Why should you read Toni Morrison’s “Beloved”? - Yen Pham

Translator: hawar mandaw Reviewer: Daban Q. Jaff

A mirror that shatters without warning.

ئاوێنە تێکدەشکێت بەبێ ئاگادار کردنەوە.

A trail of cracker crumbs strewn across the floor.

ڕێگای کچەکانی کراک پەرشو بڵاوبۆتەوە.

Two tiny handprints that appear on a cake.

دوو پەنجە مۆری بچووک دەردەکەون لەسەر کێکەکە.

Everyone at 124 Bluestone Road knows their house is haunted—

هەموو کەسێکی شەقامی بلوستۆن دەزانن کە خانوەکانیان دێوی تێدایە

but there’s no mystery about the spirit tormenting them.

بەڵام، ھیچ نھێنیەک نییە دەربارەی ئەو ڕۆحەی ئازاریان دەدات.

This ghost is the product of an unspeakable trauma;

ئەو تارماییە دەرئەنجامی شۆکێک بوو کە وەسف نە دەکرا؛

میراتی مێژوویەکی بەربەری

the legacy of a barbaric history

that hangs over much more than this lone homestead.

کە زۆر زیاتر ھەڵواسراوە لەو ماڵەی کە تەنیایە.

So begins "Beloved," Toni Morrison’s Pulitzer Prize-winning novel

بۆیە “خۆشەویست“، تۆنی مۆریز دەستپێدەکات چیرۆکێکە خەڵاتی پۆلیتەرزی بەدەست ھێناوە

about the suffering wrought by slavery and the wounds that persist in its wake.

ئەو ناخۆشیانەی کۆیلایەتی ھۆکاری بوو و ئەو برینانەی ھەبوون لە ئەنجامی کۆیلایەتی.

Published in 1987, "Beloved" tells the story of Sethe,

لە ساڵی ١٩٨٧، “خۆشەویست” بڵاوکرایەوە چیرۆکی سیث دەگێڕێتەوە،

a woman who escaped enslavement.

ئافرەتێک لە کۆیلایەتی ڕایکرد.

When the novel opens, Sethe has been living free for over a decade.

کاتێک ئەم چیرۆکە دەکەیەوە، سیث بە ئازادی دەژیا بۆ زیاتر لە سەدەیەک لەم ڕۆژگارە.

Her family has largely dissolved— Sethe’s mother-in-law died years earlier,

زۆربەی خێزانەکەی لە ژیاندا نەمان چەند ساڵێک پێش ئێستا خەسوی سیث مرد،

and her two sons ran away from fear of the specter.

و منداڵەکانیشی ھەڵاتن لە ترسی تارمایی.

Sethe’s daughter Denver remains in the house,

ھێشتا کچەکەی سیث دینیڤیر لە ماڵەوەیە،

but the pair live a half-life.

بەڵام پیاوەکەی نیوەی تەمەنی دەژیا.

Shunned by the wider community,

کۆمەڵگایەکی گەورە تر دایدەخات،

the two have only each other and the ghost for company.

ئە دووە یەکتریان ھەیە لەگەڵ تارمایی کۆمپانیاکە.

Sethe is consumed by thoughts of the spirit,

سیث بیرەوەریەکانی بەکار دەھێنێت لە دەروون،

whom she believes to be her eldest daughter.

بڕوای وایە کە ئەمە کچی گەورەیەتی.

When a visitor from Sethe’s old life returns and threatens the ghost away,

کە یەکێک دەچێتە ناو ژیانی سیث دەگەڕێتەوە ھەڕەشە لە تارماییەکە دەکات لە دوورەوە،

it seems like the start of a new beginning for her family.

پێدەچێت ئەمە سەرەتای سەرەتایەکی نوێ بێت بۆ خێزانەکەی.

But what comes in the ghost’s place may be even harder to bear.

ئەوەی لە شوێنی تارماییەکەوە دێت زۆر ئەستەمە بەرگە گرتنی.

As with much of Morrison’s work,

ئەمەش وەکو ھەموو کارەکانی مۆریسۆن،

"Beloved" investigates the roles of trauma and love in African-American history.

“خۆشەویست” باس لە شۆک و خۆشەویستی دەکات لە مێژووی ئەمریکی بە ڕەچەڵەک ئەفریقی.

