود تغییر کرد.

Timbuktu marked the intersection of two essential trade routes,

تیمبوکتو تقاطع دو مسیر تجاری اساسی را مشخص کرد،

where caravans bringing salt across the Sahara

مکانی که کاروان‌هایی که از طریق صحرا نمک می‌آوردند

met with traders bringing gold from the African interior.

با تاجران طلا از داخل آفریقا دیدار می‌کردند.

By the late 1300s, these trade routes made Timbuktu rich,

در اواخر دهه ۱۳۰۰، این راه‌های تجاری باعث ثروتمند شدن تیمبوکتو شد،

and the city’s rulers, the kings of the Mali Empire,

و حکام این شهر، پادشاهان امپراتوری مالی،

built monuments and academies that drew scholars

بناها و آکادمی‌هایی را بنا کردند

from Egypt, Spain, and Morocco.

که شاگردان را از مصر، اسپانیا و مراکش جذب می‌کرد.

The city’s prime location also made it a target for warlords and conquerors.

موقعیت اصلی شهر آن را به هدف جنگ سالاران و فاتحان تبدیل کرد.

As the Mali Empire declined, one of its domains, Songhai,

با افول امپراتوری مالی، یکی از قلمروهای آن، سنغای،

began to gain power.

شروع به قدرت گرفتن کرد.

In 1468, the Songhai king conquered Timbuktu,

در سال ۱۴۶۸، پادشاه سنغای تیمبوکتو را فتح کرد،

burning buildings and murdering scholars.

ساختمان‌ها را سوزاند و دانشمندان را به قتل رساند.

But in time, intellectual life in the city flourished again.

اما به مرور زندگی فکری در شهر دوباره رونق گرفت.

The reign of the second king of the Songhai Empire,

سلطنت دومین پادشاه امپراتوری سنغای،

Askia Mohammed Toure,

اَسکیا محمد توره،

marked the beginning of a golden age in Timbuktu.

آغاز یک دوره طلایی در تیمبوکتو بود.

He reversed his predecessor’s regressive policies

او سیاست‌های قبلی خود را تغییر داد

and encouraged learning.

و یادگیری را تشویق کرد.

The Songhai rulers and most of Timbuktu’s population were Muslim,

حاکمان سنغای و بیشتر جمعیت تیمبوکتو مسلمان بودند،

and the scholars of Timbuktu studied Islam

و دانشمندان تیمبوکتو در کنار مباحث سکولار

alongside secular topics like mathematics and philosophy.

مانند ریاضیات و فلسفه به مطالعه اسلام پرداختند.

In the libraries of Timbuktu,

در کتابخانه‌های تیمبوکتو،

tracts of Greek philosophy stood alongside the writings

بخش‌هایی از فلسفه یونان در کنار نوشته‌های مورخان،

of local historians, scientists, and poets.

دانشمندان و شاعران محلی قرار داشت.

The city’s most prominent scholar, Ahmed Baba,

برجسته‌ترین دانشمند شهر، احمد بابا،

challenged prevailing opinions on subjects

نظرات غالب را درباره موضوعات مختلف

ranging from smoking to slavery.

از سیگار کشیدن تا برده‌داری به چالش کشید.

Gold and salt trade had funded the city’s transformation

تجارت طلا و نمک، تحول شهر را

into a center of learning.

به یک مرکز یادگیری تأمین کرده بود.

Now, the products of that intellectual culture

اکنون، محصولات آن فرهنگ فکری

became the most sought-after commodity.

به بیشترین کالای مورد جستجو تبدیل شد.

With paper from faraway Venice

کاتبان تیمبوکتو با کاغذ از ونیز دور

and vibrant ink from local plants and minerals,

و جوهر درخشان از گیاهان محلی و مواد معدنی

the scribes of Timbuktu produced texts in both Arabic

متن‌هایی را به دو زبان عربی

and local languages.

و محلی تولید می‌کردند.

Written in calligraphy and decorated with intricate geometric designs,

کتاب‌های تیمبوکتو که با خط نوشته شده و با طرح‌های پیچیده هندسی تزئین شده‌اند،

the books of Timbuktu were in demand among the wealthiest members of society.

در میان ثروتمندترین افراد جامعه مورد تقاضا قرار گرفتند.

In 1591, the golden age came to an abrupt end

در سال ۱۵۹۱، هنگامی که پادشاه مراکش تیمبوکتو را تصرف کرد،

when the Moroccan king captured Timbuktu.

عصر طلایی به طور ناگهانی پایان یافت.

