The world’s most dangerous fart - Nick Caruso and Dani Rabaiotti

Translator: Didar Omar Reviewer: Daban Q. Jaff

For most humans, farts are a welcome relief,

له‌لای زۆربه‌ی خه‌ڵكی، بابه‌ردانه‌وه‌ ئارام به‌خشه‌،

an embarrassing incident, or an opportunity for a gas-based gag.

وه‌ ڕووداوێكی شه‌رمه‌زاركه‌ره‌، یان ده‌رفه‌تێكه‌ بۆ پێكه‌نین.

But for many other creatures, farts are no laughing matter.

بەڵام لای زۆربه‌ی خه‌ڵكی شتێكی پێكه‌نیناوی نیه‌.

Deep in the bowels of the animal kingdom, farts can serve as tools of intimidation,

لە ناو گیانه‌وه‌ره‌كاندا وه‌ك پێداویستیه‌ك به‌كار ده‌هێنرێت.

acts of self-defense, and even weapons of malodorous murder.

وه‌ بۆ به‌رگریكردن، وه‌ بۆ كوشتن به‌كاری ده‌هێنن.

The smelliest parts in the animal kingdom aren’t lethal,

بۆگه‌ناویترین به‌ش له‌ ناو ئاژه‌ڵه‌كاندا كوشنده‌ نیه‌،

but they might ruin your trip to the beach.

بەڵام لەوانەیە گه‌شته‌كه‌ت بۆ كه‌ناری ده‌ریا تێكبدات.

Seals and sea lions are well-known for having truly foul farts due to their diet.

سه‌گ و شێری ده‌ریا ناسراون بۆ ئه‌و بایه‌ .بۆن ناخۆشانه‌ به‌بۆنه‌ی خواردنه‌كانیان

Fish and shellfish are incredibly high in sulfur.

لەڕاستیدا ماسی و گوێچکە ماسی پڕن لە گۆگرد.

And during digestion, mammalian gut bacteria breaks down sulfur

لەکاتی هەرسدا، بەکتریایی ناو گەدەی گیاندارە شیردەرەکان گۆگردەکە هه‌رس ده‌كه‌ن

and amino acids containing sulfur to produce hydrogen disulphide,

و ترشی ئەمینۆ کە لە گۆگرد پێکهاتووە گازی (هایدرۆجین دایسۆلفایت) دروست دەکات،

a gas with a smell resembling rotten eggs.

گازێکە کە بۆنی وەکو هێڵکەی بۆگەن وایە.

Seals and sea lions can’t help their funky flatulence,

سه‌گ و شێری ده‌ریا ناتوانن له‌وه‌ ڕزگاریان بێت

But some animals deploy their farts strategically.

بەڵا هەندێک لە گیاندارەکان بە پلان بابه‌رده‌ده‌نه‌وه‌ دەردەکەن.

Both the Eastern hognose snake and the Sonoran coral snake

هەردوو ماری هۆگنۆسی ڕۆژهەڵات و ماری کۆڕاڵی سۆنۆران

use a tactic called cloacal popping.

تاک تیکێک بەکاردێنن کە پێی دەوترێت کڵۆکال پۆپینگ.

This involves sucking air into their cloaca—

ئەمە هەوای هەڵمژینی دەگرێتەوە بۆ ناو پێشاوی ئەوان—

a hole used for urinating, defecating and reproduction—

کونێک بەکاردێت بۆ میزکردن، هەڵوەشاندنەوەی وە دووبارە بەرهەم هێنان—

and then shooting it back out with a loud pop.

دواتر ده‌ری ده‌داته‌ ده‌ره‌وه‌ به‌ ده‌نگێكی به‌رز.

These pops are no more dangerous than a sea lion’s stench,

ئەم بایانه‌ چی تر مه‌ترسیدارنین وه‌ك له‌ شێری ده‌ریا،

but they are effective at scaring off would-be predators.

به‌ڵام كاریگه‌رن بۆ ترساندنی گیانداره‌ دڕنده‌كان.

Meanwhile, the flatulence of beaded lacewing larvae are silent and deadly.