Morrison writes about black identities in a variety of contexts,

مۆریسۆن دەربارەی شوناسی ڕەش پێست لە ڕوانگەیەکی فراوان و جۆراوجۆر دەنوسێت,

but her characters are united by their desire to find love and be loved—

بەلام کارەکتەری کچەکە یەکگرتووە بە ویستی ئەوان بۆ گەڕان بۆ خۆشەویستی و خۆشویستن

even when it’s painful.

ھەتا ئەگەر بە ئازاریش بێت.

Some of her novels explore when love challenges social conventions,

ھەندێک ڕۆمان دەدۆزرێتەوە کاتێک خۆشەویستی ئاڵنگاری دابو نەریتە کۆمەڵایەتیەکانە،

like the forbidden affection that grows between the townsfolk of "Paradise"

وەک ئەو خۆشەویستیە قەدەغە کراوەی گەشە دەکات لە دانیشتوانی شاری “بەھەشت”

and their fugitive neighbors.

و دراوسێکانیان ھەڵاتوون.

Other works examine how we can be blind to the love we already possess.

کارەکانی تر بۆمان دەخوێنێتەوە کە چاومان دابخەین لەو خۆشەویستەی ھەمانە بە تەواوی.

In "Sula," one character realizes that it’s not her marriage,

لە “سولا“، یەکێک لە کەسایەتییەکان تێدەگات کە ھاوسەرگیری ئەو نییە،

but rather, one of her friendships that embodies the great love of her life.

بەڵام جگە لەوەش، پەیوەندی خۆشەویستیەکی گەورە بەرجەستە دەکات،

Perhaps Morrison’s most famous exploration of the difficulty of love

لەوانەیە بەناو بانگترین فیلمەکانی مۆریسۆن دۆزینەوەی زەحمەتیەکانی خۆشەویستیە

takes place in "Beloved."

لە “خۆشویست” دا ڕوودەدات.

Here, the author considers how the human spirit is diminished

لێرەدا، نووسەر دەڕوانێتە کەمبوونەوەی دەروونی مرۆڤایەتی

when you know the things and people you love most will be taken away.

کاتێک شتەکان و کەسەکان دەناسیت زیاتر خۆشت دەوێن لە دوایدا دووردەکەونەوە لێت.

Morrison shows that slavery is destructive to love in all forms,

مۆریسۆن دەریدەخات کۆیلایەتی خۆشەویستی لەناو دەبات بە ھەموو شێوەکانیەوە،

poisoning both enslaved people and their enslavers.

ژەھراوی بوونی ئەو دوو کەسەی کرابوونەتە کۆیلە و بە کۆیلە کردنیان.

"Beloved" examines the dehumanizing effects of the slave trade

“خۆشەویست” پشکنینی نەمانی مرۆڤایەتی و کاریگەری بازرگانی کردن بە کۆیلە دەکات

in numerous ways.

بە ڕێگای جیاواز.

Some are straightforward, such as referring to enslaved people

ھەندێکیان ڕوونن، ھەندێک کاروبار وەکو دەست نیشانکردنی کەسانی کۆیلە

as animals with monetary value.

وەک ئاژەڵ خاوەن پارەی بە نرخ.

But others are more subtle.

بەڵام، ھەندێکی تر زۆر وردبین ترن.

Sethe and Paul D.— the visitor from her old plantation—

سێث و پاوڵ دی سەردانی کەرێکی کێڵگە کۆنەکە

are described as trying to “live an unlivable life.”

وەسف دەکرێت بەوەی ھەوڵ دەدات “ژیانێک دەژین کە گونجاو نییە بۆ ژیان“.

Their coping mechanisms are different; Sethe remains mired in her past,

خۆگونجاندنی میکانیزمی تایبەت بە ئەوان جیاواز بوو؛ ھێشتا سیث نوقم بوە لە ڕابردوو،

while Paul D. dissociates himself completely.

لە کاتێکدا پۆڵ دی لە خۆی جیادەبێتەوە بە تەواوی.

But in both cases, it’s clear each character has been irreparably scarred.

بەڵام لەھەردوو حاڵەتدا، ڕوونە کە نا تەواویەکیان ھەیە و ناتوانرێت چاک بکرێتەوە.

