Can you be awake and asleep at the same time? - Masako Tamaki

1,637,920 views ・ 2021-05-18

TED-Ed


Κάντε διπλό κλικ στους αγγλικούς υπότιτλους παρακάτω για να αναπαραγάγετε το βίντεο.

Μετάφραση: eugenia kastania Επιμέλεια: Chryssa Rapessi
00:07
Many animals need sleep.
0
7538
1833
Πολλά ζώα χρειάζονται τον ύπνο.
00:09
Even brainless jellyfish enter sleep-like states where they pulse less
1
9788
4583
Ακόμα και οι ανεγκέφαλες μέδουσες περνούν σε κατάσταση ύπνου με λιγότερους σφιγμούς
00:14
and respond more slowly to food and movement.
2
14371
3083
και ανταποκρίνονται πιο αργά στο φαγητό και την κίνηση.
00:17
But all of the threats and demands animals face
3
17871
3375
Ωστόσο οι απειλές και οι απαιτήσεις που έχουν τα ζώα
00:21
don’t just go away when it’s time to doze.
4
21246
3208
δεν εξαφανίζονται την ώρα της ξεκούρασης.
00:25
That’s why a range of birds and mammals experience some degree
5
25079
5334
Γι′ αυτό ορισμένα πτηνά και θηλαστικά βιώνουν ένα είδος ασσύμετρου ύπνου,
00:30
of asymmetrical sleep where parts of their brain are asleep
6
30413
4166
κατά τον οποίο κάποια μέρη του εγκεφάλου κοιμούνται
00:34
and other areas are more active.
7
34579
2750
και κάποια είναι δραστήρια.
00:37
This is even true for humans.
8
37329
2292
Το ίδιο ισχύει και για τους ανθρώπους.
00:39
So how does it work?
9
39787
1667
Πώς λειτουργεί αυτό όμως;
00:42
All vertebrate brains consist of two hemispheres: the right and left.
10
42579
5583
Ο εγκέφαλος των σπονδυλωτών αποτελείται από 2 ημισφαίρια, το αριστερό και το δεξί.
00:48
Brain activity is usually similar across both during sleep.
11
48537
4084
Η εγκεφαλική δραστηριότητα είναι συνήθως ισάξια κατά τη διάρκεια του ύπνου.
00:52
But during asymmetrical sleep,
12
52954
2417
Αλλά κατά τη διάρκεια το ασύμμετρου ύπνου,
00:55
one brain hemisphere can be in deep sleep while the other is in lighter sleep.
13
55371
5458
μπορεί το ένα ημισφαίριο να είναι σε βαθύ και το άλλο σε ελαφρύ ύπνο.
01:01
And in an extreme version called “unihemispheric sleep,”
14
61246
4792
Και σε μια ακραία εκδοχή που ονομάζεται «μονοσφαιρικός ύπνος»,
01:06
one hemisphere may appear completely awake while the other is in deep sleep.
15
66038
5750
το ένα ημισφαίριο μπορεί να είναι εντελώς ξύπνιο και το άλλο σε βαθύ ύπνο.
01:12
Take bottlenose dolphins.
16
72788
1833
Ας σκεφτούμε τα ρινοδέλφινα.
01:14
Their breathing is consciously controlled,
17
74621
2000
Η αναπνοή τους ελέγχεται συνειδητά,
01:16
and they must surface for air every few minutes or they’ll drown.
18
76621
4250
και ανεβαίνουν στην επιφάνεια για αέρα ανά λίγα λεπτά για να μην πνιγούν.
01:20
When they have a newborn calf, they must actually swim nonstop for weeks
19
80871
5000
Όταν έχουν ένα νεογέννητο δελφίνι, πρέπει να κολυμπούν ασταμάτητα για εβδομάδες
01:25
in order to keep it safe.
20
85871
1958
για να το κρατήσουν ασφαλές.
01:27
So dolphins sleep unihemispherically, with just one hemisphere at a time.
21
87829
5959
Έτσι, τα δελφίνια κοιμούνται μονοσφαιρικά, με μόνο ένα ημισφαίριο κάθε φορά.
01:34
This allows them to continue swimming and breathing while snoozing.
22
94246
4458
Αυτό τους επιτρέπει να συνεχίσουν να κολυμπούν και να αναπνέουν
ενώ ξεκουράζονται.
01:39
Other marine mammals also need asymmetrical sleep.
23
99704
3292
Και άλλα θαλάσσια θηλαστικά χρειάζονται επίσης ασύμμετρο ύπνο.
01:42
Fur seals might spend weeks on end migrating at sea.
24
102996
3583
Οι φώκιες μπορεί να περάσουν εβδομάδες στο νερό κατά τη μετανάστευση.
01:46
They slip into unihemispheric sleep while floating horizontally,
25
106788
4125