Moroccan forces imprisoned Ahmed Baba and other prominent scholars

نیروهای مراکشی احمد بابا و دیگر دانشمندان برجسته را

and confiscated their libraries.

زندانی و کتابخانه‌های آن‌ها را مصادره کردند.

In the centuries that followed, the city weathered a succession of conquests.

در قرون بعدی، این شهر پیروزی‌های پی در پی را پشت سر گذاشت.

In the mid-1800s, Sufi Jihadists occupied Timbuktu

در اواسط دهه ۱۸۰۰، جهادگران صوفی تیمبوکتو را اشغال کردند

and destroyed many non-religious manuscripts.

و بسیاری از نسخه‌های خطی غیر مذهبی را نابود کردند.

1894, French colonial forces seized control of the city,

در سال ۱۸۹۴، نیروهای استعماری فرانسه کنترل شهر را به دست گرفتند،

stealing even more manuscripts and sending them to Europe.

حتی نسخه‌های خطی بیشتری را سرقت کردند و آن‌ها را به اروپا فرستادند.

French became the official language taught in schools,

فرانسه به زبان رسمی آموزش داده شده در مدارس تبدیل شد،

and new generations in Timbuktu

و نسل‌های جدید در تیمبوکتو

couldn’t read the Arabic manuscripts that remained.

نمی‌توانستند نسخه‌های خطی عربی باقی مانده را بخوانند.

Through it all, the literary tradition of Timbuktu didn’t die—

در این میان، سنت ادبی تیمبوکتو از بین نرفت -

it went underground.

خود را پنهان کرد.

Some families built secret libraries in their homes,

برخی از خانواده‌ها کتابخانه‌های مخفی در خانه‌های خود می‌ساختند،

or buried the books in their gardens.

یا کتاب‌ها را در باغ‌های خود دفن می‌کردند.

Others stashed them in abandoned caves or holes in the desert.

دیگران آن‌ها را در غارهای متروک یا گودال‌های صحرا دفع کردند.

The priceless manuscripts of Timbuktu

نسخه‌های خطی گرانبهای تیمبوکتو

dispersed to villages throughout the surrounding area,

در روستاهای سراسر اطراف پخش شد،

where regular citizens guarded them for hundreds of years.

جایی که شهروندان عادی صدها سال از آنها محافظت می‌کردند.

As desertification and war impoverished the region,

از آنجا که بیابان زدایی و جنگ منطقه را فقیر کره بود،

families held on to the ancient books

خانواده‌ها از کتاب‌های باستانی حفاطت می‌کردند

even as they faced desperate poverty and near-starvation.

حتی وقتی با فقر ناامیدانه و گرسنگی شدید روبرو بودند.

Even today, the struggle to protect the books continues.

امروز نیز مبارزه برای محافظت از کتاب‌ها ادامه دارد.

From the 1980s to the early 2000s,

از دهه ۱۹۸۰ تا اوایل دهه ۲۰۰۰،

Timbuktu scholar Abdel Kader Haidara painstakingly retrieved hidden manuscripts

عبدالقادر حیدر، دانشمند تیمبوكتو، با زحمت تمام نسخه‌های خطی مخفی را

from all over northern Mali and brought them back to Timbuktu.

از سراسر شمال مالی بازیابی كرده و به تیمبوكتو برگرداند.

But in 2012, civil war in Mali once again threatened the manuscripts,

اما در سال ۲۰۱۲، جنگ داخلی در مالی بار دیگر نسخه‌های خطی را تهدید کرد

most of which were evacuated to nearby Bamako.

نوشته‌هایی که بیشتر آنها به نزدیکی باماکو منتقل شدند.

Their future remains uncertain,

آینده آن‌ها همچنان نامشخص است،

as they face both human and environmental threats.

زیرا با تهدیدات انسانی و زیست محیطی روبرو هستند.

These books represent our best— and often only—

این کتاب‌ها بهترین - و غالباً تنها -

sources on the pre-colonial history of the region.

منابع ما در مورد تاریخِ قبل از استعمار منطقه هستند.

Many of them have never been read by modern scholars,

بسیاری از آن‌ها هرگز توسط دانشمندان مدرن خوانده نشده است،

and still more remain lost or hidden in the desert.

و هنوز هم بیشتر آن‌ها در بیابان گمشده‌ یا پنهان مانده‌اند.

At stake in the efforts to protect them is the history they contain—

در تلاش برای محافظت از آن‌ها، تاریخچه‌ای است که آن‌ها در بر دارند -

and the efforts of countless generations to protect that history from being lost.

و تلاش‌های نسل‌های بی‌شماری برای محافظت از زیان دیدن این تاریخ.