Morrison also blends perspectives and timelines,

ھەروەھا مۆریسۆن کاتەکان و تێڕوانینەکان تێکەڵ دەکات،

to convey how the trauma of slavery

بۆ گەیاندنی چۆنیەتی زامی کۆیلایەتی

ripples across various characters and time periods.

شەپۆڵەکانی کەسایەتی جیاواز و ماوەی کاتی.

As she delves into the psyche of townspeople, enslavers,

کاتێک قوڵ دەبێتەوە لە دەروونی دانیشتوانی شار، کۆیلەکراوەکان،

and previously enslaved people,

و ئەو کەسانەی پێشتر بە کۆیلەکرابوون،،

she exposes conflicting viewpoints on reality.

جیاوازی و بیرو بۆچوونەکان ڕوون دەکاتەوە لەسەر ڕاستیەکان.

This tension shows the limitations of our own perspectives,

ئەم دوو دڵی و بەربەستە دەردەکەوێت لە بیروڕا تایبەتەکان،

and the ways in which some characters

و ئەو ڕێگایانەی ھەندێک کەس دەیگرنە بەر

are actively avoiding the reality of their actions.

دوور دەکەونەوە لە ڕاستیەکان بە چالاکی ئیشەکانیان.

But in other instances, the characters’ shifting memories align perfectly;

بەڵام لە ھەندێک حاڵەتی تر، کەسایەتیەکان بیرو ڕاکان دەگۆڕن بگونجێن بە تەواوی؛

capturing the collective trauma that haunts the story.

گرتنی شۆکێکی بە کۆمەڵ ئەم چیرۆکە دەردەکات.

Though "Beloved" touches on dark subjects,

لەگەڵ ئەوەشدا “خۆشەویست” دەست دەگرێت بەسەر بابەتی تاریک،

the book is also filled with beautiful prose,

ھەروەھا کتابەکە پڕە لە بڵاوکراوەی جوان،

highlighting its characters’ capacity for love and vulnerability.

تیشک خستنەسەر توانا کەسایەتیەکانی لە پێناو خۆشەویستی و بێ ھێزی.

In a stream-of-consciousness sequence written from Sethe’s perspective,

لە ڕیزبەندی ڕووناک بیری نوسراوە لە بیرو ڕای سیث،

Morrison unspools memories of subjugation alongside moments of tenderness;

مۆریسۆن ھەندێک لە بیرەوەریەکانی ژێر دەستبوون ئاشکرا دەکات لە پاڵ سۆز؛

like a baby reaching for her mother’s earrings, spring colors,

وەک ئەو منداڵەی ڕەنگەکانی بەھار دەگەیەنێتە دایکی،

and freshly painted stairs.

پەیژە ڕووکەشکراو و نوێیەکە.

Sethe’s mother-in-law had them painted white, she recalls,

خەسووی سیث ھەندێک یادگاری ھەیە کە ڕەنگی سپی ڕووپۆشکراوە،

“so you could see your way to the top… where lamplight didn’t reach."

“تاکو بتوانی ڕێگای خۆت ببینیت بەرەو لوتکە... کاتێک چراکە چرای ناگاتێ.”

Throughout the book, Morrison asks us to consider hope in the dark,

لە ھەموو لاکانی کتابەکە، مۆریسۆن دەپرسێت ئێمە بیردەکەینەوە لە ھیوایەک لە تاریکی،

and to question what freedom really means.

و پرسیار کردن لە ئازادیەکی ڕاستی.

She urges readers to ponder the power we have over each other,

خوێنەران ھاندەدات بیربکەنەوە لەو ھێزەی کە ھەمانە بەرامبەر ھەندێک شت،

and to use that power wisely.

و بەکارھێنانی ئەو ھێزە بە ژیری.

In this way, "Beloved" remains a testimony to the destructiveness of hate,

تا ئێستاش “خۆشەویست” بەڵگەیەکە بۆ لەناو بردنی ڕق و کینە،

the redeeming power of love,

ھێزی وەرگرتنەوەی خۆشەویستی،

and the responsibility we bear to heed the voices of the past.

و ئەو بەرپرسیاریەتەی ھەڵیدەگرین بۆ گوێگرتن لە دەنگەکانی ڕابردوو.