Can you be awake and asleep at the same time? - Masako Tamaki

Tłumaczenie: Wiktoria Piłat Korekta: Rysia Wand

Many animals need sleep.

Wiele zwierząt potrzebuje snu.

Even brainless jellyfish enter sleep-like states where they pulse less

Nawet bezmózgie meduzy wchodzą w stan podobny do snu, gdy pulsują rzadziej

and respond more slowly to food and movement.

i wolniej reagują na pożywienie oraz ruch.

But all of the threats and demands animals face

Jednakże zagrożenia, które ciążą nad zwierzętami,

don’t just go away when it’s time to doze.

nie znikają, gdy przychodzi czas na sen.

That’s why a range of birds and mammals experience some degree

Dlatego część ptaków i ssaków doświadcza do pewnego stopnia

of asymmetrical sleep where parts of their brain are asleep

asymetrycznego snu,

podczas którego jedne części mózgu śpią,

and other areas are more active.

a inne są bardziej aktywne.

This is even true for humans.

Tak też się dzieje w przypadku ludzi.

So how does it work?

Ale jak to działa?

All vertebrate brains consist of two hemispheres: the right and left.

Mózgi wszystkich kręgowców zawierają dwie półkule: prawą i lewą.

Brain activity is usually similar across both during sleep.

Aktywność obu półkul jest zazwyczaj podobna podczas snu.

But during asymmetrical sleep,

Jednak podczas asymetrycznego snu

one brain hemisphere can be in deep sleep while the other is in lighter sleep.

jedna półkula może spać głęboko, a druga lżej.

And in an extreme version called “unihemispheric sleep,”

W ekstremalnej wersji, zwanej: “jednopółkulowym snem”,

one hemisphere may appear completely awake while the other is in deep sleep.

jedna półkula jest całkowicie rozbudzona, podczas gdy druga głęboko śpi.

Take bottlenose dolphins.

Przykładem są delfiny butlonose.

Their breathing is consciously controlled,

Ich oddech jest świadomie kontrolowany

and they must surface for air every few minutes or they’ll drown.

i muszą wynurzać się, aby zaczerpnąć powietrza co kilka minut, albo utoną.

When they have a newborn calf, they must actually swim nonstop for weeks

Po urodzeniu młodych muszą pływać tygodniami bez przerwy,

in order to keep it safe.

żeby potomek był bezpieczny.

So dolphins sleep unihemispherically, with just one hemisphere at a time.

Z tego powodu delfiny śpią jednopółkulowo, tylko jedną półkulą na raz.

This allows them to continue swimming and breathing while snoozing.

To pozwala im ciągle płynąć i oddychać podczas spoczynku.

Other marine mammals also need asymmetrical sleep.

Inne morskie ssaki także potrzebują asymetrycznego snu.

Fur seals might spend weeks on end migrating at sea.

Migracja fok może trwać tygodniami.

They slip into unihemispheric sleep while floating horizontally,

Zasypiają wyłącznie jedną półkulą, podczas poziomego unoszenia się na wodzie,

holding their nostrils above the surface, closing their upward-facing eye,

utrzymując nozdrza nad powierzchnią wody i zamykając oko znajdujące się ponad wodą,

and keeping their downward-facing eye open.

przy tym mając otwarte oko pod powierzchnią.

This may help them stay alert to threats from the depths.

To pozwala im zachować czujność wobec zagrożeń z głębin.

Similar pressures keep birds partially awake.

Podobna presja utrzymuje częściowe czuwanie ptaków.

Mallard ducks sleep in groups, but some must inevitably be on the peripheries.

Kaczki krzyżówki śpią w stadach, ale część musi znaleźć się na obrzeżach.

Those ducks spend more time in unihemispheric sleep,

Te kaczki poświęcają więcej czasu na sen jednopółkulowy,

with their outward-facing eyes open

z otwartym okiem po zewnętrznej stronie

and their corresponding brain hemispheres more active.

i zwiększoną aktywnością odpowiedniej półkuli mózgu.

Other birds have been shown to catch z’s in midair migration.

Udowodniono, że inne ptaki także drzemią podczas powietrznych migracji.