Κοιμούνται σε μονοσφαιρικό ύπνο ενώ επιπλέουν οριζόντια,
01:50
holding their nostrils above the surface, closing their upward-facing eye,
26
110913
4458
κρατώντας τα ρουθούνια τους πάνω από την επιφάνεια,
κλείνοντας το μάτι που κοιτάζει ψηλά,
01:55
and keeping their downward-facing eye open.
27
115371
3208
και διατηρώντας ανοιχτό το μάτι που κοιτάζει κάτω.
01:58
This may help them stay alert to threats from the depths.
28
118579
4417
Αυτό τους επιτρέπει να βρίσκονται σε εγρήγορση για τις απειλές του βυθού.
02:02
Similar pressures keep birds partially awake.
29
122996
3167
Παρόμοιες πιέσεις κάνουν τα πουλιά να είναι μερικώς ξύπνια.
02:06
Mallard ducks sleep in groups, but some must inevitably be on the peripheries.
30
126163
5375
Οι πάπιες κοιμούνται σε ομάδες, αλλά κάποιες πρέπει να είναι στις περιφέρειες.
02:11
Those ducks spend more time in unihemispheric sleep,
31
131954
3459
Αυτές οι πάπιες περνούν περισσότερο χρόνο σε μονοσφαιρικό ύπνο,
02:15
with their outward-facing eyes open
32
135413
2208
με τα μάτια τους ανοιχτά προς τα έξω
02:17
and their corresponding brain hemispheres more active.
33
137621
3375
και το αντίστοιχο εγκεφαλικό τους ημισφαίριο πιο ενεργό.
02:21
Other birds have been shown to catch z’s in midair migration.
34
141496
3875
Άλλα πτηνά κοιμούνται κατά τη μετανάστευση μέσω αέρα.
02:25
While undertaking non-stop transoceanic flights of up to 10 days,
35
145788
5041
Ενώ αναλαμβάνουν υπερωκεάνιες πτήσεις έως και δέκα ημερών,
02:30
frigatebirds either sleep with one or both hemispheres at a time.
36
150829
4375
τα φρεγατοπουλάκια κοιμούνται με το ένα ή και τα δύο ημισφαίρια κάθε φορά.
02:35
They do so in seconds-long bursts, usually while riding air currents.
37
155704
5125
Το κάνουν για λίγα δευτερόλεπτα, συνήθως ενώ τα οδηγούν ρεύματα αέρα.
02:41
But the frigatebirds still sleep less than 8% of what they would on land,
38
161288
4916
Αλλά τα φρεγατοπουλάκια κοιμούνται 8% λιγότερο απ′ ό,τι όταν είναι στο έδαφος,
02:46
suggesting a great tolerance for sleep deprivation.
39
166204
3584
δείχνοντας μεγάλη ανοχή στην έλλειψη ύπνου.
02:50
It’s currently unclear whether asymmetrical sleep
40
170788
3083
Προς το παρόν δεν είναι σαφές εάν ο ασύμμετρος ύπνος
02:53
packs the same benefits as sleep in both hemispheres
41
173871
3458
έχει τα ίδια οφέλη με τον ύπνο και των δύο ημισφαιρίων
02:57
and how this varies across species.
42
177329
2459
και πώς αυτό ποικίλλει ανά είδος.
03:00
In one experiment, fur seals relied on asymmetrical sleep
43
180413
4125
Σε ένα πείραμα, οι φώκιες βασίστηκαν στον ασύμμετρο ύπνο
03:04
while being constantly stimulated.
44
184538
2291
ενώ βρίσκονταν διαρκώς σε διέγερση.
03:07
But in recovery, they showed a strong preference
45
187413
2500
Αλλά στην ανάρρωση, έδειξαν ισχυρή προτίμηση
03:09
for sleep across both hemispheres,
46
189913
2375
για ύπνο και στα δύο ημισφαίρια,
03:12
suggesting that it was more restorative for them.
47
192288
3500
υποδηλώνοντας ότι ήταν πιο βοηθητικός για αυτές.
03:15
Dolphins, on the other hand,
48
195788
1666
Τα δελφίνια από την άλλη,
03:17
have been observed to maintain high levels of alertness for at least five days.
49
197454
5125
διατηρούν υψηλά επίπεδα εγρήγορσης για τουλάχιστον πέντε ημέρες.
03:23
By switching which hemisphere is awake,
50
203371
2167
Αλλάζοντας το ξύπνιο ημισφαίριο,
03:25
they get several hours of deep sleep in each hemisphere
51
205538
3625
κοιμούνται αρκετές ώρες σε κάθε ημισφαίριο
03:29
throughout a 24-hour period.
52
209163
2083
κατά τη διάρκεια του 24ώρου
03:32
This may be why unihemispheric sleep alone meets their needs.
53
212038
4791