له‌ هه‌مانكاتتدا، بای كرمه‌ نه‌رمۆڵه‌كان بێده‌نگ و مه‌ترسیدارن.

Their farts contain a class of chemical known as allomone

بایكانیان پێكهاتووه‌ له‌ چینێك له‌ کیمیایی ناسراو بە ئەلۆمۆن

that has evolved specifically to paralyze termites.

كه‌ به‌تایبه‌تی پێكهێنراوه‌ بۆ ئیفلیجردن.

In fact, this allomone is so powerful,

له‌ ڕاستیدا، ئه‌م ئه‌ڵۆمنه‌ زۆر به‌هێزه‌،

a single fart can immobilize multiple termites for up to three hours,

یه‌ك جار به‌ردانه‌وه‌ی ده‌بێته‌ هۆی ئیفلیجكردن بۆ ماوه‌ی 3 كاژێر،

or even kill them outright.

یان ڕاسته‌وخۆ بیكوژێت.

Either way, these toxic farts give beaded lacewing larvae plenty of time

هه‌ركامیان بێت، ئه‌م بایه‌ ژه‌هراویانه‌ كاتێكی زۆر بۆ ئه‌م كرمه‌ ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌

to devour prey up to three times their size.

بۆ كوشتنی نێچیره‌كه‌یان كه‌ سێ ئه‌وه‌نده‌ی خۆیان بێت.

For some other animals, however, holding farts in can be deadly.

بۆ هه‌ندێك ئاژه‌ڵی تر، هه‌بوونی با كوشنده‌ ده‌بێت.

The Bolson pupfish is a small freshwater fish found in northern Mexico.

ماسی بچووكی بۆڵسۆن له‌ ئاوی شیریندا ده‌ژی له‌ باكووری مه‌كسیك.

These fish feed on algae and other small organisms in the sediment.

ئه‌م جۆره‌ ماسیه‌ له‌ ڕێگه‌ی ئه‌لگه‌ی و ئه‌ندامه‌كانی تره‌وه‌ شیرده‌دات.

But during the hottest days of the summer,

به‌ڵام له‌ ڕۆژه‌ گه‌رمه‌كانی هاویندا،

this algae produces a lot of gas.

ئه‌م ئالگێیه‌ گازیزۆر به‌رهه‌م دێنێت.

If a pupfish doesn’t fart this gas out, it becomes buoyant—

ئه‌گه‌ ئه‌م ماسیه‌ ئه‌م بایه‌ به‌نه‌داته‌وه‌، سه‌رئاو ده‌كه‌وێت—

making it easy prey for passing birds.

ده‌بێته‌ نێچیر بۆ باڵنده‌كان.

And it isn't just predators they have to worry about.

وە ئەوە تەنها ڕاوکەرەکان نییە كه‌ ئەوان دەبێت نیگەرانی بن.

Excessive gas buildup can actually burst their digestive systems.

به‌ڵكو ئه‌م گازه‌ ده‌توانێت سیستمی هه‌رسیان تێكبدات.

Researchers have found groups of several hundred dead pupfish

توێژه‌ره‌كان سه‌دان ماسی مردوویان دۆزیوه‌ته‌وه‌

that failed to fart for their lives.

كه‌ نه‌یانتوانیوه‌ ئه‌م بایه‌ به‌رده‌نه‌وه‌.

Fortunately for humanity,

خۆش به‌ختانه‌ بۆ مرۆڤ،

animal farts can’t directly harm a human— outside making us lose our lunch.

بابه‌ردانه‌وه‌ هه‌ندێكات ڕاسته‌وخۆ— ده‌بێته‌ هۆی ئازارگه‌یاندن به‌وانی تر.

But in the right circumstances,

بەڵام لە هەلومەرجی گونجاودا

some animal flatulence can create surprisingly dangerous conditions.

هه‌ندێك ئاژه‌ڵ زۆرجار ده‌بێته‌ هۆی بارودۆخێكی مه‌ترسیدار و له‌ناكاو.

In the fall of 2015, a tripped smoke alarm

لە پاییزی ساڵی 2015دا زەنگی دووكه‌ڵ

forced a plane to make an emergency landing.