While undertaking non-stop transoceanic flights of up to 10 days,

W czasie nieprzerwanego 10-dniowego lotu nad oceanem

frigatebirds either sleep with one or both hemispheres at a time.

fregaty spały jedną lub dwiema półkulami jednocześnie.

They do so in seconds-long bursts, usually while riding air currents.

Robią tak w kilkusekundowych cyklach, zwykle szybując na prądach powietrznych.

But the frigatebirds still sleep less than 8% of what they would on land,

Fregaty śpią wtedy o 8% mniej niż na lądzie,

suggesting a great tolerance for sleep deprivation.

co sugeruje ich wysoką tolerancję na niedobór snu.

It’s currently unclear whether asymmetrical sleep

Obecnie nie wiadomo, czy asymetryczny sen

packs the same benefits as sleep in both hemispheres

przynosi te same korzyści, co głęboki sen obu półkul,

and how this varies across species.

i jak to się różni między gatunkami.

In one experiment, fur seals relied on asymmetrical sleep

W jednym eksperymencie foki posługiwały się asymetrycznym snem

while being constantly stimulated.

podczas ciągłej stymulacji.

But in recovery, they showed a strong preference

Jednak podczas regeneracji wykazywały silną preferencję

for sleep across both hemispheres,

snu obiema półkulami,

suggesting that it was more restorative for them.

co świadczy, że taki wypoczynek bardziej je wzmacnia.

Dolphins, on the other hand,

Inaczej jest w przypadku delfinów,

have been observed to maintain high levels of alertness for at least five days.

które utrzymywały wysoki poziom czujności przez minimum 5 dni.

By switching which hemisphere is awake,

Przez naprzemienne aktywowanie półkul

they get several hours of deep sleep in each hemisphere

obie uzyskiwały kilka godzin głębokiego snu

throughout a 24-hour period.

w ciągu doby.

This may be why unihemispheric sleep alone meets their needs.

Może dlatego jednopółkulowy sen zaspokaja ich potrzeby.

So, what about humans?

Jak jest w przypadku ludzi?

Have you ever woken up groggy after your first night in a new place?

Czy zdarzyło ci się nie wyspać po pierwszej nocy w nowym miejscu?

Part of your brain might’ve spent the night only somewhat asleep.

Możliwe, że część mózgu spała tylko częściowo.

For decades, scientists have recognized that participants sleep poorly

Naukowcy od dawna wiedzą, że uczestnicy badań źle śpią

their first night in the lab.

pierwszej nocy w laboratorium.

It’s actually customary to toss out that night’s data.

Właśnie dlatego zwykle odrzuca się wyniki eksperymentów z tej nocy.

In 2016, scientists discovered that this “first night effect”

W 2016 roku naukowcy odkryli, że “efekt pierwszej nocy”

is a very subtle version of asymmetrical sleep in humans.

jest subtelną wersją asymetrycznego snu u ludzi.

They saw that, during the first night,

Dostrzegli, że pierwszej nocy

participants experience deeper sleep in their right hemisphere

uczestnicy doświadczają głębszego snu w prawej półkuli

and lighter sleep in their left.

i lżejszego w lewej.

When exposed to infrequent sounds,

Gdy puszczano im dźwięki różnej częstotliwości,

that lighter sleeping left hemisphere showed greater bumps in activity.

lewa półkula wykazywała większy skok aktywności.

Participants also woke up and responded to infrequent sounds faster

Uczestnicy także szybciej wybudzali się i reagowali na takie dźwięki

during the first night than when experiencing deep sleep

podczas pierwszej nocy, w porównaniu do głębokiego snu

in both hemispheres during nights following.

w obu półkulach w kolejnych nocach.

This suggests that, like other animals,

Pokazuje to, że tak jak inne zwierzęta,

humans use asymmetrical sleep for vigilance,

ludzie wykorzystują asymetryczny sen do zachowania czujności,

specifically in unfamiliar environments.

szczególnie w nieznanym otoczeniu.

So, while your hotel room is obviously not trying to eat you

Czyli że nawet jeśli pokój hotelowy nie próbuje cię zjeść,

and you’re not going to die if you don’t continue moving,

a ty nie umrzesz, jeśli przestaniesz się ruszać,

your brain is still keeping you alert.

to twój mózg i tak zachowa czujność.

Just in case.

Na wszelki wypadek.