Αυτός ίσως είναι ο λόγος
που ο μονοσφαιρικός ύπνος ικανοποιεί τις ανάγκες τους.
03:37
So, what about humans?
54
217538
2375
Τι γίνεται όμως με τους ανθρώπους;
03:40
Have you ever woken up groggy after your first night in a new place?
55
220413
4041
Έχετε ξυπνήσει ποτέ ζαλισμένος μετά την πρώτη σας νύχτα σε νέο χώρο;
03:44
Part of your brain might’ve spent the night only somewhat asleep.
56
224454
4625
Ένα μέρος του εγκεφάλου σας μπορεί να κοιμόταν μόνο μερικώς το βράδυ.
03:49
For decades, scientists have recognized that participants sleep poorly
57
229079
4584
Για δεκαετίες, οι επιστήμονες παρατηρούν ότι οι συμμετέχοντες κοιμούνται άσχημα
03:53
their first night in the lab.
58
233663
1916
την πρώτη νύχτα στο εργαστήριο.
03:55
It’s actually customary to toss out that night’s data.
59
235788
4041
Συνήθως δεν λαμβάνουμε υπόψη τα δεδομένα εκείνης της νύχτας.
03:59
In 2016, scientists discovered that this “first night effect”
60
239829
5000
Το 2016, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι αυτό το «εφέ πρώτης νύχτας»
04:04
is a very subtle version of asymmetrical sleep in humans.
61
244829
4584
είναι μια έκδοση του ασύμμετρου ύπνου.
04:09
They saw that, during the first night,
62
249954
2417
Είδαν ότι, κατά την πρώτη νύχτα,
04:12
participants experience deeper sleep in their right hemisphere
63
252371
4083
οι συμμετέχοντες βιώνουν βαθύτερο ύπνο στο δεξιό τους ημισφαίριο
04:16
and lighter sleep in their left.
64
256454
2042
και ελαφρύτερο ύπνο στο αριστερό.
04:19
When exposed to infrequent sounds,
65
259079
2667
Όταν εκτίθεται σε σπάνιους ήχους,
04:21
that lighter sleeping left hemisphere showed greater bumps in activity.
66
261746
4750
το αριστερό ημισφαίριο που κοιμόταν πιο ελαφριά έδειξε μεγαλύτερη κινητικότητα.
04:26
Participants also woke up and responded to infrequent sounds faster
67
266954
4875
Οι συμμετέχοντες επίσης ξύπνησαν και απάντησαν σε ήχους γρηγορότερα
04:31
during the first night than when experiencing deep sleep
68
271829
3250
κατά την πρώτη νύχτα παρά όταν βίωναν βαθύ ύπνο
04:35
in both hemispheres during nights following.
69
275079
2625
και στα δύο ημισφαίρια τις επόμενες νύχτες.
04:38
This suggests that, like other animals,
70
278038
2750
Αυτό δείχνει ότι, όπως και άλλα ζώα,
04:40
humans use asymmetrical sleep for vigilance,
71
280788
3500
Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν ασύμμετρο ύπνο για εγρήγορση,
04:44
specifically in unfamiliar environments.
72
284288
2750
κυρίως όταν βρίσκονται σε λιγότερο οικείο περιβάλλον.
04:47
So, while your hotel room is obviously not trying to eat you
73
287579
4250
Έτσι, ενώ το δωμάτιο του ξενοδοχείου σας, προφανώς δεν προσπαθεί να σας φάει
04:51
and you’re not going to die if you don’t continue moving,
74
291829
3042
και δεν πρόκειται να πεθάνετε αν δεν συνεχίσετε να κινείστε,
04:54
your brain is still keeping you alert.
75
294871
2667
ο εγκέφαλός σας, σας κρατά σε εγρήγορση.
04:58
Just in case.
76
298329
1459
Για κάθε περίπτωση.
Σχετικά με αυτόν τον ιστότοπο

Αυτός ο ιστότοπος θα σας παρουσιάσει βίντεο στο YouTube που είναι χρήσιμα για την εκμάθηση της αγγλικής γλώσσας. Θα δείτε μαθήματα αγγλικών που διδάσκουν κορυφαίοι καθηγητές από όλο τον κόσμο. Κάντε διπλό κλικ στους αγγλικούς υπότιτλους που εμφανίζονται σε κάθε σελίδα βίντεο για να αναπαράγετε το βίντεο από εκεί. Οι υπότιτλοι μετακινούνται συγχρονισμένα με την αναπαραγωγή του βίντεο. Εάν έχετε οποιαδήποτε σχόλια ή αιτήματα, παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας χρησιμοποιώντας αυτή τη φόρμα επικοινωνίας.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7