وای له‌ فڕۆكه‌یه‌ك كرد باری له‌ناكاو ڕاگه‌یه‌نێت.

Upon further inspection, officials found that there was no fire—

دوای لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی زۆر زانرا كه‌ هیچ ئاگرێك نه‌كه‌وتۆته‌وه‌—

just the burps and farts of over 2,000 goats being transported in the cargo bay.

به‌لام زیاتر له‌ 2 هه‌زار بزن بایان به‌ردابوویه‌وه‌ له‌ كارگۆكه‌دا.

The change in air pressure had caused them to pass gas en masse.

گۆڕانکاری لەفشاری ئاسماندا بووە هۆی به‌ردانه‌وه‌ی گازه‌كه‌.

Thankfully, this story of farting goats had relatively low costs.

به‌ خۆشحاڵیه‌وه‌، ئه‌م چیرۆكه‌ی بابه‌ردانه‌وه‌ی بزنانه‌ زۆر بڵاونه‌بۆوه‌.

But the most dangerous flatulence in the world may actually come from

به‌ڵام مه‌ترسیدارترین با له‌ هه‌مووجیهاندا

a similarly unassuming mammal: the humble cow.

بریتیه‌ له‌ بای مانگا.

There are nearly one billion cows in the world,

نزیكه‌ی یه‌ك ملیۆن مانگا هه‌یه‌ له‌ جیهاندا،

most of them raised specifically for milk and meat.

زۆربه‌یان بۆ شیر و گۆشت به‌خێوكراون.

Like goats, cows are ruminants,

وه‌ك بزن و، مانگا،

which means their stomachs have four chambers,

واته‌ گه‌ده‌یان له‌ 4 به‌ش پێگدێت،

allowing them to chew, digest and regurgitate their food multiple times.

ڕێگەدان بە جوین و، هەرسکردن وە چەند جارێک خواردنەکانیان ڕێک بخەنەوە.

This process helps them extract extra nutrients from their food,

ئه‌م پڕۆسه‌یه‌ یارمه‌تیان ده‌دات بۆ جیاكردنه‌وه‌ی ئه‌و خۆراكانه‌ی ده‌یخۆن،

but it also produces a lot of gas.

به‌ڵام ئه‌وه‌ هێت گاز دروستده‌كات.

This is particularly troubling because one of the gases cows emit

ئه‌مه‌ ده‌بێته‌ هۆی كێشه‌ چونكه‌ یه‌كێك له‌وگازانه‌ پێیده‌ڵێن

is methane,

گازی میسان،

a major greenhouse gas that contributes heavily to global warming.

كه‌ جۆرێكه‌ له‌ گاز و ڕۆڵێكی گرنگی هه‌یه‌ له‌ گه‌رمداهاتنی زه‌ویدا.

One kilogram of methane traps dozens of times more heat in the atmosphere

یه‌ك كیلۆگرام له‌ گاوی میسان به‌ سه‌دانجار پله‌ی گه‌رمی به‌رزده‌كاته‌وه‌

than one kilogram of carbon dioxide.

وه‌ك له‌ 1 كیلۆ له‌ دایۆكسیدی كاربۆن.

And with each cow releasing up to 100 kilograms of methane every year,

وه‌ مانگاكان بۆ هه‌رساڵێك سه‌د كیلۆ گازی میسان دهرده‌كه‌ن،

these animals have become one of the biggest contributors

وه‌ ئه‌م ئاژه‌ڵانه‌ گه‌وره‌ترین ڕۆڵیان په‌یدا كردووه‌

toward climate change.

له‌ به‌رامبه‌ر كه‌شوهه‌وادا.

So while other animals may have louder, fouler, or even more toxic farts,

بۆیه‌ له‌وانه‌یه‌، ئاژه‌ڵه‌كانی تر بای به‌هێزتر و كاریگه‌رتریان هه‌بێت،

cow flatulence may be the most dangerous gas ever to pass.

مانگا یه‌كێكه‌ له‌و ئاژه‌ڵانه‌ی كه‌ گازه‌كه‌ی زۆر مه‌ترسیداره‌.